Yer Bilimci Aykan: '24 Kent ve 80 İlçede Deprem Bekleniyor'

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Aysun Aykan, Türkiye Diri Fay Haritası'nda 5.5 ve üzeri büyüklükte deprem üretme potansiyeline sahip yaklaşık 500 diri fay bulunduğunu belirterek, diri fay geçen kent sayısının 24 olduğunu söyledi.

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Aysun Aykan, Türkiye'de beklenen depremlere ilişkin açıklamalarda bulundu. 24 kent ve 80 ilçenin fay hattında olduğunu söyleyen Aykan, 'Bu fayların kırılması durumunda ilk önce fay zonu üzerindeki yapılar zarar görecektir. Bu faylardan özellikle kırılma zamanı gelmiş olanların yani sismik boşluk olarak tanımladığımız, yerleşim yerlerinden geçenler büyük risk oluşturmaktadır' dedi. 

Habertürk'ten Alper Uruş'a konuşan MMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Aysun Aykan, risk altındaki illeri şöyle sıraladı:

Kocaeli, Bursa, Balıkesir, Bolu, Sakarya, Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizli, Burdur, Kütahya, Eskişehir, Konya, Aksaray, Tokat, Kayseri, Osmaniye, Hatay, Kahramanmaraş, Erzurum, Erzincan, Hakkari ve Bingöl.

4 noktaya dikkat edilmesi gerektiğini belirten Aykan, şunları kaydetti:

'Türkiye'de yaklaşık 20 yerde deprem üretme olasılığı olan fay var. Bunlara sismik boşluk diyoruz. Kırılma zamanı gelmiş, yeterli derecede gerilim birikmiş, her an kırılabilecek fay parçaları. Bilimsel çalışmaların, özellikle Kuzey Anadolu Fayı başı olan Bingöl ve Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi içerisinden geçen kısmı ile, Balıkesir, Kahramanmaraş taraflarının yakın gelecekte deprem olacağı yönünde olduğunu gösteriyor, buralara dikkat edilmesi, hazırlık yapılması gerekiyor.

Yapılan çalışmalara göre, Bingöl-Erzincan bölgesinde bulunan Yedisu Fayı’nın 7.5 büyüklüğe kadar deprem üretme potansiyeline sahip olduğu biliniyor. Yedisu Fayı üzerindeki deprem tekrarlanma periyodunun, geçmiş depremler de göz önünde bulundurulduğunda yaklaşık 245 ± 55 yıl olduğu düşünüldüğünde, en son meydana gelen 1784 depreminden bu yana 236 yıl gibi bir zaman geçti.

Bu sonuca bakarsak, fay yakın gelecekte kırılabilir. Kuzey Anadolu Fayı (KAF) üzerinde, Marmara Denizi içinde var olan sismik boşluktan sonra en riskli bölge olan Yedisu Fayı'nın sismik aktivitesinin dikkatle takip edilmesi önem taşımaktadır. Doğu Anadolu Fayı, yakın zamanda deprem üretme olasılığı olan faylar sınıfında değerlendiriliyor.

Gölbaşı-Türkoğlu segmentleri 

Özellikle Kahramanmaraş'ta, Gölbaşı ve Türkoğlu segmentleri üzerinde yapılan paleosismoloji çalışmalara göre; yaklaşık 900-1000 yıldır yüzey faylanması oluşturan büyük bir depremin olmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle Gölbaşı- Türkoğlu fay parçasının yakın gelecekte deprem potansiyeli çok yüksek bir sismik boşluk konumunda olduğu söylenebilir.

Ülkemizde özellikle Bingöl çevresi, Kahramanmaraş, Hakkâri- Yüksekova, Malatya, Antakya, Adıyaman, Erzurum, Ağrı, Aydın, Denizli, Muğla taraflarındaki faylar sismik boşluk olarak yani yakın gelecekte deprem üretme olasılığı olan faylar sınıfında değerlendiriliyor. Benzer şekilde Balıkesir il merkezinden geçen 7.2 büyüklükte deprem üretme potansiyeline sahip Balıkesir- Gökçeyazı segmenti 2 bin yıldır kırılmayan bir parçadır. Özellikle buranın da tehlikesine dikkat çekmemiz gerekiyor. Bütün faylarda paleosismoloji çalışmaları yapılmadığı için diğerlerini kesin bilemiyoruz.

Türkiye'nin birçok yerinde deprem üretme zamanını doldurmuş ve yeterli gerilimi biriktirmiş faylar var. Yapılan çalışmalara göre, sismik boşluk olarak değerlendirilen faylar, yakın bir gelecekte tekrar deprem olacağını gösteriyor; fakat depremin tam zamanını bilemiyoruz. Marmara'da mutlaka büyük bir deprem olacak. Büyüklüğü 7.6 olabilir. Bu deprem, 28 milyon kişiyi etkileyecek ve depreme hazırlıksız yakalanılması durumunda da büyük bir kaos yaşanabilir.

Marmara bölgesinde 1900-2015 yılları arası 4 ve üzeri büyüklüğüne sahip 500’ün üzerinde deprem meydana geldiği belirlenmiştir. İstatiksel olarak son yüzyılda 15 büyük deprem meydana getirmiş olan Kuzey Anadolu Fayı'nın (KAF) dünyanın en aktif faylarından olduğu bilinmektedir. Bu depremlerin karadaki toplam yüzey yırtılmasının, 1100 km’ye ulaştığı biliyoruz.

Bu 15 depremden 7 ve üzeri büyüklüğe sahip, 1999 Düzce Depremi de dahil 6’sı, Marmara Bölgesi'nde uzanan parçalarda meydana geldi. Tarihsel deprem kayıtlarına bakıldığında, MS 1 ile MS 1899 arasında bölgede toplamda 600 civarında deprem gerçekleştiğini fakat bunların 38’inin büyüklüğünün 7.0’den fazla olduğunu ve bölgeyi etkilediği bilgisi mevcut. Tarihsel ve aletsel deprem kayıtlarının yaklaşık dağılımına bakıldığında kuzey kolun aktivitesinin en yüksek olduğu görülmektedir.

Marmara Denizi içinden geçen kuzey koldaki deprem dağılımları ise en son depremlerin 1509 ve 1766 yılında gerçekleştiğini, 200–250 yıllık dönüş periyotları olduğu düşünüldüğünde bu alanın bir sismik boşluk olduğu yani kırılma zamanı geldiği görülmektedir. Ulusal ve uluslar arası yapılmış çalışmalara göre; 1999 Depremi'nden sonra 30 yıl içerisinde % 65 ihtimalle 7’den büyük maksimum 7.6 büyüklükte bir depremin Marmara Denizi'nde olacağı yönündeydi. Bu süreden 20 yıl geçtiğini düşünürsek, 10 yıl içinde olma olasılığı yüksek.

Burada olacak büyük bir depremde, Marmara Denizi'ne kıyısı olan tüm iller; İstanbul, Balıkesir, Bursa, Yalova, Çanakkale, Kocaeli, Tekirdağ ağır bir şekilde etkileyecektir. Marmara Bölgesi, nüfus yoğunluğu, sanayi, ekonomi, tarihsel birikim bakımından en yoğun olan bölgedir. Bu yüzden bu deprem tüm Türkiye’yi etkileyecek ve Türkiye’nin ekonomisine zarar verecektir.'