Dünya Trump'la Dört Yıl Geçirdi: Peki Türkiye-ABD İlişkilerinde Neler Yaşandı?

ABD Başkanı’nın 9 Ağustos 2018’de yaptığı "Türk lirası, çok güçlü dolarımız karşısında hızla düşerken Türkiye'den gelen çelik ve alüminyum üzerindeki gümrük vergilerinin ikiye katlanmasına onay verdim! Alüminyumda bu oran artık yüzde 20, çelikte de yüzde 50. Türkiye ile ilişkilerimiz bu dönemde iyi değil!" paylaşımı da doların hızla yükselmesine yol açtı.

Brunson 12 Ekim 2018'deki duruşmada 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasına çarptırılsa da, ev hapsinin ve yurtdışı yasağının kaldırılmasıyla ABD’ye döndü. Taraflar arasında bir anlaşma yapıldığına dair iddialar yalanlandı.

Trump’ın başkanlığında Türkiye’yle ilişkilerine dair en çok tartışılan konulardan biri de, Erdoğan’la 6 Ekim 2019’da yaptığı telefon görüşmesinin hemen ardından Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki harekâtına yeşil ışık yakması oldu. Türkiye’nin harekâtı 9 Ekim’de başlarken, Trump hem ABD içinden hem de dünyadan görülmemiş bir baskı altında kaldı. Amerikan kamuoyu Trump’ı, ‘IŞİD’le mücadelede en önemli ortağı olan Suriyeli Kürtlere ihanet etmekle’ suçladı, Demokratlar ve hatta kendi partisi Cumhuriyetçiler arasından sert eleştiriler yükseldi. 

Trump kendisini “Kürtler bizimle savaştı ama bunun için devasa boyutlarda para ve ekipman aldılar. Türkiye'yle on yıllardır savaşıyorlar. Ben bu savaşı yaklaşık üç yıl erteledim ama bizim, birçoğu kabilesel olan bu saçma Sonu Gelmez Savaşlardan çekilme ve askerlerimizi eve döndürme vaktimiz geldi” diye savunmaya çalıştı ama baskıyı savuşturamadı. Savunma bakanı James Mattis istifa etti, Temsilciler Meclisi Başkan'ı kınadı, kararını savunmak için Kongre liderleriyle Beyaz Saray’da yaptığı toplantı fiyaskoya dönüştü. Trump’ın bu toplantıda öfke nöbeti geçirdiği ve Demokrat siyasetçi Nancy Pelosi'ye 'üçüncü sınıf' dediği ortaya çıktı. Pelosi toplantıyı terk etti.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Barış Pınarı harekatın başladığı gün Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yazdığı mektup da Türk-Amerikan ilişkileri tarihine geçecek nitelikteydi. Türkiye'nin askeri operasyonuna yeşil ışık yakmadığını göstermek isteyen Trump mektubunda, "Sayın Cumhurbaşkanı, gelin iyi bir anlaşma yapalım! Binlerce kişinin öldürülmesinden sorumlu tutulmak istemezsiniz ve biz de Türk ekonomisini mahvetmekten sorumlu olmak istemeyiz ve bunu yaparız. Size bunun bir örneğini Pastör Brunson olayında yaşatmıştım." ifadelerini kullandı.

Trump'ın mektubu, "Eğer bu işi doğru ve insani bir şekilde yaparsanız tarih de sizi iyi yazar. Eğer iyi şeyler olmazsa, sizi sonsuza dek hep bir şeytan olarak görürler. Sert adamı oynama. Aptallık etme! Seni sonra arayacağım" ifaleriyle son buluyordu.

Mektup ve mektupta Trump'ın kullandığı dil uzun bir süre boyunca konuşulurken Ankara, mektubun Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından reddedilerek çöpe atıldığı yönünde açıklamalar yaptı ve mektubu 'diplomatik nezaketten yoksun' olarak niteledi.

Geçtiğimiz günlerde New York Times'ta yayınlanan haberde ise, Trump'ın Türkiye'nin talebi üzerine uzun bir süre boyunca Halkbank davasını durdurmak için çalıştığı iddia edildi.

Türkiye'nin henüz satın alma aşamasındayken, Washington'dan şiddetli itirazların yükseldiği S-400 füzeleri itirazlara rağmen Türkiye'ye geldi. Washington bu kez de füzelerin aktive edilmemesini talep etse de, kriz yaratan füzeler ABD seçimlerine kısa bir süre kala aktif edilerek test edildi.

Sonuç olarak uzun bir süredir Türkiye-ABD ilişkilerinde yaşanan S-400 krizi Trump'ın ilk dört yıllık döneminde çözümsüz kaldı.

Daha önce S-400 konusunun Obama döneminde Türkiye'ye Patriot füzelerinin satılmamasının bir sonucu olduğunu belirten ve Türkiye'yi haklı bulduğunu ifade Trump bir kez daha başkan seçilmeyi başarırsa, Türkiye klasörünün en önemli gündem maddesi olarak S-400 hava ve füze savunma sistemlerini görmeye devam edecek.

2019 yılında Kongre'nin üst kanadı Senato, 'Ermeni Soykırımı' tasarısını kabul etti. Trump Türkiye ile ABD arasında gerginliğe neden olan tasarının geçmesini daha önce üç kez engellemişti.