Hızlı Yükseliş, Karlılık ve Skandallar: Facebook'un Kuruluşuna ve Yakın Tarihine Bakış
Bünyesinde barındırdığı diğer platformlar ile bir çatı şirket haline gelen Facebook, dünyanın en büyük sosyal medya platformu. 1 milyardan fazla kullanıcısı ve çeşitli ürünleri ile birlikte hayatımıza da doğrudan etki ediyor.
Bugün sizlerle Facebook'un kuruluşundan bu yana geçen büyüme hikayesini, yaşadığı skandalları ve gelişimini paylaşacağım.
Gelin hep birlikte bakalım.
Facebook'un kuruluşu 2004'e dayanıyor. Yani 15 yıl önceye!
İnsanların başka insanlarla iletişim kurmasını ve bilgi alışverişi yapmasını amaçlayan bir sosyal ağ olan Facebook, 4 Şubat 2004 tarihinde Harvard Üniversitesi 2006 devresi öğrencisi Mark Zuckerberg tarafından kurulan Facebook, öncelikle Harvard öğrencileri için kurulmuştu. 15 yıldır aktif olan platform kurulduğu ilk günden bu yana 10 yıl içerisinde çok ciddi büyüme yakaladı.
Şirket ve kurucu Zuckerberg Facebook'un kuruluşunun ilk yılından itibaren çeşitli olaylara karıştı. Buna platform fikrini çalmakla suçlanmak da dahil!
Günümüzde Bitcoin milyonerleri olarak tanınan Winklevoss kardeşler, Facebook'un kuruluşundan sonra platform fikrinin kendilerine ait olduğunu ve Zuckerberg'i bu fikri çalmakla suçladıklarını açıklamıştı. Hatta bunun için bir de dava açılmış.
Facebook'un kuruluşunun hemen öncesini ve kuruluş sonrası dönemi anlatan "The Social Network" filminde bütün bunları görebilirsiniz.
Filmin tabii ki %100 olarak yansıtmıyor olsa da hikaye örgüsü açısından Facebook'un kuruluşunu ve şirketin başından geçenleri anlatıyor.
Facebook'un ilk açıldığı dönemde kapalı bir üyelik sistemi mevcuttu.
Zuckerberg sistemi kapalı tutarak ve sadece ABD'deki üniversite öğrencilerinin üye olmasına izin vererek platformu popüler bir hale getirmiştir.
Sadece üniversite e-postası ile kaydolabilme, seçkin üniversitelerden öğrenciler ve çöpçatanlık için kullanılabilecek özellikler Facebook'un bir anda Amerika'da çok popüler ve talep gören bir platform olmasını sağlamıştı.
Tabii burada Zuckerberg'in sadece sınırlı sayıda ve seçkin kişilerin platformda kalması gibi bir hedefinin olduğunu söyleyemeyiz.
2004'ten bu yana Zuckerberg'in söylemlerini ve platform için hedeflerini ele aldığımızda amaç zaten bütün dünyaya yayılmaktı. Dijital dünyada pazarlama konusunda sınırlı kitlelerle kapalı bir şekilde büyümek ve ilgi çekmek en büyük pazarlama taktiklerinden bir tanesi. Zuckerberg bunu çok başarılı bir şekilde uyguladı.
Belki de pek çoğumuz aşağıdaki Facebook duvarı tasarımını ve bunun üzerinden geliştirilen versiyonları biliyordur. Ancak bu geliştirmelerin tepki görmesine rağmen devam etmesinin başlıca nedenleri var.
Facebook bugüne kadar pek çok arayüzünü değiştirdi ve geliştirdi, sürekli olarak yeni özellikler ekledi. Asıl amaca giden yolda en önemli kilometre taşları birer birer atılıyordu.
Sürekli yapılan değişikliklerle Facebook aslında insanlara 'ben sürekli gelişiyor ve değişiyorum' mesajı veriyordu. Ancak platforma eklenen her yeni özellik kullanıcılardan toplanan verileri daha iyi işlemek ve kullanıcıları daha iyi tanımak üzerine işleniyordu.
2009'dan itibaren tüm dünyada çok hızlı şekilde büyümeye başlayan Facebook artık herkesin dilindeydi.
Yukarıdaki grafiğe bakarak 2017 yılı dahil toplam kullanıcı sayısının hızlı yükselişini görebilirsiniz. 2017 yılına kadar sadece Facebook.com üzerindeki artış ve kullanıcıların verilerinin daha akıllı bir şekilde işlenmesi Facebook'u dünyanın en büyük güçlerinden birisi haline getirmişti.
Facebook'un sahip olduğu ve işlediği, reklam verenlere sunduğu veri şirketin değerinin inanılmaz yükselmesine neden oldu.
Ancak nedendir sebebi tam olarak bilinmez, Zuckerberg bir şekilde Facebook'un farklı şirketleri bünyesine katması gerektiğini biliyordu. Bu nedenle şirket ilk sansasyonel satım alımını 2012 yılında Instagram ile yaptı. Bunu 2014 yılında WhatsApp izledi. Facebook 2013 itibarıyla 1 milyar kullanıcıyı geçmesinin sevincini yaşarken şirkete yüzlerce milyon kullanıcıyı daha bağlamayı başardı.
Kullanıcı sayısı hızlı büyüyen ve karlılığını arttıran şirket, sosyal medya akışlarında yani kullanıcıların gördükleri paylaşımlarda değişikliklere gitmeye başladı.
Geleneksel TV'ler ve milyarlarca dolarlık şirketler akın akın Facebook'a gelmeye başladılar. Aynı zamanda dijital ortamda yayın yapan siteler de büyük bir trafik kaynağını Facebook'tan sağlamaya başladı. Facebook'un, kullanıcılarına ilgi duydukları içerikleri göstermek için ana akıştaki algoritma değişiklikleri ise artık tepki çekmeye başlamıştı. Facebook markaların, şirketlerin ve yayıncıların erişimlerini bir nebze olsun kısmaya ve onları reklam vermeye davet etmeye başlamıştı.
2015, 2016 derken Facebook milyarlarca kullanıcıya sahipti ve platformlarda çeşitli güncellemelere devam etti.
Instagram teknoloji camiası açısından reklam olarak oldukça kabul edilebilir bir platformdu. Ancak WhatsApp'taki kişisel verilerin Facebook reklamlarına entegre edileceği konuşulmaya başlayınca veri skandallarının fişi de aslında çekilmiş oldu.
Olaylar bu noktada garipleşmeye devam ediyor. Kasım 2016'da başkan seçilen Trump bir grup medyanın ciddi baskısı ve eleştirisi altındaydı.
Sonradan üst düzey gerçekleştirilen bazı araştırmalarda 2018 yılının başlarında Cambridge Analytica veri skandalı patlak verdi. İşte bu Facebook'un ana akışını değiştirmesi, yayıncıların trafiği azaltması ve reklam verenlere daha çok önem vermesi nedeniyle yaşadığı sıkıntıların hepsini ezip geçecek bir problemdi.
Cambridge Analytica adlı analiz şirketi, Facebook'taki kullanıcı verilerini izinsiz kullanarak ve Facebook'un da buna izin vererek Amerikan seçim sonuçlarını Trump lehine çevirmekle suçlanıyordu.
Mark Zuckerberg bu olayın neticesinde mahkemeye de çıktı. Üstelik olayların arkası kesilmeyecekti. 2018 Facebook için skandallarla dolu bir şekilde geçecekti.
Cambridge Analytica sonrası tüm dünyada ve teknoloji dünyasında "Delete Facebook" kampanyası başladı.
Bir yandan yenilikler bir yandan da skandallar devam ederken 2018 Facebook için en kötü yıl diyebiliriz.
Zira veri skandalları nedeniyle hem Amerika'da hem de Avrupa'da yargı karşısında hesap veren, cezalar ödemek durumunda kalan Facebook için neredeyse her ay farklı bir skandal gündeme geldi. Aynı zamanda Instagram ve WhatsApp kurucu ortakları da şirketten istifa ederek Zuckerberg'in platformların amaçlarının dışında kullanmak istediklerini açıkladılar.
Tüm bunlara rağmen Facebook borsada değer kaybetse ve düşüşler yaşasa da gelirlerini arttırmaya devam ediyor.
Çünkü Facebook, kullanıcılarının verilerini sürekli olarak işliyor ve yapay zekanın da desteği ile reklam verenler için daha iyi bir reklam platformu haline getiriyor. Elinde bulunan Instagram, Messenger ve WhatsApp sayesinde verileri daha iyi işliyor ve bunları satıyor! Aslına bakarsanız daha önce Afrika'da ücretsiz internet projesi de tamamen bununla ilgili.
Bu nedenle Facebook, tüm şirketler için hala çok değerli bir reklam platformu.
Peki Facebook'un gelecek hedefi ne?
Aslına bakarsanız bütün teknoloji devleri kullanıcılarının mevcut ürünlerinden başka bir ürüne ihtiyaç duymamasını sağlamak. Google'ın dönem dönem sosyal medya platformu kurarak bu pazara girmesinin sebebi de bu. Oculus VR ile sanal gerçeklik, oyunlar, arama kısmı, görseller, mesajlaşma ile Facebook tüm alanlarda tek lider olmak istiyor.
Peki bunu başarabilir mi?
Bunu tabii ki zaman gösterecek. Ancak Facebook'un Amerikan seçimlerini dahi değiştirme gücü varken ve tüm ürünleri ile piyasayı domine etmeye çalışırken kullanıcılarının da desteğini alması mutlaka şart. Şu an dünyanın en büyük 10 şirketinden birisi olan Facebook'un gelecek hamlelerini de merakla takip ediyoruz.
Yorum Yazın
facebook bitti! dönem bir süre daha instagram dönemi! yavaştan , tv de yerini youtube’ a bırakıyor!