Friedrich Nietzsche Kimdir? Nietzsche'nin Hayatı, Ölümü ve Eserleri...
Friedrich Nietzsche ünlü bir Alman filozof, filolog, şair ve bestecidir. Nietzsche, alanında en genç yaşta profesör olmuş insanlar arasındadır. Hiç evlenmemiş olan Alman filozof, Rus yazar Salomé ile yaşadığı kötü aşk deneyimden sonraki yıllarda en önemli eserlerinden olan Böyle Buyurdu Zerdüşt'ü yazmıştır. İşte Friedrich Nietzsche'nin hayatına dair merak edilenler; Nietzsche kimdir, neler yapmıştır? Friedrich Nietzsche'nın eserleri...
Friedrich Nietzsche, din, ahlak, çağdaş kültür, felsefe ve bilim üzerine eleştirel metinleriyle tanınır. Alman filozof Friedrich Nietzsche, babasını dört yaşındayken kaybetmiştir ve yazılarında da bu üzücü olaydan sıklıkla bahsetmiştir. Çocukluğunda başlayan ve onu neredeyse yarı yarıya kör bırakan uzağı görememe anları, migren ağrıları ve şiddetli hazımsızlıklar dahil, sağlığını aksatan çeşitli hastalıklar ona hayatı boyunca dert olmuştur. Peki, Friedrich Nietzsche kimdir? İşte kısaca Nietzsche'nin hayatı...
FRIEDRICH NIETZSCHE KİMDİR?
HAYATI
Friedrich Wilhelm Nietzsche, 15 Ekim 1844'te babasının Lutheran papazı olarak hizmet verdiği Röcken, Almanya'da doğdu. Friedrich'in babasının dört yaşındayken öldü.
Naumburg'daki yerel okullara gittikten sonra, 1858'de Nietzsche, Almanya'nın en iyi yatılı okullarından biri olan Pforta'ya burs kazandı. Burada kapsamlı bir eğitim aldı. Bu yıllarda Nietzsche, Hıristiyanlığı kabul etmeyi bıraktı ve Tanrı inancı o zaman son buldu.
Nietzsche, Bonn Üniversitesi'ne kaydoldu. Nietzsche, Friedrich Ritschl ile filoloji alanında çalışmaya yoğunlaştı ve Ritschl Almanya'nın Leipzig'e taşındığında, Nietzsche de onu takip etti.
24 YAŞINDA PROFESÖR OLDU
Nietzsche, İsviçre'de Basel Üniversitesi'nde klasik filoloji profesörlüğü teklifi aldı. Henüz 24 yaşındaydı ve ne doktorasını tamamlamış, ne de öğretim sertifikası almıştı. Ayrıca Ritschl'in ısrarı üzerine, Leipzig Üniversitesi yayınlanmış makalelerine dayandırarak Nietzsche'ye doktora derecesini verdi. Aynı dönemde Richard Wagner ve eşi Cosima ile yakın arkadaşlık geliştirerek villalarında sık sık misafir oldu.
FRANSA-PRUSYA SAVAŞI'NA KATILDI
Nietzsche Basel'e taşınmadan önce Prusya vatandaşlığını bırakmış, hayatının geri kalanını resmi olarak devletsiz yaşamıştır. Prusya vatandaşlığından vazgeçmiş olmasına rağmen, ulusal tutkusu ölmemiştir. Temmuz 1870'te, Fransa-Prusya Savaşı başlayınca sıhhiye eri olarak hizmet olarak hizmet vermiştir. Savaş esnasında difteri ve dizanteriye yakalanmıştır.
SAĞLIK SORUNLARINA RAĞMEN YAZMAYA DEVAM ETTİ
Ekim 1870'de Basel'e geri döndü ve öğretmenlik görevine yeniden başladı. Sıkı öğretim programı ve aşırı çalışma nedeniyle, 1871 başlarında hastalandı. Daha sonra felsefi bölüme transfer istedi, ancak reddedildi. Nietzsche, ağır öğretim programına ve hastalığına rağmen, yazmaya devam etti. Nisan 1871'de ilk büyük eseri 'Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik'in (Müzik Ruhu'ndan Trajedinin Doğuşu) el yazmasını sundu.
1879'da sağlığındaki önemli bozulmalardan sonra Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kaldı. Çocukluğundan beri, onu neredeyse yarı yarıya kör bırakan uzağı görememe anları, migren ağrıları ve şiddetli hazımsızlıklar dahil, sağlığını aksatan çeşitli hastalıklar ona dert olmuştu.
İşinden istifa ettikten sonra Nietzsche tek başına yaşadı. Basel'den emekli maaşı almaya başladı. Arkadaşlarının da yardımı ile İtalya ve İsviçre'de dolaşmaya başladı ve bir dizi kitap yayınladı.
Nietzsche'nin ona hasta zamanlarından bakacak olan kız kardeşi Elisabeth Förster-Nietzsche ile yakın bir bağı vardı. Daha sonra, Bernhard Förster ile evlendiğinde ikisi arasında bir çatlak oluştu.
1883'te Leipzig Üniversitesi'nde profesörlük almaya çalıştı, ancak Hıristiyanlık hakkındaki görüşleri nedeniyle reddedildi. Artık işsizdi ve yanında çok arkadaşı yoktu.
'BÖYLE BUYURDU ZERDÜŞT'ÜN İLK BÖLÜMÜNÜ 10 GÜNDE YAZDI
1882 yılının Mayıs ayında Nietzsche, Lou Andreas-Salomé ile tanıştı. Salomé, Nietzsche'nin aklını başından aldı. Salomé'yi yetenekli bir öğrenciden çok, uygun bir eş olarak gördü. Salomé, Nietzsche'nin kendisine evlenme teklif ettiğini ve onu reddettiği de söylenmektedir. Salomé yüzünden annesi ve kardeşiyle arası açılan Nietzsche, Rapallo'ya kaçtı. Burada Böyle Buyurdu Zerdüşt`ün ilk bölümünü sadece on günde yazdı.
ZİHİNSEL ÇÖKÜŞ YAŞADI
Nietzsche, 3 Ocak 1889'da zihinsel bir çöküş yaşadı. Anlatılanlara göre, Nietzsche'nin bir atın kırbaçlandığına tanık olduğu, ata doğru koştuğu ve yere çökmeden önce onu korumaya çalışmıştır.
Mart 1890'da annesi onu Jena'daki bir kliniğe transfer etti ve daha sonra Mayıs 1890'da Naumburg'a geri döndü ve evde bakılıyordu.
ÖLÜMÜ
Nietzsche önce yürüme veya konuşma yeteneğini kaybetti. 1900 yılının ağustos ayında zatürree oldu. 24-25 Ağustos'ta felç geçirdi ve vefat etti. Babasının mezarının yanındaki Röcken bei Lützen'deki kiliseye gömüldü.
ÖLÜMÜNDEN SONRA
Ölümünden sonra bitmemiş notları daha sonra kız kardeşi tarafından düzenlendi. Elisabeth Förster-Nietzsche yazıları kocasının ideolojisine uygun olarak, Nietzsche'nin belirttiği, antisemitizm ile milliyetçiliğe sert ve bariz biçimde karşı çıktığı görüşlerine genellikle ters düşecek biçimde yeniden düzenledi. Yapılan bu değişiklikler nedeniyle Nietzsche'nin adı Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anılır olmuştur.
ESERLERİ
- 1872- Müzik Ruhundan Tragedyanın Doğuşu
- 1873- Über Wahrheit und Lüge im außermoralischen Sinn - Ahlaksal Olmayan Duygulardaki Gerçekler ve Yalanlar Üzerine yayımlanmamış
- 1873- Yunanların Trajik Çağında Felsefe
- 1873–1876- Unzeitgemässe Betrachtungen Zamansız Düşünceler
- 1878–1879- İnsanca, Pek İnsanca
- 1881- Tan Kızıllığı
- 1882- Idyllen aus Messina Messina'dan İdiller
- 1882–1887- Şen Bilim
- 1883–1885- Böyle Buyurdu Zerdüşt
- 1886- İyinin ve Kötünün Ötesinde
- 1887- Ahlakın Soykütüğü Üzerine
- 1888- Wagner Olayı
- 1888- Putların Alacakaranlığı
- 1888- Dionysos Dithyramben
- 1888- Der Antichrist
- 1888- Ecce Homo
- 1888- Nietzsche Wagner'e Karşı
- 1901- Güç İstenci (el yazması ölümünden sonra yayımlanmıştır)
Yorum Yazın