Döviz Kurlarında Baskı İhracatçıyı İsyan Ettirirken, Dev Bankadan Kur Krizi Uyarısı Yapıldı
Euro/dolar paritesinde özellikle yaz aylarında yaşanan gerileme, ağırlık dolar maliyeti ve euro kazancı olan ihracatçılar derinden etkiledi. Bunu etkileri geçmeden bu kez baskılanan döviz kurları nedeniyle de sorunları artmaya başladığı ihracatçılarda, döviz ve finansmana erişim sıkıntıları hafiflese de sürerken, kur görüşleri de farklılaşmaya başladı. Bir kesim kurdaki baskının istihdamda kayba yol açacağını belirtirken, bir kesim de kurla gelecek çözümün kalıcı olmayacağını savunuyor. ancak temelde bakıldığında ana sorun yine enflasyon olarak görülüyor.
Diğer yandan dev Japon bankasının risk hesaplamalarında 1 yıl içinde kur krizi beklenen ülkelerin içinde Türkiye de bulunuyor.
Son dönemde kurdaki yatay seviyelerden sıklıkla şikayet eden ihracatçılar, yılbaşından beri enflasyon-kur makasının açıldığını söyledi.
Ekonomim'de Merve Yiğitcan'ın haberine göre, aylardır baskılanan dövizde piyasada görüş ayrılıkları yaşanıyor.
Nakit akışı ve rekabetçilik konusunda sorun oluşturan durumda mevcut kur seviyesinin sürdürülemez olduğunu ve bunun da istihdam ve kâr kayıplarına neden olacağını söylüyorlar.
Kurdaki yükselişin alım gücüne olumsuz etkisi de düşünüldüğünde iç piyasadaki durgunluğun da ağır sonuçları olacağını, bu sebepten kur yerine katma değerli üretime yönelmenin çözüm olduğu da düşünülüyor.
Geçişkenlik nedeniyle enflasyon ve maliyet nedeniyle KKM için baskılanan kurlarda imalat tarafı baskılanıyor.
Talepte düşüş ve finansmana erişimde güçlük çekilmesinin yanında kurda da rekabetçiliğin zayıflamasıyla ihracatçılar şikayetçi.
ÜFE'deki seviyelerle döviz kurları arasında makasın açıldığına vurgu yapan sektör temsilcileri, 2023'te de mevcut kur seviyeleriyle maliyetlerde sorunların artacağını sonuç olarak ekonomi modelinde ana amaçlardan olan istihdam tarafında kayıplar yaşanabileceğine dikkat çekti.
TÜİK’in son açıkladığı veride Yİ-ÜFE ekimde yüzde 157,69 oranında artarken, son 1 yılda dolar kurunda artış kasım ayında yüzde 65,22 oranında Euro'da da yüzde 50,99 olarak görüldü.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, kurdaki mevcut seviyenin ihracatçıya destek olmadığını, son iki yılda ihracatta yakalanan ivmenin devam edebilmesi ve küresel pazarlarda Türkiye’nin payının artırılabilmesi için rekabetçiliğe dikkat çekti.
Türkiye Ekonomi Modeli'nde de hedeflendiği gibi “Daha çok üretip daha çok ihracat yapmamız lazım” diyen Gültepe, bunun için girdi maliyetlerinin kontrol edilmesi gerektiğini, ancak yüzde 85 enflasyon ortamında kurun seviyesiyle olumsuz etkilendiklerini belirtiyor. Gültepe, kurda istikrarın da önemli olduğunun altını çizdi.
TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat, yeni yılda kurda bu seviyelerin kayıpları artıracağını söyledi.
Enflasyon artışı ile kur artışı arasındaki makasın çok yüksek olduğunu söyleyenlerden olan Fayat, euro/dolar paritesindeki oynaklıktan da kayıpların arttığını belirtti. Üretici enflasyonunu yansıtamayanların sıkıntıda olduğunu söylerken, istihdam ve iş kaybına işaret etti.
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Laçin, kurların ekonomik parametrelere paralel olması gerektiğine işaret ederken, ihracatta en büyük problemin kârsızlık olduğunu söyledi.
Yılbaşında yeni fiyat görüşmelerinde hammaddeden dolayı yurt dışından indirim, içerde de kurdan dolayı zam isteneceğini belirtirken, 'Ya müşteri kaybedeceğiz ya da Euro-dolar kaynaklı kârsızlık iyileşmeyecek' dedi.
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Başkanı Yavuz Eroğlu, kur sorununa farklı bir bakış açısıyla içerideki tüketicinin alım gücündeki erimeyle yaklaştı.
Eroğlu, kurda yaşanacak artışın sıkıntıyı daha da büyütebileceğini söyledi. Kurlarda yükselişin geçici çözüm olacağını söyleyen Eroğlu, ihracatın kurla organize etmek yerine katma değerli üretime yönelmesi gerektiğini belirtti.
Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, ÜFE ve TÜFE artışlarının üretici tarafında ciddi maliyet baskısını dile getirirken, ücretlerde de iyileşme gerektiğini, baskının bu şekilde artacağını anlattı.
Aslanoğlu, son 1 yılda dolarda yüzde 65, Euro'da yüzde 51 oranındaki artışın, satışta fiyatı değiştirmezken, maliyetlerde artışla sorun teşkil ettiğini söyledi. Dünyada tedarik sorunlarının azalması, emtiada fiyat düşüşlerinin de Türkiye'nin rakipleri açısından fiyat düşüşüne yol açarak sanayiciyi zorladığını belirtti. Kur artışında enflasyonun artıracağını, aslen sorunun temeline inerek enflasyonu düşürecek çözümler bulunması gerektiğini vurguladı.
Nomura, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan yedi ülke ekonomisinde kur krizi riskinin yükseldiğini açıkladı.
Japon bankası Nomura, Türkiye başta olmak üzere, Mısır, Romanya, Sri Lanka, Çek Cumhuriyeti, Pakistan ve Macaristan'da kur krizi riskine karşı uyardı.
Nomura'nın Damocles isimli risk uyarı sisteminde 32 ülkeden 22'sinde risklerin mayıs ayından bu yana artış gösterdiği belirtildi. En çok artış Çek Cumhuriyeti ve Brezilya'da görüldü. Modelde 32 ülkenin toplam risk puanının mayıs ayında 1.744 olurken, şu dönemde 2.234 olduğu belirtildi.
Nomura ekononomistleri puanın yükselişini 'gelişmekte olan ülkelerin para birimlerine yönelik geniş tabanlı riskin arttığına dair felaket habercisi' olarak niteledi.
Analistler, Haziran 1999'da, Asya krizinin en ağır hissedildiği dönemde en yüksek seviye olan 2.692 zirvesinden uzakta olunmadığını söyledi.
Risk uyarı sisteminde ülkelerin döviz rezervleri, döviz kuru, mali durumları ve faiz oranları da dahil olmak üzere sekiz gösterge baz alınırken, banka 1996 yılından bu yana gelişmekte olan ülkelerde yaşanan 61 farklı kur krizinin verilerinden yola çıkarak 100'ün üzerinde puanı olan ülkelere 1 yıl içinde kur krizi ihtimalini yüzde 64 olarak oranlıyor.
Türkiye ve Sri Lanka'nın puanı 138 olurken, en yüksek puan 165 ile Mısır'ın oldu.
G7 ülkelerine yönelik risk hesaplamasında da Japonya harici 6 ülke 100 eşiğini aşarken, en yüksek puanlar ABD ve İngiltere'nin oldu.
Yorum Yazın