Bugün Mutlaka Okumanız Gereken 10 Köşe Yazısı

Kasası boş bir Irak Kürtlerin, Sünnilerin ve Şiilerin taleplerini nasıl karşılayacak, siyasi istikrarı nasıl tesis edecek? Irak'ın yeni başbakanı Abadi için 2015 yılının yanıtlanmayı bekleyen en zor sorusu bu olacak.Suriye'de de çatışma 2015'te sona ereceğe benzemiyor. Yani IŞİD'i besleyen kaos 2015'te sona ermeyecek.

2015’in son günlerinde 2015 yılına girerken yazdıklarıma dönüp baktım.

2015’te Ortadoğu’ya dair beklentilerim son derece karanlıkmış fakat pek çoğu gerçekleşmiş.

Maalesef 2015’te olanlar 2016’da da Ortadoğu’daki resmin daha parlak olmayacağını gösteriyor.

Şunları yazmışım 2014 bitip 2015 başlarken:

2014 Ortadoğu için ulus devletin çözülmeye devam ettiği, sınırların fiili olarak ortadan kalktığı, yeni ittifakların kurulduğu, Amerika, Türkiye, Mısır, Körfez ülkeleri gibi geleneksel aktörlerin mevzi kaybedip IŞİD gibi devlet dışı aktörlerin güç kazandığı bir yıl oldu.

2014’te Ortadoğu siyasetini şekillendiren iki önemli dinamik ortaya çıktı: IŞİD’in yükselişi ve petrol fiyatlarının düşmesi. Bu dinamikler 2015’te de bölgeyi şekillendirmeye devam edecek gibi görünüyor.

Türkiye'ye uzun vadeli sermaye çekecek reformların içi dolu mu? Hayır. Buradan bir hikâye yazamadık. Peki, kısa vadeli fonları çekecek koşullar?

1. Büyüme: 

Bu sorunun yanıtının aranacağı yer tabii ki reel ekonomi olacaktır. Çeyreklere hareketli olarak bakıldığında ekonomik büyümenin yüzde 2.5-3.5 arası bir yerde olduğu gözleniyor. Ancak son çeyrekte ortaya çıktığı gibi ekonominin her sektörüne yaygın bir büyüme yok. Milli gelirin yüzde 25’ine yakın hasıla yaratan imalat sanayinde büyüme ivmesi yüzde 2.5 civarında. İnşaat sıfır büyüme gösteriyor. Ticaret ise yüzde 1-1.5’luk bir büyüme ivmesinde. Ulaştırma ve iletişim sektörü de yüzde 2’ye yakın bir büyüme ivmesi gösterdi. Ekonominin yüzde kabaca 55’ini oluşturan bu çekirdek sektörlerin büyüme ivmesi yüzde 1.9 civarında. GSYH büyümesinde yüzde 3’lere çıkmamızı sağlayan ise tarım ve finans kesimindeki yüksek büyüme oranları oldu. Tarımdaki yüksek büyümenin devamlılığı yok, finansta ise yükselen kur ve faizin etkisi büyük. Örneğin, kredi stoku artışı yavaşlarken faizler yükseliyorsa finans kesiminin katma değeri yükseliyor. Bu da finans ve sigorta sektöründeki yüksek hasıla demek oluyor.

Sona ermekte olan 2015, Türk dış politikası için ne yazık ki kötü bir yıl oldu.

Türkiye bu yıl içinde bir yandan daha önceki yıllardan devraldığı dış sorunlarla uğraşırken, diğer yandan da yeni çıkan meselelerle karşı karşıya kaldı.

Karşılaşılan zorluklarda ve sıkıntılarda, kuşkusuz Türkiye’nin kontrolü dışında özellikle bölgede cereyan eden olayların önemli payı var. Ama bunda iktidarın dış politikadaki hatalı değerlendirmelerinin ve uygulamalarının da rol oynadığını kabul etmek gerek.

Yılın dış politika bilançosu çıkarıldığında, Türkiye’nin özellikle Ortadoğu’daki durumunun zayıfladığı, “sıfır sorun” derken “sırf sorun”la karşılaştığı, bölgenin siyasal ve mezhepsel sürtüşmelerinde “çözümün değil, sorunun bir parçası” durumuna geldiği görülür.

2015 yılının sarsıcı gelişmeleri karşısında Türk dış politikasında yeni bir değerlendirme yapmak, nerede yanlış veya yetersizlik bulunduğunu belirtmek ve yeni düzenlemelere girişmek ihtiyacı var.

Her meslekten, her kesimden, her siyasetten, her inançtan yüz yirmiyi aşan kadın, erkek bugün Diyarbakır’dayız. Aslolan hayattır! Silahlar sussun, zulüm dursun, barış konuşulsun demek için ; bölge insanlarıyla, Kürt arkadaşlarımız kardeşlerimizle tek ses, tek yürek olup ortak bir sözde birleşmek için.

O söz; siyasetin, muktedirlerin, çözümü savaşta arayanların değil ortak vicdanın sözü. “Aslolan ölüm değil hayattır, aslolan insandır, insanın yaşama hakkı, özgürlüğü, huzurudur” cümlesi.

Bu topraklar üzerinde yaşayan bütün halkların, bütün inançların, bütün kültürlerin isyan cümlesini duyurmak için Diyarbakır’dayız. “Artık yeter! Durun! Çocuklarımızı kurban etmeyin, geleceğimizi, bin yıllık kardeşliğimizi, şehirlerimizi, insanlarımızı, ortak değerlerimizi kurban etmeyin!” diye haykırmak için Diyarbakır’dayız.

Ocak ayında başlayacak Viyana görüşmelerinin ateşkesler nedeniyle Suriye’ye bir süre nefes aldıracağı muhakkak ama savaşın bitmesine daha var.

Gerçekçi olalım: Suriye’de daha alınması gereken yol çok. Benzeri iç savaşların 10-15 yıl sürdüğü bilinmekte. Üstelik Suriye savaşı çoktan Suriyelerin olmaktan çıktı. Bölgesel, hatta küresel bir savaş yaşanıyor. Bu durumda işler hem kolaylaşıyor hem de zorlaşıyor.

Ülke içine bakacak olursak alanda farklı ülkelerin desteklediği o kadar fazla sayıda örgüt var ki birçoğu çok kolay denetimden çıkma potansiyeline sahip.

IŞİD başka bir olgu ve Suriye savaşının sonucu ve sonrası için en etkili unsur. IŞİD bu yıl içinde askeri anlamda ciddi darbeler yiyecek. Bitecek mi? Tabii ki hayır.

Başrolünü İngiliz oyuncu Clive Owen’ın üstlendiği 2005 yapımı “Children of Men” –“Son Umut” adlı bilimkurgu filmi insanlığın geleceğine dair karanlık bir tablo çizer. İnsanlık bir süreden beri küresel bir kısırlığın pençesine düşmüş, ortada ne çocuk ne de bebek kalmıştır. Türünün geleceği belirsizleşen insanlık yoğun bir iç çatışma sürecine girer, her gün sokaklarda kavgalar, canlı bombalar… İşte bu kavga gürültünün arasında filmin kahramanı, tek olan bebeğin sağ salim güvenli bir yere ulaşması için uğraşır.

Cizre’de yaşamını yitiren üç aylık el bebek gül bebek Miray bebek ve onun canını kurtarmaya çalışan dedeciği bana bu filmin aslında bilimkurgu olmadığını, tam tersine insanlığın günümüzdeki acımasızlığını yansıttığını düşündürttü. Hangi devlet, hangi ideoloji, hangi kutsal, bir bebeğin yaşamından daha değerli olabilir ki? Kim bir bebeğin yaşamına kastedecek kadar alçalabilir? Tamam, diyelim ortada gerçekten de hükümetin ve sarayın öne sürdüğü gibi bir güvenlik sorunu var, o güvenlik bu denli kırarak dökerek sağlanabilir mi? Değer mi?

Her yıl olduğu gibi, bu yıl da yılın son Köşe Vuruşu’nda, yılın medya olaylarına ‘en’ler penceresinden bakalım istedim.

En etkili haber: Kuşku yok ki, yılın medya olayı Can Dündar ve Erdem Gül’ün tutuklanması. Dolayısıyla onların yaptığı “MİT TIR’ları” haberi de yılın en etkili haberi. (İlk kez onlar yapmamış olsalar da). Başka tutuklu gazeteciler de var diyeceksiniz, doğru. Ancak Dündar ve Gül’ün tutuklanması sadece daha ünlü isimler olmalarından değil, tutuklama gerekçesi olan haber ve Cumhurbaşkanı’nın haber sonrası beyanları nedeniyle de yılın en etkilisi.

En etkili patron: Bence yılın en etkili medya patronu bilinen adıyla Kayyum, doğru kullanımıyla Kayyım oldu. Hem medya kuruluşlarına el koyuş biçimleri hem de yönetiş biçimleriyle. Cemaat yayınları haricinde kalan yayınlara da verilen mesajlar hakeza. Kazanılan “kemiksiz” para da ayrı dert.

Geçen ekim ayıydı. 1 Kasım seçimleri için gazetenin “nabız yazısı” planında, payıma Karadeniz illeri düştü. Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç’ le randevumuza gittiğimde, arkasındaki büfenin en mutena yerinde duruyordu o belge.

Özenle çerçevelenmiş Çaykur logolu “cüzdan”, “168 No’lu Çay Müstahsili” ne aitti.

Çay Bahçesinin Bulunduğu Yer: Dumankaya köyü

Alanı: 2000 metrekare.

Dikim yılı: 1966

Paliç’in, gururla andığı “Yaş Çay Yaprağı Alım Cüzdanı” nın sahibi ise “T.C. Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’dı.”

Hırsız milletvekilin var.

Yok mu?

Yandaş gazeteci bile açıkça söyledi.

“Bakanların rüşvet aldığı doğru” dedi.

Dolandırıcılıktan, kalpazanlıktan fezlekesi bulunan milletvekilin var.

“Türk milleti” önünde namusu ve şerefi üzerine yemin edip, “Türk yoktur” diyen iktidar milletvekilin var.

“Çobanlarla konuştum, hayvanlarının yüzünün güldüğünü söyledi, çözüm sürecini hayvanlar bile anladı ama, bazı insanlar anlamıyor” diyen… Şimdi bu lafları söyleyen kendisi değilmiş gibi, pişkin pişkin sırıtan iktidar milletvekilin var.

Hendek mücadelesi veya ‘hendek direnişi’ için, bilhassa HDP’li vekilleri meclis kürsüsünde dinlediğinizde, hendekler meselesinin çok derin, çok kapsamlı düşünülmüş bir mücadele yöntemi olarak tasarlandığını anlayabiliyorsunuz.

Prof. unvanlı HDP’li vekiller, işin fikri zeminini hazırlamakla meşguller; bize, hendek savaşlarının tarihte oynadığı rolü hatırlatıyor, birçok milletin, hendek direnişi sayesinde bağımsızlık elde ettiğine inandırmaya çalışıyor ve kendi siyasi varoluş sebeplerini, getirip hendek direnişlerine bağlıyorlar.

Kandil’dekiler ise başka örgütlerle birlik kurup hendek siyasetini, Batı’daki şehirlere taşıyacaklarını müjdeliyorlar!.

Bu, dört başı mamur, her ayrıntısı düşünülmüş bir strateji..