Yurtdışında Oy Verme İşlemi Başladı
1 Kasım seçimleri için yurtdışında oy verme işlemi başladı. 54 ülkede kurulacak sandıklarda 2 milyon 895 bin 885 kişi oy kullanacak. 7 Haziran seçimlerinde yurtdışı oylar üç milletvekilinin değişmesine neden olmuştu.
Yurtdışındaki seçmenin oy kullanacağı ülkelerden Almanya'da 13, ABD'de 7, Fransa'da 6, Rusya, Çin ve Yunanistan'da 4, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bulgaristan, İsviçre, İran, Kazakistan'da 3 temsilcilikte oy verilebilecek.
Yurtdışında oy kullanma süreleri şöyle:
Almanya, Avusturya, Belçika, Danimarka, Fransa, İsviçre, KKTC'de 8-25 Ekim'de 18 gün
Avustralya'da 16-25 Ekim 10 gün
ABD'de 17-25 Ekim'de 9 gün
Norveç'te 19-25 Ekim'de 7 gün
Hollanda'da 21-25 Ekim'de 5 gün
Birleşik Krallık ve Romanya'da 22-25 Ekim 4 gün
Bulgaristan, İtalya, Kanada, Suudi Arabistan ve Türkmenistan'da 23-25 Ekim 3 gün
Birleşik Arap Emirlikleri, Bosna Hersek, Cezayir, İsrail, İsveç, Kazakistan, Kırgızistan, Makedonya, Rusya ve Yunanistan'da 24-25 Ekim'de 2 gün
Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Çek Cumhuriyeti, Çin, Finlandiya, Güney Afrika, Gürcistan, İran, İrlanda, İspanya, Japonya, Katar, Kosova, Kuveyt, Lübnan, Macaristan, Mısır, Özbekistan, Polonya, Sudan, Tayland, Ukrayna, Umman, Ürdün ve Yeni Zelanda'da 25 Ekim'de 1 gün
7 Haziran'da 3 milletvekilini değiştirdi
7 Haziran seçimlerinde yurtdışındaki 2 milyon 867 bin 658 kayıtlı seçmenden 1 milyon 56 bin 78’i yani yüzde 36’sı oy kullandı.
1 Kasım seçimlerinde yurtdışı seçmenlerin sayısında 28 bin 227 kişilik artış oldu. 54 ülkede kurulacak sandıklarda 2 milyon 895 bin 885 kişi oy kullanacak.
7 Haziran seçimlerinde yurtdışı oylarından en kazançlı çıkan parti AK Parti’ydi. AK Parti yurtdışı oylar sayesinde 2 milletvekili kazandı. Yurtdışı oylarından kazançlı çıkan bir diğer partiyse HDP. Yurtdışı oyların eklenmesinin ardından MHP iki milletvekili kaybetti.
7 Haziran seçimlerinde yurtdışı oylar nedeniyle üç ilden çıkan milletvekili sayıları değişti. Yurtdışı oylar eklenmeden önce Amasya’da AKP, CHP ve MHP birer milletvekili çıkarmıştı. Yurtdışı oylar eklenince MHP’ye giden bir milletvekili AKP’ye geçti.
İzmir 2. Bölge’de, CHP 7 milletvekili çıkarmışken yurtdışı oylar eklenince CHP bir milletvekili kaybetti. Kazanan AK Parti oldu.
Son olarak Kocaeli’nde seçim bölgesindeki oylar sayıldığında AK Parti 6, CHP 3, MHP 2 milletvekili çıkarmıştı. Yurtdışı oylar eklenince milletvekili çıkaramayan HDP, MHP’nin bir milletvekilini kendi hanesine yazdırdı.
Yurtdışı oyları nasıl ekleniyor?
Yurtdışı oylarının dağıtımı biraz karışık bir hesaplama içeriyor. Oy dağılımının ilk aşamasında, yurtdışından gelen bütün oylar, partilerin aldıkları Türkiye geneli oyların üzerine ekleniyor. Bu şekilde partinin Türkiye geneli oyu ortaya çıkıyor. Oyların illere dağıtımındaysa biraz karışık bir sistem var.
Sistem yurtdışında kullanılan oyun Türkiye’de kullanılan oya bölünmesinden elde edilen bir katsayı üzerinden yürüyor. Şöyle bir örnek vermek mümkün:
Yurtdışında toplam 2 milyon, yurtiçindeyse 40 milyon oy kullanıldığını varsayalım. 2 milyonun 40 milyona bölünmesi ile 0.05 katsayısı elde ediliyor. Bu katsayının her seçim bölgesine uygulanması örneğini de Adana seçim bölgesi üzerinden tanımlayalım. İlk olarak Adana’da kullanılan oy sayısını bu katsayı ile çarpıyoruz. Adana’da kullanılan oy sayısının 1 milyon olduğunu varsayalım. Çarpım sonucu elde edilen rakam Adana’ya eklenecek yurtdışı oy sayısını gösteriyor. 1 milyon ile 0.05’i çarpınca 50 bin rakamını buluyoruz. Şimdi sıra geldi bu 50 bin oyun dağıtımına. 50 bin oyun dağıtımı ise o bölgede seçime katılan partilerin aldıkları oy oranlarına göre dağıtılıyor. Örneğin Adana’da AKP yüzde 50 oy aldıysa 50 bin rakamının yüzde 50’si yani 25 bin oy direkt AK Parti’nin oyu olarak ekleniyor. Diğer partiler de aldıkları oy oranlarına göre 50 binden paylarını alıyor.
Kaynak: Al Jazeera ve DHA