Bir Mezardan Daha Fazlası: Türkiye’deki Müzelerde Görülmesi Gereken Lahitler
Genellikle ölen kişinin konulduğu lahitler bazen toprak, bazen taş bazen de çeşitli madenlerden yapılmakta. Sandık şeklinde yapılan mezarlar Mısır'da kabartma heykeli şeklinde, Antik Yunan'da ise tapınak şeklinde yapılmış. Sanduka ve kapak kısmında işlemeler ya da bir olayı tasvir eden heykelciklerin özenle yapıldığı lahitlerin yapıldığı malzeme, süslemeler ve daha fazlası ölen kişinin sosyal statüsünü de gösteriyor. Ölümün bile süslü olur mu demeyin! Bu yazımızda Türkiye'de çeşitli müzelerde görebileceğiniz lahitleri listeledik.
Ağlayan Kadınlar Lahidi- İstanbul Arkeoloji Müzesi
Lahit 1887 yılında Osman Hamdi Bey tarafından Lübnan'da yapılan Sidon Kral Nekropolisi’nde kazısında bulundu. Lahit üzerindeki görüntüden dolayı bu isim verilen lahit MÖ 350 yılında yapıldığı biliniyor. Yapılışında Klasik Dönem Yunan stilinde olduğu, Atina yada Roma'da yapılıp Sison'a getirildiği tahmin ediliyor.
Bütün yüzeylerinde 18 İon düzeni sütun arasında bulunan ve yerleştirilmiş ağlayan kadın tasvirleri bulunuyor. Bu kadınlar hakkında iki görüş bulunmakta; birinci görüş Mezopotamya çevresinde yas tutan kadınları tasvir ettiği gibi mezar sahibinin ailesinden bireyleri de tasvir ettiği düşünülmekte.
Adres: Alemdar Caddesi,Osman Hamdi Bey Yokuşu,Gülhane, 34122 Fatih/İstanbul
Açılış- Kapanış Saati: 09:00- 19:00
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'Eserlerin tarihini araştırarak sindirip tek tek özümseyerek 1 günde bitirmek kesinlikle mümkün değil ama görülmesi incelenmesi gereken bir yer'
Altıkulaç Lahidi- Troya Müzesi
Çan Lahdi de denilen Altıkulaç Lahidi Çanakkale'nin Çan ilçesi Altıkulaç köyünde bulunduğu için bu isim verilmiştir. Boyalı bir lahit olan Altıkulaç tarih olarak MÖ 4 yüzyılda yapıldığı için ayrı bir öneme sahip. Bu zaman kadar boyalı yerlerinin çok iyi dayandığı lahit Anadolu'ya gelen Perslerden sonra bu medeniyetin etkisinin görüldüğü sanat anlayışıyla yapılan eserlerden. Lahitin Anadolu'ya yerleşmiş olan bir aile için yapıldığı düşünülüyor.
Lahit incelendiğinde ön kısmında bir ağaç sanki o bölümü ikiye bölüyor gibi, sağ tarafta ise bir domuz avı tasvir edilmekte. Lahdin sonuna doğru bir geyik avının tasvir edildiği lahitte açık sarı, kırmızı, yeşil ve siyah renkleri kullanılmış. Kullanılan bu renklerin daha çok boyut kazandırmak için kullanıldığı düşünülmekte. Lahitte zırhlı ve elinde bir mızrak bulunan insanın giyimine bakıldığında Persli olduğu, arkasında bulunanların Yunan askeri olduğunu düşünenlerde bulunuyor.
Adres: 17100 Tevfikiye/Çanakkale Merkez/Çanakkale
Açılış- Kapanış Saati: 08:30- 20:00
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'İçi çok büyük değil sadece en üst kattaki lahit vardı. O beni çok şaşırttı.'
Akhilleus Lahidi- Adana Arkeoloji Müzesi
Akhilleus Lahiti, Torre Nova denilen küçük asya lahitleri grubunda bulunan bir lahittir. Lahitin ön ve yan yüzeylerinde Homeros'un ünlü İlyada Destanında yer alan Truva Savaşına atıfta bulunarak Akhilleus'un dostu olan Patroklos'un öldürülmesinden duyduğu acı ve öfkeyi Hektor'un cesedinin günlerce yerde sürükletmesi, oğlunun cesedini isteyen Priamus'un diz çökerek Akhilleus'a yalvarması ve yüzünü çeviren Akhilleus tasvir edilmiş.
Adres: Döşeme Mahallesi Ahmet Cevdet Yağ Bulvarı, D:No:7, 01060 Seyhan
Açılış- Kapanış Saati: 08:30- 19:00 (Pazartesi günleri kapalı)
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'Çok geniş alana sahip müze. Testi, el aletleri, cam eşyalar, mühür , sikke , lahit ,mozaik ve testi alanında geniş bir sergiye sahip. Gezilmeye değer.'
Aurella Botİane Demetria Lahidi- Antalya Arkeoloji Müzesi
Aurelia Botiane Demetria tahminen hubabt deposu yöneten, MS 2.yüzyılda yaşamış birisidir. Lahit 1997 yılında Perge Batı Nekropolisi’nden kaçakçılar tarafından satılmak üzereyken güvenlik güçlerince yakalanmışlardır. 3 yanıda sütunlarla bölünmüş olan lahit knile(Antik Yunan'da dikdörtgen formlu ve dört ayaklı divan ya da sedir benzeri bir tür mobilya) şeklindedir. Kapakta gördüğünüz gibi karı koca yan yana uzanmakta. Kadının başı net bir şekilde işlenmiş iken erkeğin başı net değildir. Bunun iki açıklaması olduğu söylenmekte; ya kocası ölmemiş ya da parası yetmediği için yapılmadığı düşünülmekte. Eski Yunanca olarak “Ben Aur(elia) Botiane Demetria, bu lahdi kendim için yaptırdım, oraya sadece kendi cesedimin gömülmesini ve ölümümün hemen ardından lahdin varislerim tarafından demir ve kurşunla kapatılmasını istiyorum.” yazılıdır.
Adres: Bahçelievler, Konyaaltı Cd. No:88, 07050 Muratpaşa/Antalya
Açılış- Kapanış Saati: 08:30- 20:00
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'Oldukça büyük bir müze. Detaylıca gezildiginde tüm gününüzü alabilir. Tarih öncesi ve sonrası döneme ait bir çok arkeoloji k parça ve lahit içermektedir.'
Diyonyslak Lahidi- Antalya Arkeoloji Müzesi
Perge Batı Nekropolisinde 2003 yılında bulunan Diyonyslak Lahitin Pentelikon mermerinden yapılmış olan lahdin üzerinde ölü portreleri bulunan klineli bir kapağı vardır. MS 3 yüzyılda yapıldığı tahmin edilen lahit Gerek tekne tipi, gerek kapak özellikleri ve gerekse malzemesi ile Attika atölyesi özellikleri göstermektedir. Lahitin ön yüzünde bulunan tasvirde 'Dionysos, Hindistan’a giderken Thrakia’dan geçmek ister; ancak Thrak Maionları’nın Kralı Lykourgos buna izin vermez. Kral Bakkhalar ve Satirleri esir eder. Bunun üzerine Dionysos Thetis’e sığınır. Lykourgos’un bu hakaretini tanrı bizzat kendi cezalandırır. Lykourgos’u delirtir ve asma kütüğü zannettiği kendi oğlunu öldürmesini sağlar. Ancak ceza bununla da sona ermez. Bir süre sonra kıtlık baş gösterir, bunun sonucunda Lykourgos, Paggeia (ya da Pangaion) Dağı’nda el ve ayaklarından dört ata bağlanarak parçalanır.'
Lahdin kısa yüzlerinde Dionysos betimli lahitlerde sıklıkla görebileceğiniz bağ bozumu tasvir edilmiştir. Söz konusu sahnede Satyr ve Maenadlar üzüm topluyorlardır. Lahdin kısa yüzlerindeki figürlerin belden aşağı olan kısımlarda çok deforme yoktur ama üst kısımları mezar soyguncuları tahrip etmiştir.
Adres: Bahçelievler, Konyaaltı Cd. No:88, 07050 Muratpaşa/Antalya
Açılış- Kapanış Saati: 08:30- 20:00
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'Daha iyi yekpare lahit görmemiştim ta ki buraya gelene kadar. Tarihseverler burada kendine gelecek. Mutlaka uğranmalı.'
Eroslu Lahidi- Side Arkeoloji Müzesi
Lahit, 1947 – 1966 yılları arasında Side Antik Kenti Doğu Nekropol kazısında, kısmen sağlam bir anıt mezarın içinde bulunmuş. MS 2. yüzyılında yapıldığı bilinen lahit her yönünde Erosların tasvir edildiği önemli lahitler arasındadır. Teknenin dört tarafında meanderlerla (geometrik kıvrımlar yapan şerit biçiminde bir süsleme motifi) süslü alçak bir ayaklık üzerinde bir kabartma şeklinde işlenmiş kanatlı Eroslar ayakta duruyor, meyve taşıyorlar, içki içip ve sarhoş olarak birbirine sarıldıkları tasvir edilmiştir. Köşelerde Nikeler (zafer tanrıçası) sağ elinde çelenk, sol ellerinde hurma dalı tutarak ayakta durdukları görülmekte. Üst kısımda Medusa başı diğer tarafta yuvarlak bir kalkan kabartması vardır. Erosların lahitteki tasvirleri, Roma İmparatorluk Döneminde oldukça geniş bir alana yayılan ve kullanılan Dionysos mitleri ve ölümden sonra başka bir dünyada yaşama ümitleri ile ilgili düşünceleri lahite işlenmiş.
Adres: Side, Liman Cd., 07330 Manavgat/Antalya
Açılış- Kapanış Saati: 08:30- 19:45
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'Kesinlikle Side'de görülmesi gereken müze. Kazılarda çıkan tüm heykel, kabartma resim, lahit, iskelet vb hepsi burada. Agora hamamı da müzenin sınırları içinde. Çalışanlar eserlere karşı oldukça korumacı ve ilgili. Bir yıllık müze kartı alarak girin. Çok daha kârlı. Türkiye'nin her yerinde bulunan anlaşmalı müzeleri bir yıl boyunca ücretsiz ziyaret edebilirsiniz.'
Herakles Lahidi- Konya Arkeoloji Müzesi
1958 yılında Beyşehir Yunuslar’da (Pappa Antik Kenti) bir inşaat yapımı esnasında bulunan lahit, Anadolu’da şimdiye kadar bulunmuş, yüksek kabartma tekniğinde yapılan Herakles lahitlerinin en iyi örneği. Pappa Antik Kenti ileri gelenlerinden birine ait olan lahdin sandukasının bir dar yüzünde ölen kişi, diğer üç yüzünde ise Herakles’in 'on iki işi' mitolojisi en ince detayına kadar tasvir edilmiş.
Herakles'in sırasıyla, Nemea arslanını öldürmesi ve postunu sırtında getırmesi, dokuz başlı su yılanını (Hydra/Lerna Ejderi) öldürmesi, Keryneia'daki geyiği ve Erymanthos dağındaki yabani domuzu yakalaması, tüylerini ok gibi fırlatan kuşları (Stymphalia/Stymfalides Gölü Kuşları) yakalaması, Elis Kralı Augeias'a ait ahırı temizlemesi, Girit'teki yabani boğayı ve Trakya Kralı Diomedes'a ait hırçın atları ehlileştirmesi, Amazonlar kraliçesi Hippolyte ait kemeri alması, Geryoneus’un sürülerini getirmesi, Cerberus adlı yer altı köpeğini getirmesi ve Hesperid'lere ait elmaları alması gibi mitolojik olayları ustalıkla ve bütün incelikleriyle işlenmiş.
Adres: Sahibiata, Sahibiata Cd. No:91, 42200 Meram/Konya
Açılış- Kapanış Saati: 09:00- 16:45 (Pazartesi günleri kapalı)
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'Catalhoyuk de ki bir çok ender parça burada muhafaza ediliyor. Ayrıca lahit mezarlar da görmeye değer. Bahçede de eşeler var ayrıca hemen yanında yeşil minare de görülebilir'
İskender Lahidi- İstanbul Arkeoloji Müzesi
İskender Lahdi, 1887 yılında Osman Hamdi Bey’in Lübnan’daki Sidon (Sayda) Kral Nekropolisi’nde yaptığı kazılarda bulunmuştur. Kapak ve sanduka kısmı olmak üzere iki kısımdan oluşan lahit MÖ 4. yüzyılın son çeyreğine yapılmış. Büyük İskender’e değil Sidon Krallarından Abdolonymos’a ait olduğu düşünülmekte. İskender’in İssos Savaşında Pers Kralı III. Darius’u yenmesi sonucu kendisine Sidon kapıları açılmış ve Sidon’a geldiğinde Abdolonymos’u Sidon Kralı atamıştır. Bu durumun anısından ötürü Kral Abdolonymos'un kendi lahdi üzerinde Büyük İskender’e ve İssos Savaşı’ndan bir kesite yer verdiği düşünülür. Renk paleti oldukça iyi bir bileşim ve zamana karşı dirençli mor, kırmızı, sarı, mavi, kızıl kahve ve eflatun renklerinin kullanıldığı lahit yapım tekniği ve sanat kalitesi açısından önemli lahitler arasındadır.
Adres: Alemdar Caddesi,Osman Hamdi Bey Yokuşu,Gülhane, 34122 Fatih/İstanbul
Açılış- Kapanış Saati: 09:00- 19:00
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'İskender Lahiti'nin İskender'e ait olmadığını öğrenince dolandırılmış gibi hissettim ama köpeği için mezar taşı ve ya lahit yaptıran kişinin yaptırdığı lahit var ya o beni hayata döndürdü. Sen ne kadir kıymet bilen insanmışsın. Sana ve köpeğine 21. yüzyıldan saygılar.'
Likya Lahidi- İstanbul Arkeoloji Müzesi
Likya Lahdi, 1887 yılında Osman Hamdi Bey’in Lübnan’da yer alan Sidon Kral Nekropolisi’nde gerçekleştiği kazılarda bulunmuş. Lahit, Sidon’daki kraliyet soyundan gelen yöneticilerden birine ait olduğu düşünülüyor. Kapak ve sanduka olmak üzere iki kısımdan oluşan lahit ters tekne formundaki kapağın bir yüzünde yüz yüze bir erkek ve bir dişi grifon (genellikle aslan vücutlu, kartal kanatlı ve kafalı mitolojik yaratık) yer almakta. Kapağın diğer cephesindeki tympanondaysa sırt sırta duran iki sfenks (Yunan mitolojisinde efsanevi bir canavar) yer alıyor. MÖ 5. yüzyıla yapılmış olan lahit Sidon Kral Nekropolü’nden çıkarılmış olsa da form olarak Anadolu Likya mezar anıtlarıyla olan benzerliğinden ötürü bu isimle anılmakta.
Adres: Alemdar Caddesi,Osman Hamdi Bey Yokuşu,Gülhane, 34122 Fatih/İstanbul
Açılış- Kapanış Saati: 09:00- 19:00
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'Müzedeki eserler harika ötesi. Onlarca müthiş işçilikte mermer heykel arasında dolaşmanın hissiyatı inanılmaz. Detaylı bir şekilde gezmek istiyorsanız uzun bir vakit ayırmanız gerekiyor çünkü gez gez bitmiyor.'
Sidamara Lahidi- İstanbul Arkeoloji Müzesi
Sidamara Lahidi, Konya-Ereğli Karaman yolu üzerindeki Ambar köyünde bulunmuş ve 1901 yılında İstanbul Arkeoloji Müzesine getirmiş. Eski adı Sidamara olan köyde bulunduğu için bu isim verilen ve MS 2-3. yüzyıla ait lahit, 32 tonluk ağırlığı ile dünyanın en ağır lahdi olarak biliniyor. Beyaz mermerden yapılan lahit, kapak ve sanduka olmak üzere iki parçadan oluşmakta. Kapağın üstünde lahitte bulunduğu düşünülen kişi ve eşi yarı uzanmış şekilde tasvir edilmiş ve iki figürün ayak ve baş uçlarında iki eros bulunmaktadır. Kapağın frizindeyse (kabartmalarla bezeli arşitrav ve korniş arasında yer alan yatay kuşak) erosların aslan, ayı ve panter gibi hayvanlarla yaptığı mücadele tasvir edilmiştir.
Adres: Alemdar Caddesi,Osman Hamdi Bey Yokuşu,Gülhane, 34122 Fatih/İstanbul
Açılış- Kapanış Saati: 09:00- 19:00
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'Çok güzel bir müze saatlerce gezilebilir.'
Polyksena Lahidi- Troya Müzesi
Polyksena Lahdi, Çanakkale Kızöldün Tümülüsü’nde, 1994 yılında bir kaçak kazı ihbarı üzerine yapılan kazıda bulunmuştur. MÖ 6. yüzyıla ait olup Anadolu’da, bugüne kadar bulunan figürsel anlatımlı lahitin en erken örneğidir. Uzun kenarlarından birinde, Troya Kralı Priamos ile kraliçe Hekabe’nin küçük kızları olan Polyksena’nın kurban edilmesi tasvir edildiği için lahit Polyksena Lahdi olarak anılmaktadır. Polyksena lahdinde bulunan bir başka özellik lahidin bütün yüzlerinde işlenen konular birbirleriyle bağlantılı olmasıdır. İlk defa bir lahit üzerinde birden fazla konuya aynı zamanda lahit üzerinde toplam otuz yedi insan figürüyle birlikte yer verilerek oldukça zengin bir betimleme ve tasvir oluşturulmuş.
Adres: 17100 Tevfikiye/Çanakkale Merkez/Çanakkale
Açılış- Kapanış Saati: 08:30- 20:00
Google Harita Konumu için tıklayın
Ziyaretçi Yorumu:'Buyuk bir lahit var. çok ilgimi cekti. lahitin uzerinde kraliçenin kizinin Tanrıya kurban edilmesi kabartmalari var..Muze 4-5 katli bir bina.. Muze geziniz bitince giris katta kahvenizi icebilir, hatira alisverisi yapabilirsiniz..'
Yorum Yazın
Hatay arkeoloji müzesinde sergilenen Antakya lahdi de listeye eklenebilir, müze de genel olarak çok zengin.
Yabancılara Ülkemizden Tarihi eseri götürüp oradaki müzelerde sergiliyorlar diye kızıyoruz yukarıdaki lahitlerin yarısı Lübnan dan getirilmiş
İstanbul arkeoloji müzesindekileri görmüşlüğüm var da diğerlerini de görme fırsatım oldu 🙃👍