Zübeyde Hanım'ın Vefatı, Varşova'nın Nazilerden Kurtuluşu, Hrant Dink Cinayeti... Tarihte 14-20 Ocak Haftası ve Yaşanan Önemli Olaylar
Tarih kimsenin kapağını açmaya cesaret edemeyeceği kadar kötü yaratıklarla dolu bir kutu gibi! Geriye dönüp baktığınızda, kolayca görebilirsiniz bunu. Hatalar yapan bir dünya, yanlışlarından ders almayan bir ırk... Vahşet üzerine vahşet ve acı. Bu dünyanın geçmişi bunlarla dolu. Bu olayların yanında şaşırtıcı olsa da tabii ki bizi geliştiren, mutlu eden olaylar da yaşanmıyor değil...
Gelin 14-20 Ocak haftası tarihte ne gibi önemli olaylara ev sahipliği yapmış bir bakalım.
1923: Zübeyde Hanım'ın Vefatı
1857 yılında Lankaza'nda Sofuzade Feyzullah Ağa ve Molla Hanım olarak anılan Ayşe Hanım’ın kızları olarak dünyaya gelen Zübeyde Hanım, okuma yazması olması nedeniyle Zübeyde Molla olarak da bilinirdi.
1871 yılında Ali Rıza Bey ile evlenmesinin ardından 3 çocuk sahibi olmuş fakat her biri vefat etmiştir. Daha sonra çocukları Mustafa Kemal 1881'de, Makbule 1885'te ve Naciye 1889'da dünyaya gelmiştir. Fakat Naciye veremden hayatını kaybetmiştir. 1888'de Ali Rıza Bey'in de hayatını kaybetmesinin ardından abisinin yanına yerleşen Zübeyde Hanım, burada Ragıp Bey ile evlenmiştir. Balkan Savaşı'nın ardıdan Ragıp Bey'den ayrılıp kızı Makbule ile artık Osmanlı toprağı olmayan Selanik'i terk etmiş ve İstanbul'a göç etmiştir.
1919'dan beri görmediği oğlu Mustafa Kemal'in ölüm emrinin verildiğini öğrenir ve onunla ancak 14 Haziran 1922'de buluşabilir. Daha sonra da Ankara'ya oğlunun yanına yerleşir. Fakat şehrin sert iklimi Zübeyde Hanım'ın sağlığını olumsuz etkileyince tedavi için İzmir'e sehayat eder. Zübeyde Hanım son günlerini Latife Hanım Köşkü'nde geçirir ve 14 Ocak 1923'te, 66 yaşındayken hayata gözlerini yumar. Anıt mezarı İzmir, Karşıyaka'dadır.
1962: Venüs'ten ilk yakın görüntüler...
1962 yılında Venüs'e ulaşan ilk uzay aracı olan Mariner II, aynı zamanda başka bir gezegene giden ilk uzay aracı olma özelliğini de taşıyordu. ABD'ye ait olan bu araç 14 Ocak 1962'de Venüs'ün ilk yakın çekim fotoğraflarını dünyaya göndererek daha sonra gerçekleşecek yolculukların da bir öncüsü oldu.
1892: Basketbol doğdu.
Oyunun kuralları ilk kez, basketbolun doğum yeri sayılan Springfield, Massachusetts'de James Naismith tarafından yayımlandı. Bu kurallar tabii ki şimdikilere göre biraz farklıydı. Mesela maçlar 9 kişilik takımlar arasında oynanıyordu ve kenara çekilen oyuncular oyuna tekrar dahil olamıyordu. Toplar ise bir sepetin içine atılıyordu ve sayı olduğunda topu tekrar alabilmek için sepetin indirilmesi gerekiyordu.
1559: İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth tahta çıktı.
I. Elizabeth, 17 Kasım 1558'den ölümüne kadar İngiltere Kraliçesiydi. Ayrıca İrlanda'nın ve sembolik olarak da Fransa'nın kraliçesiydi. İngiltere'yi 16. yüzyıl boyunca yöneten Tudor Hanedanı'nın bir üyesi ve son çocuğuydu. Yaşamı boyunca hiç evlenmedi. İngiliz kral ve kraliçeleri arasında önemli bir rol oynadı.
Kraliçe Mary'nin ölümünün ardından Protestan Prenses tahta geçti ve kendini İngiltere kilisesinin yöneticisi seçtirdi, ülkeyi yeniden Protestanlığa döndürdü. Tahtta olduğu dönem boyunca tarihe adını yazdırmış birçok savaş kazandı, düşmanlarını alt etti. 1588 yılında II. Felipe'nin İngiltere seferinde dönemin en büyük ve en güçlü deniz filosu olan İspanyol Armada'nın İngilizler tarafından yenilgiye uğratılması Elizabeth'in isminin günümüze kadar unutulmadan gelmesini sağlayan başarılarındandır. Kraliçe 1603 yılında ülkeyi uzun yıllar tek başına yönettikten sonra ölmüştür.
1804: Joseph Louis Gay-Lussac bir rekor kırdı.
Fransız fizikçi Joseph Louis Gay-Lussac 1804'te, Jean-Baptiste Biot'yla birlikte, bir hidrojen balonu kullanarak 7 kilometreye kadar yükseldi. Fizikçi atmosferi araştırdığından, farklı yüksekliklerden hava örnekleri almış, sıcaklık ve nemlilikteki farklılıkları gözlemlemeye çalışmıştır. Hidrojen balonu ile yükselişinin ardından sonraki 50 yıl içinde kırılamayacak olan bir rekora imza atmıştır.
1991: Çöl Fırtınası Harekatı.
Amerika Birleşik Devletleri Irak'a hava akınları ve füze saldırısı başlattı. Adına 'Çöl Fırtınası' dedikleri operasyonun Kuveyt'i kurtarmak için olduğu söylendi. Bu operasyon Irak'ın sanayi ve savaş potansiyelini tamamen imha edip 2003 yılında ülkenin işgaline olanak sağladı.
2003: Columbia Uzay Mekiği yola çıktı.
Columbia Uzay Mekiği, Cape Canaveral üssünden ayrıldı. Bu, 16 günlük bir görev uçuşu olacaktı. 1 Şubat günü görevin dönüşü sırasında, inişe 16 dakika kala, 62 kilometre yükseklikte, 12.500 km/s hızla ilerlerken mekik infilak etti ve üç parçaya ayrıldı. Tüm ekip hayatını kaybetti.
'Uzaya giden en karışık ekiplerden biri' olarak da ifade ediliyor Columbia'nın son seferindeki mürettebatı. Öyle ki 7 kişilik ekipte bir İsralli, bir Hint asıllı ABD'li, bir de siyahi astronot bulunuyordu.
Yaşanan olay ile ilgili ayrıntılı bilgiyi bu içeriğimizde bulabilirsiniz.
1945: Sovyet ve Polonya birlikleri Varşova'ya girdi.
Almanya'nın 1 Eylül 1939'da şehri yerle bir eden bir hava saldırısı düzenlemesinin ardından yaşanan istilada binlerce sivil katledildi. 27 Eylül 1939'da Varşova teslim oldu. Uzun yıllar süren işkencelerin ardından 1944 yılında Sovyetler Birliği, Almanları geriye püskürtmeye başladı. Varşova'da yaşanılan çarpışmanın ardından aynı yılın Ağustos ayında Polonyalılar ayaklanma başlattı. Bu ayaklanma sırasında ülke en kanlı günlerini yaşadı. Direnişçiler ilk başlarda iyi sonuçlar alsalar da orduya karşı koyabilecek güçte değillerdi. Kızıl Ordu ise direnişi desteklemesine rağmen yardıma gelmemişti.
63 günün ardından direnişçiler teslim olmak zorunda kaldılar ve toplama kamplarına hapsedildiler. Bu sırada Varşova'nın 1.3 milyonluk nüfusu 153 bine kadar düştü. Kızıl Ordu ise ancak 17 Ocak'ta harekete geçerek toplama kamplarındaki ve şehrin içindeki insanları Alman istilasından 'kurtardılar.' Savaşın ardından yok olmaktan dönmüş Varşova'da kurulacak komünist rejime karşı çıkacak bir direniş kalmamıştı.
1974: Son Anadolu parsı öldürüldü.
Anadolu parsı, İran parsının Anadolu'da yaşayan bir ırkıdır. Uzun süre ayrı bir pars alt türü olarak kabul edilmiştir ancak modern genetik araştırmaların bu türün diğer batı ve orta Asya pars türlerinden genetik olarak çok az farklılık gösterdiğini kanıtlaması üzerine İran parsı alt türlerine eklenmesi düşüncesi yaygınlaşmıştır.
Anadolu parsı Anadolu'da hâlâ yaşamaktadır. 2013 Kasım ayından önce ise en son bireyinin 1974'te Beypazarı'nda vurulduğu kabul edilmekteydi. Olay şöyle gerçekleşti: 17 Ocak 1974 sabahı dere yatağı boyunca yürüyen Havva Köksal yolun kenarında yatan pars ile karşılaşır, pars kadının üzerine çıkar ancak öldürmez. Kendinden geçen kadın uyandığında hayvan kadının yanında sakince duruyordur. Fakat köy sakinlerinden Ahmet Çalışkan hayvanın geçeceği yolu tahmin edip pusuya yatar ve hayvanı yedi kez vurur, hayvan can çekişerek hayatını kaybeder.
1896: X-ışınları cihazı tanıtıldı.
X-ışınları cihazı ilk kez New York'ta halka tanıtıldı. 'X' adı, ne tür bir ışın olduğunun bilinmeyişini simgeliyordu. Bu cihaz daha sonra tıp başta olmak üzere pek çok alanda kolaylık sağlamıştır.
1919: Paris Barış Konferansı açıldı.
Birinci Dünya Savaşı'nda yenik düşen devletlerle anlaşmalar yapmak üzere, İtilaf Devletleri temsilcilerinin oluşturduğu Paris Barış Konferansı açıldı. Avrupa'nın haritası yeniden çizildi.
Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkan İttifak Devletleri'nin ülkeleri ağır antlaşmalarla bölünerek paylaşılacaktı. Savaşın galibi olan İtilaf Devletleri, bu paylaşımı ülkelerinin çıkarlarına uygun ve anlaşmazlık çıkmadan çözebilmek için Paris Barış Konferans’ını topladılar. Konferansa hakim olan ABD, İngiltere, Fransa, Japonya ve İtalya yapılacak bütün antlaşmalar ve alınan kararlarda öncelikli söz sahibiydiler. Savaş öncesinde kabul edilen Wilson İlkeleri’ne aykırı ne kadar uygulama varsa hepsi antlaşmalara dahil edildi. Bu söz de barış antlaşmaları aslında yenilen devletleri sindirme ve parçalama planından ibaretti. (K)
1809: Edgar Allan Poe doğdu.
Amerikalı şair, yazar, editör ve edebiyat eleştirmeni Poe, özellikle gizem, gotik ve makabr hikayeleriyle bilinir. Romantizm akımının önemli temsilcilerinden biri olmasının yanı sıra ilk kısa öykücülerden biridir. Polisiye türünün de mucidi sayılır, blim kurgu türüne katkıları da göz ardı edilemez. Asıl işinin yazarlık olmasıyla birlikte Amerika'nın ilk ünlü yazarlarından biri sayılır ve bu yüzden ekonomik olarak zor bir hayat geçirmiştir.
Evlatlık edinilmesinden mirastan men edilmesine, evlilik hayatından ölümüne kadar hayatı garipliklerden garipliklere koşan Poe, edebiyat dünyasının gidişatını değiştiren önemli isimler arasında sayılabilir.
2007: Gazeteci Hrant Dink, uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
Agos gazetesinin Türkiye Ermenisi genel yayın yönetmeni Hrant Dink, 19 Ocak 2007'de silahlı saldırgan Ogün Samast tarafından öldürüldü. Önceden pek çok tehdit almış olan Dink'in, Agos'un Halaskargazi Caddesi'ndeki binasının önünde başının arkasına ateş edildi. Dink'in cenazesinde on binlerce kişi tarafından cinayete tepki olarak atılan 'Hepimiz Hrant'ız, Hepimiz Ermeniyiz' sloganı uzun süre tartışıldı.
1916: Albert Einstein görelilik kuramını yayımladı.
Bu kuram klasik fizik biliminin saltık gördüğü kimi şeylerin uzay ve zaman içinde düzenleşik bir dizgenin seçilmesine bağlı olduğunu ve bu seçimin de gözlemciden gözlemciye göre değişebildiğini öne sürmekteydi.
1990: Kara Ocak Katliamı.
1990 yılının Ocak ayında 19'unu 20'sine bağlayan gece Sovyet Ordusu'nun Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye girmesiyle katliam gerçekleştirildi.
13 Ocak 1990'da başlatılan Bakü Katliamını durdurmak iddiası ile Bakü'ye giren Sovyet Ordusu, isyanı kanlı bir biçimde bastırdı. 20 Ocak 1990'da Ermenileri korumak iddiası ile Bakü'ye giden birlikler 143 kişiyi öldürdü. Sovyet Ordusunun sert müdahelesi Azeri halkında büyük tepkilere sebep oldu. Bu bastırma protesto eden Azerileri cezalandırmaktansa, artan milliyetçi akımlara ve bağımsızlık girişiminde bulunabilecek tüm Sovyet Cumhuriyetlerine bir göz dağıydı. Ancak plan ters tepti ve Sovyet yönetimi altındaki Azerbaycan'da, tıpkı diğer Sovyet Cumhuriyetlerindeki gibi, milliyetçilik akımını ve bağımsızlık talebini hızlandırarak, Azeri halkında Sovyet yönetiminin topluca reddine neden oldu. Bu da Sovyetler Birliği'nin çöküşünü hızlandırdı.
Yorum Yazın
Pars'ı vuran orospu çocukları bir de marifetmiş gibi poz vermiş. Mezarınızda kavrulun inşallah.
"Agos gazetesinin Türkiye Ermenisi genel yayın yönetmeni", Agos gazetesinin genel yayın yönetmeni diyebilirdiniz. Niye özellikle "Türkiye Ermenisi" vurgusunu... Devamını Gör