Osmanlı'da Kadı Olabilmek İçin Sorulan Zekâ Sorusunu Çözebilecek misin?
Osmanlı'da Kadı olabilmek için Kuzât Medreselerinden (bugünkü Hukuk Fakültesi'ne denk) yüksek derece ile mezun olmak gerekiyordu. Mezun olan Kadı adayı bir süre Kazasker Divanında staj gördükten sonra derecesine ve hakimiyetine göre ya Mevleviyet denilen önemli şehir ve görevlere ya da kaza kadılıklarına atanırdı.
Mevleviyet kadılığına yürüyeceklerin belirlenmesi için adaylar çeşitli sınavlardan geçirilirdi.
Bu sınavlarda gözetilen önemli bir yetenek de meseleleri hızlı çözebilmekti. Hem tarafların adil bulacağı bir çözüm sağlamak hem de hızlı olabilmek neredeyse eşit derecede önemliydi. Kesin çözümün mümkün olmadığı durumlarda kadıların marifeti tarafların adil bulabileceği yaratıcı çözümler geliştirmesi ve hükmünü vermesi gerekirdi.
İşte Mevleviyet rütbesindeki Bursa Kadılığı'nda görev alabilmek için yapılan sınavda sorularından sorulardan birisi...
Soru iki aşamalı...
Ölüm döşeğinde mirasını kavgalı çocuklarına taksim eden adam "Büyük olan yarısını, Ortanca kalanın 3 hisseden 2'sini, Küçük de Ortancayla aynı nispette alsın" der ve hakka yürüyüp canını teslim eder... Ahır açıldığında merhumun 17 devesi vardır. Çocukları kavgaya tutuşur, soluğu Kadı'da alırlar... Hepsinin içini ferah tutarak meseleyi nasıl halledersin?
Çözüme tıklamadan önce bir süre düşünmenizi tavsiye ediyoruz.
İnce Hesap: Kadı'nın Çözümü Matematiksel Olarak Adil mi? Kârda veya Zararda Olan Var mı? Varsa Kim?
Sürpriz...
Cevabı matematiksel olarak detayıyla izah edecek ilk kişiye Tolstoy'un 'Savaş ve Barış' isimli eserinin DVD'sini hediye ediyoruz.