Galaksinin En Muazzam Akıl Hocası Yoda'dan İş Hayatlarımıza Işık Tutan 6 Unutulmaz Hayat Dersi
- I don’t believe it.
- That is why you fail.
Kabul edelim ki tam 10 yıl aradan sonra 7’inci filmi ile beyaz perdeye dönen Star Wars, bir filmden çok daha fazlası. Efsane serinin tüm karakterleri birbirinden ayrı birer fenomen.
Ama bilgelik söz konusu olduğunda, Yoda’nın eline kimseler su dökemez. 900 yıldır Jedi şövalyesi yetiştiren Usta Yoda, çılgın tavırları, devrik cümleleri, Çin ve doğu öğretilerinden beslenen felsefesi ile 40 yıldır tüm dünyaya ilham vermeye devam ediyor.
Film için saatleri sayadururken; Yoda’nın tüm dünyadan insanlara iş hayatlarında ilham olacak sözlerinden bir derleme yapalım.
6. Kendini, kaybetmekten korktuğun her şeyden vazgeçmek üzere eğit.
Korkular insan zihninin en güçlü kurguları. Gerçeklik algısını alt üst edecek ve insana akıl almaz eylemler yaptıracak kadar güçlü ve tehlikeliler. Hayatın kontrolünü korkulara emanet ettiğimiz sürece, kaliteli bir yaşam sürebilmek neredeyse imkansız. Korkunun üstüne giderek başarıya, işte ve hayattaki hedeflere ulaşılabilir belki; ama korkuyla girişilen bu iç savaş ne insana, ne de topluma mutluluk ve huzuru getirmeye yeter mi, tartışılır.
O halde ne yapmalı? Yoda formülü vermiş: Vazgeçmeyi öğrenmeli.
İnsan önce korkularını fark etmeli, sonra onları doğal bir şekilde kabul etmeli. Onlarla savaşmak yerine ittifak yapmak en akıllıca taktik. Baştan çıkaran vaatlerle gelen, ama karşılığında kaybetme korkusu yaşatan hiçbir şeye bağlanmadan, tutunmadan yaşamak korkuyu mutlak bir şekilde ortadan kaldıracak strateji.
Ve de en büyük özgürlük.
5. Büyük savaşçı mı? Hiç kimseyi yüceltmez savaş...
Hayata dair algıların ve tanımlarını gözden geçir diyor Yoda. Başarı senin için bir zafer mi? Başarısız olduğunda bir yenilgiye uğradığını mı düşünüyorsun? Birlikte çalıştığın ekibini ordu, kendini kumandan, rakiplerini düşman, iş ortaklarını müttefik, yenilikleri tehdit olarak mı görüyorsun?
Kendini bir savaşçı olarak görüyor, sabahları uyandığında, işine savaşa gider gibi mi hazırlanıyorsun?
Sahi ne yapıyorsun sen?
Savaşıyor musun, çalışıyor musun?
4. Denemeyi bırak…Yap ya da yapma!
Master Yoda’nın bu sözü yıllar içinde tam manasıyla global bir atasözüne dönüştü. Usta bu sözüyle bugünün motivasyon prensiplerinin aksine ‘denemeyi’ yüceltmiyor ve öğrencilerini doğrudan eyleme geçmeye yönlendiriyor.
Ve haklı da. Çünkü insan zihni “deneme” fikri ile yola çıktığında, olasılıkları hesap etmeye başlıyor. Kaybetme – kazanma hesapları üzerinden bir cesaret sınavına hazırlanıyor. Bu süreç içinde ya riski göze alamayıp vazgeçiyor, ya da zihninin ürettiği korkulardan ötürü enerjisini yitiriyor.
“Yap ya da yapma” sözü, fikirle eylem arasına “düşünce” koymamayı içeriyor. Yapanlar, zihin engel koymadan akışa giriyorlar ve süreci yaşamaya başlıyorlar.
3. Bugüne dek öğrendiklerini unutmalısın.
Ustanın, genç Jedi’lara yıllar önce verdiği bu nasihat çok değerli. Bugün kurumların uğruna büyük paralar döküp, büyük çaba harcadıkları “unlearning” süreçleri, çalışanların bildiklerini unutma, alışkanlıklarından vazgeçme, işine farklı gözle bakmaları için tasarlanıyor ve de inovasyonunun altın anahtarı.
2. Hata yapmayıp kaybediyorsan, oyunu farklı oyna.
Yoda Usta, bu sözüyle hata yapan öğrenciyi, hatasız olana tercih ettiğini açıkça ortaya koyuyor. Hata, eylemde olmanın en doğal sonucu. Her şeyin hatasız, mükemmel olması ise orada ciddi bir sorun olduğunun göstergesi.
Yoda’nın sözüne kulak vererek, en ışıltılı başarılarının ardında en büyük hataların varolduğunu bilmek; ve alınan derslerin eşşiz birer öğreti olduğunu unutmadan yola devam etmek gerek.
1. Ne mükemmeldir, bir çocuğun zihni!
900 yaşındaki Usta’nın Klonların Saldırısı’nda öğrencilerine söylediği bu söz, bir çocuktan gelse dahi yeni düşüncelere, berrak zihinlere ve farklı perspektiflere ne derece açık olduğunu gösteriyor. Gerçek bir öğretmen, öğrencisinden öğrenmekten çekinmez.
Gerçek bir lider, kurumlarında farklı fikirlerin yeşereceği iklimler yarattıkları sürece gelişip farklılaşacağını bilir.
Güç sizinle olsun!
Bonus
Şule Yücebıyık
Harvard Business Review Türkiye, Aralık 2015