Eşitlik ve Adalet Arasındaki Fark Nedir?
Eşit olmak her zaman adaleti sağlar mı? Herkese dağıtılan 100 TL, herkes için aynı etkiyi yaratır mı? Bazısı parayı az bulurken, bazısı için dünyalara bedel bir mutluluğa sebep olabilir. Sosyal olarak, fiziki olarak, maddi olarak eşit olmadığımız sürece, farklılıklar gözetilmeden eşit olarak sağlanan kaynaklar ne yazık ki sonuçta eşitlik sağlamaz. Adaleti sağlamak için kaynakların eşit değil, ihtiyaca göre dağıtılması gerekmektedir.
Eşitlik genel olarak fırsat eşitliğini ve toplumun tüm kesimleri için aynı düzeyde desteği ifade eder. Adil bir eşitlik ise bir adım daha ileri gider ve adalet sağlamak için ihtiyaca bağlı olarak değişen düzeylerde destek sunmayı ifade eder.
Soldaki çizime baktığımızda herkese 'eşit' büyüklükte bir kutu verilmiş. Halbuki uzun boylu kişinin bir kutuya ihtiyacı bile yok.
Diğer iki kişinin ise daha fazlasına ihtiyacı var.
Sağdaki çizimde görüyoruz ki, sonuçta adil bir eşitlik, ihtiyaca göre sunulan imkanlarla sağlanmış.
Buradaki görselin sol tarafında, farklı boylardaki üç kişiye aynı yükseklikte üç kutu verilmiştir. Görünüşte eşit bir dağılım sağlanmış, ve kaynaklar eşit bir şekilde dağıtılmıştır. Peki sizce görselin sol tarafında, şartlar adil mi?
Kutular, çizimin sağ tarafında görüldüğü gibi adaletli bir şekilde yeniden dağıtıldığında, üç kişi de aynı yüksekliğe ulaşabiliyor.
Eşitliğin her zaman adalet getirmediği, bu görselde oldukça net bir şekilde gözüküyor.
Eşitlik, her bir bireye aynı kaynakların ya da fırsatların verilmesi anlamına gelir. Sonuca odaklanmaz. Sonuçta bir eşitlik olması önemli değildir. Önemli olan kaynakların insanlara eşit oranda verilmesidir.
Bu görselde göreceğiniz üzere, eşit olarak dağıtılmış araçların eşit desteğiyle, bu ki kişinin meyveye erişimleri malesef eşit değil.
Yani araçlar eşit olarak dağıtılsa da, şartlar gözetilmediği için sonuç adaletsiz.
Hakkaniyetli bir eşitlikte amaç adil bir sonuç elde etmektir. Bunun için de eldeki kaynakları ihtiyaca göre orantılı olarak dağıtmak en doğrusudur.
Adil hakkaniyetli bir eşitlik, aynen bu görseldeki gibi, her kişinin farklı koşullara sahip olduğunu kabul eder ve eşit bir sonuca ulaşmak için gereken kaynakları ona göre dağıtır.
Eşitlik ve hakkaniyet arasındaki farkı kabul etmek hayatın hemen hemen her alanında önemlidir. Politikada, eğitimde, sağlık sektöründe ve diğer her yerde...
Bir örnekle detaylandırmak gerekirse, bir şehrin belirli bir ilçesindeki tüm devlet okullarına 10'ar tane bilgisayar dağıtmak, teknik olarak eşit gibi gözükebilir. Ancak, belki bazı okullarda zaten hali hazırda bilgisayar var ve gelecek olan bu yardıma ihtiyaçları bile yok. Öte yandan, bir diğer okulda ise öğrenci sayısı çok fazla olduğu için 10'dan fazla bilgisayara ihtiyaç var. Bu durumda, verilen bilgisayarların bir kısmı ihtiyaç olmadığı için tabiri caizse çöp olurken (başka bir yere bağışlanmadığını varsayarak), asıl ihtiyaç sahibi de eli boş kalacaktır.
Bir ilçedeki okulların hepsine bilgisayar vermek yerine, önceden minik bir araştırma ile, ihtiyaç sahibi olan okullar ön plana alınırsa adaletli bir dağıtım sağlanmış olacaktır.
Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre adil bir eşitlik için, insan grupları arasında farklılıkların olmaması gerekir. Bu farklılıklar var olduğu sürece, sağlıkta eşitliğin tam olarak sağlanması oldukça zor.
Eşitliğe ulaşmanın yolu, herkese eşit davranarak gerçekleştirilemez. Herkese içinde bulunduğu duruma göre adil davranılmasıyla elde edilir.
Eşitlik, herkesin aynı olduğunu ve herkesin aynı şeye ihtiyacı olduğunu varsayar. Ancak gerçek hayat ne yazık ki böyle değil.
Konuyu bir örnekle detaylandırmak gerekirse, bir şirket her çalışanına evde çalışması için bir bilgisayar verirse bazı insanlar, evde internet olmadığı için o bilgisayarı kullanamaz.
Oysa şirket internet erişimine ihtiyacı olan çalışanlarını bulsa ve onlara bilgisayar ile birlikte internet erişimi de sunsa, o zaman işte adalet sağlanmış olacaktır. Bu sayede, tüm çalışanlar işlerini yapmak için gerekli olan eşit kaynaklara sahip olmuş olacaktır.
Yani asıl hedefimiz her zaman, sonuçtaki eşitlik olmalıdır.
Bunlar da ilginizi çekebilir;
Yorum Yazın