Binali Yıldırım'ın İstifa Etmeden Belediye Başkan Adayı Olmasına Hukuk Ne Diyor?

AKP'nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Binali Yıldırım, görevdeyken belediye başkan adayı olan ilk TBMM Başkanı oldu. Peki Anayasa'ya göre Meclis Başkanı Yıldırım'ın belediye başkanlı adayı olabiliyor mu? Yıldırım'ın istifa etmesine gerek var mı?

BBC Türkçe'den Ayşe Sayın'ın aktardığı haberinde,  Anayasa'nın 94. maddesine göre, tarafsızlığını koruyabilmesi için parlamentoda 'oy hakkı' bulunmayan TBMM Başkanı'nın 'Meclis içinde ve dışında siyasi parti faaliyetlerine katılamayacağı' hükmü gereği, adaylığı kesinleştiğinde Meclis başkanlığı koltuğunu bırakması gerektiği sadece muhalefet değil, AKP içinde de dile getiriliyordu.

Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçtiğimiz günlerde yaptığı 'İstifaya gerek yok' açıklaması, arkasından Binali Yıldırım'ın 'İstifa tartışmaları benim dışımda, konu kapanmıştır' açıklaması tartışmayı yeniden alevlendirdi.

Yıldırım'ın tutumunu açık anayasa ihlali olarak değerlendiren CHP, bu ihlal karşısında yargıya başvurulup başvurmamayı tartışıyor. 

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, parti olarak itirazlarının Binali Yıldırım'ın TBMM Başkanı iken belediye başkanlığına aday gösterilmesine değil, parti faaliyetine katılmasına olduğuna dikkat çekti ve şöyle konuştu:

'Elbette Yıldırım'ın belediye başkan adaylığına engel yok. Anayasa'daki engel, Meclis Başkanı'nın bir partinin toplantılarına katılması. Yıldırım, Anayasa'yı, tarafsızlığını, adaylığının ilan edildiği günkü toplantıya katılarak ihlal etti. Anayasa'da Meclis başkanının bu faaliyetlere katılamayacağı ifade ediliyor. Ama ne Anayasa'da, ne de Siyasi Partiler Kanunu'nda, TBMM Başkanı'nın belediye başkanı adayı olması halinde ne yapacağı düzenlenmiş değil. Çünkü bir Meclis başkanının hele hele görevi sırasında belediye başkanlığına talip olması öngörülmez.'

AKP Grup Başkanvekili Cahit Özkan ise Anayasa'nın 94. maddesindeki hükmün, TBMM Başkanı'na tarafsız konumu nedeniyle 'siyasi parti faaliyetlerine katılmama' yasağının TBMM faaliyetleri ile sınırlı olduğu görüşünde:

'Anayasa'nın 94. maddesinde, yasama faaliyetinin etkin ve verimli şekilde yapılabilmesi için Meclis Başkanına Meclis faaliyetlerinde yüklemiş olduğu sorumluluk yer alıyor. Meclis Başkanının, adaylığı durumunda istifa edeceğine ilişkin hüküm olmadığı gibi, Meclis dışındaki herhangi bir siyasi faaliyete katılamayacağı düzenlemesi yer almıyor. Anayasaya baktığımız zaman, Meclis Başkanvekili farklıdır ama tarafsızlık konusunda, genel kurulu yönettiği zaman aynıdır, yani genel kurulu yönetirken oy kullanamaz.'

Anayasa'nın 94. maddesinin son fıkrası şu şekilde:

'Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başkanvekilleri, üyesi bulundukları siyasi partinin veya parti grubunun Meclis içinde veya dışındaki faaliyetlerine; görevlerinin gereği olan haller dışında, Meclis tartışmalarına katılamazlar; Başkan ve oturumu yöneten Başkanvekili oy kullanamazlar.'

Siyasi Partiler Yasası'nda ise 'grup genel kurulu' tanımının düzenlendiği 24. maddesinde de Anayasa'ya paralel hükme yer verilirken, TBMM Başkanı'na milletvekili adaylığı halinde istisna tanıyor:

'Bir siyasi partinin grup genel kurulu, o partinin milletvekillerinden oluşur. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı ve başkanvekilleri, üyesi bulundukları siyasi partinin ve parti grubunun Meclis içinde veya dışındaki faaliyetlerine katılamazlar. Ancak, yeniden milletvekili adayı olmaya ilişkin faaliyetleri bu hükmün dışındadır.'

Ancak, TBMM Başkanı'nın belediye başkan adaylığına ilişkin ise yasada herhangi bir düzenleme yer almıyor.