Geçtiğimiz Yıl 56 Çocuk Çalışırken Hayatını Kaybetti, Çocuk İşçi Sayısı 2 Milyona Yaklaştı

Ülkemizin ne yazık ki yıllardır çözüm üretilmeyen sorunlarından biri de; sokakta oynaması, okulda öğrenim görmesi gerekirken çalışmaya mecbur bırakılan ve ucuz iş gücü olarak görülen çocuklarımız. Son hazırlanan 'Türkiye'de çocuk işçi olmak' raporuna baktığımızda da tablonun ne kadar kaygı verici olduğunu bir kere daha görüyoruz. 

Hazırlanan rapora göre çalışma hayatında iki milyona yakın çocuk var ve sadece geçtiğimiz yıl çalışırken hayatını kaybeden çocuk sayısı 56.

Bugün 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ve ülkemiz nüfusunun yaklaşık yüzde 30’unu çocuklar oluşturuyor. Fakat çocuklarımız fiziksel, zihinsel, eğitsel, sosyal, duygusal ve kültürel gelişimlerine zarar veren işlerde çalışmak zorunda bırakılıyor. 

Bugün bütün çocuklarımız için bayram mı değil mi DİSK'in hazırladığı rapordaki verilerle birlikte bakalım.

Ülkemizde çocuk işçilerin sayısına ilişkin güncel veriler sadece 15-17 yaş grubunda

olan çocuk işçiler için mevcuttur. 15 yaş altı ve tarımsal alanlarda mevsimlik olarak çalışan çocuklara ilişkin veriler bulunmamaktadır. Ayrıca mesleki eğitim alan özellikle turizm sektöründe uzun saatler çalıştırılan stajyerler, yani “çocuk işçiler” ve çocuk işçiliği sayılabilecek uygulamalar ile çıraklık eğitimi alanlar resmi olarak çocuk işçi

sayılmamaktadırlar. Buna karşın 2012 yılından itibaren çocuk işçi sayısı ülkemizde artmıştır.

2015 yılında 17 yaşına kadar çalıştırılan çırak sayısı ise 401 bin 464 olarak açıklanmıştır. SGK’nın yayınlamış olduğu verilerde ise çırak işçi sayısı oldukça yüksektir. Aralık 2016 verilerine göre çırak işçi sayısı 1 milyon 170 bin’dir.  Bu durum çocuk emeği sömürüsünün geldiği noktayı açık bir şekilde ortaya koymaktadır.

Çocuk işgücü kır ve kent ayrımında farklı biçimlerde istihdam edilse de çocuklar kentlerde de kırlarda da kayıt dışı çalıştırılmaktadır. Kentlerde çalışan çocuklar, küçük işletmelerde çoğunlukla kayıt dışı çalışmaktadırlar. Bu işletmeler yasal yükümlülüklerden kaçınmak için düşük ücretli ve kayıt dışı çocuk emeğine başvurmaktadır

2016 TÜİK verilerine göre çocuk işçilerin % 78’i kayıt dışı çalışmaktadır. 2016 yılında 15-17 yaş arası çocuk işçi sayısı 708 bindir. Bu çocukların 558 bini kayıt dışı çalıştırılırken, 150 bini sigortalıdır. Yani çalışan her 10 çocuktan 8’i kayıt dışıdır.

Suriye’deki savaş tehdidi nedeniyle ülkemize göç etmek zorunda kalan göçmen

çocukların sayısı da gün geçtikçe artmakta. 30 Mart 2017 tarihinde yayınlanan resmi

rakamlara göre Türkiye’de geçici koruma kapsamında 2 milyon 969 bin 669 Suriyeli

bulunmaktadır. Bunların 1 milyon 358 bin 904’ü yani yüzde 45,75’i 18 yaşın altındadır. Suriyeli çocukların 709 bin 526’sı (yüzde 52,22’i) erkek, 649 bin 378’i (yüzde 47,78’i) kız

çocuğudur. Bu çocukların yarıya yakını da eğitim olanaklarından yararlanamadığı için kayıt dışı sektörlerde çalışmaktadır.

Ülkemizde çocuk işçiliğinin artışında, çocuk yoksulluk oranının yüksek olmasının önemli bir etkisi vardır. Türkiye, AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında çocuk yoksulluk oranı en fazla olan ülkedir. Türkiye’de çocukların yoksulluk oranı yüzde 25,3 iken, AB’ye üye ülkelerle karşılaştırıldığında yoksulluk oranı en fazla olan ülke konumundadır.

En düşük olan ülkeler ise Kuzey Avrupa ülkeleridir. Örneğin Danimarka’da çocuk yoksulluğu yüzde 2,7, Finlandiya’da yüzde 3,6 ve İsveç’te yüzde 8,5’tir. Türkiye’den sonra en çok çocuk yoksulluğunun yaşandığı Avrupa ülkeleri ise İtalya, İspanya ve Yunanistan’dır.

Özellikle kayıt dışı fason üretimin yaygın olduğu küçük işyerlerinde ve tarımda ücretsiz aile işçisi olarak çalışan çocuklar, sağlık açısından ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılmaktadır. Ancak bu çocukların karşılaştıkları meslek hastalıkları ve iş kazalarına ilişkin veriler bulunmamaktadır.

İş cinayetine maruz kalan çocuk sayısına ilişkin İşçi Sağlığı İş Güvenliği Meclisi tarafından veriler tutulmaktadır. Bu rapora göre de iş kazası sonucu hayatını kaybeden çocuk işçi sayısı artmaktadır. 2012 yılında 32 çocuk, iş cinayetlerinde hayatını kaybetmişken, 2016 yılına gelindiğinde 56 çocuk iş cinayetleri sonucu hayatını kaybetmiştir.