7 Haziran Öncesi En Büyük Sorun Ekonomi
90’lı yıllardan bu yana Türkiye’de seçmen eğilimlerini ölçen Prof. Ali Çarkoğlu bu kez Selim Erdem Aytaç’la birlikte 7 Haziran seçimleri öncesinde Açık Toplum Vakfı, Koç Üniversitesi ve Ohio Eyalet Üniversitesi İletişim Fakültesi desteğiyle yeni bir araştırma yaptı.
49 ilde 2.201 katılımcıyla yüzyüze yapılan araştırmada seçmenler, hükümeti türban/başörtüsü sorununun çözülmesi, sağlık hizmetleri ve kentsel dönüşümde başarılı bulurken işsizliğin azaltılması, Suriye politikası, rüşvet ve yolsuzluğun önlenmesi konularında başarısız buluyor.
Seçmenin %56’sına göre en büyük sorun ekonomi
VOA'dan Hilmi Hacaloğlu'nun haberine göre, seçmenlerin %56’sı işsizlik, geçim sıkıntısı, yoksulluk, enflasyon, ekonomik krizi en temel sorunlar olarak niteliyor.
Bu oran 2007 ve 2011 seçimleri öncesindeki ölçümlerle benzerlik gösteriyor. Ancak asıl fark şurada: Seçmenler önceki seçimlerde bu sorunlara yalnız iktidar partisinin çözüm olacağını düşünürken bu sefer özellikle işsizliğin azaltılmasında, ekonomik istikrarsızlığın giderilmesinde CHP ile AKP arasında makasın ciddi şekilde azaldığı görülüyor.
Araştırma sonuçlarına göre, ana muhalefet partisi suç ve yolsuzlukla mücadelede seçmen nezdinde iktidar partisinin çok önünde destek buluyor.
Demokrasiden memnuniyetsizlik artıyor
Ozan Köse | AFP
Demokrasinin işleyişinden memnun olmayanların oranı, 2011 ve 2013 yılındaki araştırmalara göre çok yükselmiş görülüyor. 2006’da %36 olan bu oran, 2008’de %50’ye çıkmış, 2011’de %33 ile en düşük seviyeye indikten sonra 7 Haziran seçimlerinin arifesinde %45’e yükselmiş durumda.
Muhalefet partilerini destekleyen seçmenlerin %75’i Türkiye’de ifade özgürlüğü olmadığını söylerken iktidar partisini destekleyenlerin sadece %28’i ülkede ifade özgürlüğü sorunu olduğu görüşünde.
2007 yılında seçmenlerin %20’si için en önemli sorun olarak görünen terör, 2015 seçimleri öncesinde seçmenlerin %9’unca en önemli sorun olarak gösteriliyor. Seçmenin %55’i AKP’nin, %28’si MHP’nin, %14’ü ise CHP’nin bu sorunu çözebileceğini düşünüyor.
Sorunu, güneydoğu sorunu, Kürt Sorunu, çözüm süreci olarak tanımlayan seçmenlerin %65’i ise bu problemi HDP’nin çözebileceği kanısında.
Başkanlık sistemine destek %27
Ebrahim Noroozi | AP
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve iktidar partisi tarafından ısrarla savunulan başkanlık sistemi de araştırmada seçmenlere sorulan sorular arasında yer aldı.
Seçmenlerin %27’si başkanlık sisteminin parlamenter sistemden daha iyi olduğu görüşünü savunurken, parlamenter sistemi tercih edenlerin oranı ise %46.
CHP seçmeninin %77’si başkanlık sistemine net bir dille karşı çıkarken AKP’deki destek %43.
En ilginç bulgu ise HDP seçmeninde görülüyor. HDP’lilerin %38’i başkanlık sistemine karşı çıkarken %31’i başkanlık sistemini parlamenter sisteme yeğliyor.
Yeni anayasa talebi yükseliyor
2011 seçimleri sonrasında tüm çabalara rağmen sonuç vermeyen yeni anayasa, seçmenin gündeminde önemli bir yer tutuyor.
2011’de seçmenlerin %49’u yeni anayasaya ihtiyaç olduğunu düşünürken 7 Haziran seçimleri öncesi bu oran %60’ya çıkmış görünüyor. Yeni anayasaya en büyük destek %80 ile HDP’den geliyor.
Araştırmaya göre, mevcut anayasaya destek ise %36’dan %20’ye düşmüş halde. Seçmenlerin %66’sı iktidar ve muhalefetin uzlaşı yoluyla yeni anayasayı hazırlamasını isterken, %18’i Meclis’teki çoğunluğu elde eden partinin yeni anayasayı yapabileceği görüşünü savunuyor.
Peki ya seçim güvenliği?
Araştırmada 7 Haziran seçimlerinin adil bir şekilde gerçekleştirilip-gerçekleştirilmeyeceği, sandık oy sayımlarının güvenilir olup- olmayacağı da soruldu.
AKP seçmenlerinin %83’ü önümüzdeki seçimin adil olacağını düşünürken muhalefet partileri seçmenlerinin sadece %26’sı aynı fikirde. Benzer bir şekilde AKP seçmenlerinin %78’i sandık oy sayımlarının doğru yapılacağına inanırken muhalefet partileri seçmenleri arasında bu oran %23.
AK Parti seçmenlerinin %19’u, muhalefet partileri seçmenlerinin de %53’ü kamu görevlilerinin çoğunluğunun yolsuzluğa bulaştığını düşünüyor.