Türkiye'ye Adeta 'Küçük Kıyamet'i Yaşatan ve Geçmişten Günümüze Onlarca İnsanın Hayatına Mal Olan Depremler

Bir daha hiç yaşanmaması dileğiyle...'Kıyamet-i Suğra' yani 'Küçük Kıyamet' olarak adlandırılan 1509 İstanbul Depremi, 7,2 büyüklüğündeydi ve 10 Eylül 1509 günü gece saat 4 civarında meydana geldi. İnsanlar daha ne olduğunu anlayamadan bütün şehir resmen harap olmuştu. Deprem nedeniyle meydana gelen dev dalgalar, İstanbul ve Galata'nın surlarını aşarak; şehri resmen istila etmişti. Dönemin kaynaklarında bahsedildiğine göre depremde 5 ila 13 bin insan hayatını kaybetmiş, yaklaşık 11 bin insan da yaralanmıştı. Dönemin önemli yapıları da depremden nasibini almıştı. Ayasofya Camii, Rumeli Hisarı, Kız Kulesi, Anadolu Hisarı ve Topkapı Sarayı da depremin zarar verdiği yapılardı. Bu 'Küçük Kıyamet' adıyla anılan depremde insanlar evlerini kaybetmenin yanı sıra, su şebekesinin ve değirmenlerin zarar görmesi sebebiyle yiyecek ve sudan mahrum kalmıştı.22 Mayıs 1766’da Kurban Bayramı'nın üçüncü günü, güneş doğduktan yarım saat sonra meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki bu deprem, İstanbul'u neredeyse tanınmaz hale getirmişti. Marmara Denizi'nin doğusunda meydana gelen ve 3-4 dakika boyunca süren 'Büyük İstanbul Depremi', İzmit'ten Tekirdağ'a birçok bölgeyi de etkilemiştir. Öyle ki denizde tsunamiyi andıran dev dalgalar meydana gelmiş, yaklaşık 4 bin kişi de hayatını kaybetmişti. Fatih Sultan Mehmet Camisi neredeyse bu depremle birlikte yıkılma durumuna gelmiş, cami medresesinde eğitim gören 100 civarında öğrenci de hayatını kaybetmişti. Topkapı Sarayı, Galata ve Pera, Kapalı Çarşı, Ayasofya ve şehir surları da büyük ölçüde hasar görmüştü.10 Temmuz 1894'te, saat 12.30 civarında İstanbul çok büyük bir depremle sarsıldı. Üç ayrı sarsıntı halinde meydana gelen ve toplamda 17-18 saniye süren bu deprem, Güneydoğu Marmara Denizi'nde meydana geldi. Deprem sırasında Marmara Denizi 200 metre kadar geriye çekilirken, neredeyse denizdeki tüm tekneler ve sandallar da karaya sürüklendi. Ambarlı, Kınalıada, Burgaz Ada ve Ortaköy'de büyük yarık ve çatlaklar meydana geldi. Birçok binanın yıkıldığı ve hasar gördüğü bu korkunç depremde, resmi rakamlara göre İstanbul içinde 474 kişi hayatını kaybederken; yaklaşık 500 kişi de yaralandı. İstanbul'un neredeyse yerle bir olduğu bu deprem, Kapalı Çarşı ve Bit Pazarı'nı da tamamen yıktı.Türkiye tarihinin en acı doğal afetlerinden biri olan 1939 Büyük Erzincan Depremi, dünya tarihinin de en yıkıcı doğal afetlerinden biridir. 27 Aralık 1939'da meydana gelen bu depremde Erzincan, 30 binden fazla insana mezar olmuştur. 100 binden fazla insanın yaralandığı 7,2 büyüklüğündeki depremde, neredeyse şehrin tamamı yıkılmıştır. Aralık ayının buz gibi soğuğunda evsiz barksız kalan halkın dış dünyayla da bağlantısı kesilince, Erzincan'da tam bir can pazarı yaşanmıştır. Bir yanda kış şartları bir yanda da coğrafyanın elverişsiz olması yardımların ulaştırılmasını da geciktirmiştir. Halka yardım etmesi için cezaevinden bırakılan mahkumlar, yaklaşık bin kişinin hayatını kurtarmıştır.Muş'un Varto ilçesinde 19 Ağustos 1966 yılında meydana gelen deprem, Türkiye tarihindeki en yıkıcı depremlerden biridir. Esasen aynı yıl içinde Varto'da iki deprem meydana gelmiş, ilki 14 kişinin ölümü, 75 kişininse yaralanmasıyla sonuçlanmıştı. Asıl can ve mal kaybına sebep olan deprem ise 19 Ağustos günü gerçekleşmiştir. 6,9 büyüklüğündeki bu deprem, 2500'e yakın kişinin ölümüne, 1500 kişinin de yaralanmasına neden olmuştu.6 Eylül 1975 tarihinde, saat 12.20'de Diyarbakır'ın Lice ilçesinde meydana gelen deprem, Diyarbakır'ı 6,6 büyüklüğünde salladı. 2384 kişinin yaşamını yitirdiği Lice depreminde birçok bina da yıkıldı. Lice'nin yanı sıra Kumluca, Yaprak, Yünlüce, Yeşilburç, Gürbeyli ve Yamaçlı köyleri de ağır hasar gördü. Birçok can kaybının yaşandığı Lice depremi, Türkiye'nin kalbinde bir yara olarak tarihte yerini aldı ne yazık ki....1976 yılında Van'ın Muradiye ilçesinde 7,0 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Asıl trajik olan ise, enkaz altında kalarak ölen insanların yanı sıra, eksi derecelerde evsiz kaldıkları için donarak ölen insanların da olmasıydı. Hava şartlarının kötü olması kurtarma çalışmalarını da etkileyerek, birçok insan için geç kalınmasına neden olmuştu. 3840 kişinin öldüğü, 497 kişinin yaralandığı depremde, birçok yapı da zarar görmüştü. Deprem yalnızca Muradiye'yi değil, Erciş, Özalp, Diyadin ve Taşlıçay'ı da etkileyerek; hasarlara yol açmıştır.17 Ağustos 1999'da saat gece 3'ü 2 geçe, Türkiye'nin en acı verici doğal afetlerinden biri meydana geldi. Merkez üssü Gölcük olan 7,5 büyüklüğündeki bu deprem 45 saniye içerisinde binlerce can aldı ve binlerce insanın yaralanmasına neden oldu. Hafızalarımıza 17 Ağustos depremi olarak kazınan bu deprem, yalnızca Gölcük'ü değil; çok büyük bir alanı da etkilemişti. Kocaeli, Sakarya, Yalova, İstanbul ile civar il ve ilçelerde de büyük bir yıkıma sebep olan deprem, Ankara'da dahi hissedilmişti. Depremin ardından Türkiye’nin en büyük petrol rafinerisi TÜPRAŞ alevler içinde kalmış, koskoca bir liman resmen sulara gömülmüştü. Belki de çaresiz kalışın en büyük örneği olan 17 Ağustos depreminde Meclis Araştırması Raporu'na göre 18.373 kişi hayatını kaybetmiş, 48 bin 901 kişi ise yaralanmıştı. Ancak bu yalnızca resmi rakamlardı... Resmi olmayan verilere göre ise yaklaşık 50.000 ölüm, 100.000'e yakın yaralı vardı...12 Kasım 1999'da saatler 18.57'yi gösterdiğinde Düzce ve Bolu, 7,1 büyüklüğündeki depremle sarsıldı. 30 saniye süren depremde birçok kişi hayatını kaybederken, birçok vatandaşımız da evsiz kaldı. Ne yazık ki 17 Ağustos depremindeki kırılmalar, Düzce fayının doğu bölümünü tetiklemişti. Düzce depreminde 710 kişi yaşamını yitirirken, 2679 kişi de yaralanmıştı.Yakın tarihimizde gerçekleşen merkez üssü Tabanlı köyü olan Van Depremi, Türkiye saatiyle 13:41'de meydana gelmiş ve 25 saniye sürmüştü. 6,7 büyüklüğündeki bu depremde, 700 kişi ölmüş; 2 bine yakın kişi ise yaralanmıştı. Hakkari, Ağrı, Iğdır, Erzurum, Kars, Muş, Bitlis, Siirt, Batman, Mardin, Diyarbakır ve Şanlıurfa gibi çevre illerde de hissedilen depremin ardından bütün ülke seferber olmuş; depremin yaralarını sarmaya çalışmıştı. Birçok insan bu depremin ardından şehri terk etmiş, çevre illerde de okullar tatil edilmişti.Ne yazık ki en yakın tarihli en büyük depremimizi, birkaç gün önce Elazığ ilimiz yaşadı. Merkezi Elazığ'ın Sivrice ilçesi olan 6,5 büyüklüğündeki deprem, resmen Türkiyeyi yasa boğdu. Türkiye saatiyle 20:55'te gerçekleşen depremde, 41 vatandaşımız hayatını kaybederken; yaklaşık 1.700 vatandaşımız da yaralandı. 45 vatandaşımız ise enkaz altından sağ olarak kurtarıldı. Elbette ki depremden yalnızca Elazığ değil, Malatya da etkilendi. Malatya'da da depremle birlikte can kayıpları yaşandı. Dileriz Elazığ'ın ve Malatya'nın yaraları bir an önce sarılır...

Türkiye'ye Adeta 'Küçük Kıyamet'i Yaşatan ve Geçmişten Günümüze Onlarca İnsanın Hayatına Mal Olan Depremler

1. 1509 İstanbul Depremi

2. 1766 Büyük İstanbul Depremi

3. 1894 İstanbul Depremi

4. 1939 Büyük Erzincan Depremi

Erzincan depreminin yürek burkan hikâyesini buradan okuyabilirsiniz.

Bu Ülkede Her Zaman Bir Umut Vardır: Erzincan Depremi'nin Bilinmeyen Hikâyesi

5. 1966 Varto Depremi

6. 1975 Lice Depremi

7. 1976 Muradiye Depremi

8. 1999 Gölcük Depremi

9. 1999 Düzce Depremi

10. 2011 Van Depremi

11. 2020 Elazığ Depremi

Ne denir ki... Umarız bu acılar bir daha hiç yaşanmaz...

Yorum Yazın