Türkiye'deki Yanardağlar Bir Sonraki Doğal Afet Olabilir mi?
Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi Türkiye'de de farklı çeşitte birçok volkan/yanardağ bulunmaktadır.
Coğrafya derslerinden hatırladığınız volkanlar eğer hazırlıksız olursak Türkiye'deki bir sonraki doğal afet olarak karşımıza çıkabilir mi?
Kaynak: Evrim Ağacı
Magma nedir?
Magma, dünyanın çekirdeğindeki ısıyla birlikte yer altındaki katmanlardaki kayaçların basınçlarının düşmesi, sıcaklıklarının yükselmesi gibi durumlar sonucunda ergimesiyle oluşan eriyiklere denmektedir.
Volkan nedir?
Yanardağ veya volkan/volkanik dağ olarak da isimlendirilen bu coğrafik yer şekli, ergime sonucu oluşmuş magmanın çeşitli nedenler sonucu yeryüzüne çıkmasıyla oluşmaktadır.
Volkanlar nasıl oluşur?
Çekirdekten gelen ısı manto katmanında konveksiyon akımlarını ortaya çıkartmaktadır. Konveksiyon nedeniyle kıtaların üzerinde durduğu levhalar hareket etmekte, bu hareketler sonucu oluşan yarıklardan magmanın yüzeye çıkması ise volkanları oluşturmaktadır.
Yanardağ çeşitleri nelerdir?
Yanardağlar buz volkanları, volkanik koniler gibi birçok türdedir. Bunlardan en çok bilinen akışkan ve uzun lav akıntılarına sahip kalkan yanardağlar, lav akışkanlığının az olduğu, lav, tüf, kül gibi tabakalardan oluşmuş konik biçimli stratovolkanlardır.
Bunun dışında aktifliği kıtasal yıkımlara, iklim ce coğrafik değişikliğe sebebiyet verecek süper yanardağlar gibi volkanlar da bulunmaktadır.
Volkanların aktiflik süresi belirli midir?
Bu sorunun cevabı şimdiki bilgiler doğrultusunda maalesef hayır olacak. Çünkü bir volkan binlerce yıl pasif kaldıktan sonra aktif hale geçerek binlerce kilometre alanı ele geçirebilir. Günümüzde 'Nevado del Ruiz' gibi bu türdeki birçok volkanın varlığı tespit edilmiştir.
Volkanik patlamaların göreli bir ölçüsü: Volkanik Patlayıcılık İndeksi
Volkanik patlamaların göreli bir ölçüsü olan 'Volkanik Patlayıcılık İndeksi' volkanların patlayıcılığını ölçeklendirmek için oluşturulmuştur. 0- 8 arasında değişen indekslerde patlayıcı, devasa, felaket gibi sınıflandırmaların, bulut yüksekliği, görülme sıklığı gibi faktörler bulunmaktadır.
Önlem alınması gerek bir doğal afet: Volkanik patlama
Günümüzde aktifliği devam eden, uykuda veya sönmüş kabul edilen birçok yanardağ vardır. Çok fazla dikkate alınmasa da deprem, sel gibi öneme sahip bir doğal afet olan volkanik patlama da tüm dünya ülkelerince dikkate alınarak önlem alınması gereken bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır.
Türkiye'deki dağların hangileri yanardağdır?
Coğrafya derslerinden de hatırlayacağımız üzere Türkiye'de birçok dağ bulunmaktadır. Bunlardan on beşi ise stratovolkan, kalkan yanardağları veya bir volkanik yer şekli olan kaldera olarak karşımıza çıkmaktadır.
Volkanik dağ olarak kabul edilen bu dağlar arasında ise Ağrı, Erciyes, Hasan, Karaca, Nemrut, Süphan, Tendürek Dağı gibi birçok dağ bulunmaktadır.
Türkiye'deki yanardağlar ne zamanlar aktiflik göstermişti?
Türkiye'deki bu volkanik dağların bazıları holosen döneminden, Erciyes Dağı, Hasan Dağı gibi dağlar milattan önceki dönemlerde, Tendürek ve Ağrı Dağı gibi bazı dağlar ise 1800'lü yıllardan itibaren herhangi bir aktiflik göstermemiştir.
Türkiye'deki yanardağlar ne zaman aktiflik kazanacak?
Belirli kaynak ve verilerden yararlanarak yanardağların ne zaman aktiflik göstereceği hakkında bir tahminde bulunabiliyor ancak bu zaman beş veya on yıllık bir aralıktan çok daha fazlası.
Ayrıca Türkiye'deki volkanlar, yapılan araştırmalar doğrultusunda riskli bir grupta bulunmaktadır. Önümüzde belki de yarım asır içerisinde görebileceğimiz bir doğal afete siz şuan ne kadar hazırsınız peki?
Yorum Yazın
bi yanardağı eksikti aq
Aman eksik kalsın depremlerden yeteri kadar çekiyoruz zaten