Hollywood'dan Uyarlanmış Olsa da "Özgün Kopya" Niteliğinde Olan 11 Yeşilçam Filmi
1960-1970'li yıllarda Türk Sineması binlerce film üretti. Çoğu film; köyden şehre gelen aile, zengin kız - fakir oğlanın aşkı gibi hikayeleri konu alsa da o dönemde çoğu evde televizyon olmadığından Türk sinemasına artan bir talep vardı. Bir de Türkiye'de telif hakkı pek işlenebilir olmadığından yurt dışındaki yapımlar uyarlanmaya başlandı. Amerikan, Hint, Avrupa Sineması filmleri tekrar tekrar kopyalanıyordu. Yapımcılar bazen filmleri değiştirerek, bazen sahne sahne çekerek, bazen paraları olmadığından daha da ileri gidip bu fimlerin müziklerini, ses kayıtlarını ve özel efektlerini alarak kendi filmlerine ekliyorlardı.
Bu dönemde çekilen ve bize kopya kültürünün yaratıcılıkla olan ilişkisini düşündüren bu filmleri şimdilerde keyifle hatırlıyoruz.
İşte; Yabancı Bir Yapımdan Kopyalanan ama Türk Sineması'na Bambaşka Bir Tat Katan 11 Yeşilçam Filmi:
1. Derbeder (1977) - Wuthering Heights (1939)
Yönetmenliğini Temel Gürsu'nun yaptığı Derbeder filmi; Ağa kızı İpek’le, fakir ırgat Ferdi’nin aşkını konu alır. Yoksulken İpek ile bir araya gelemeyeceğini anlayan Ferdi, hayallerini gerçekleştirmek için İstanbul'a doğru yola çıkacaktır.
İlginç olan ise, Türkiye'deki köy yaşamını konu eden ve ağa-ırgatlık sistemine değinen bu yapımın; Emily Brontë'un Uğultulu Tepeler adlı romanıyla aynı adı taşıyan 1939 yapımı 'Wuthering Heights' filminin uyarlaması olmasıdır. William Wyler tarafından usta bir şekilde çekilen ve şimdilerde klasik olarak gördüğümüz pek çok tekniğin ilk kez kullanılmasını sağlayan filmin baş kahramanı yoksul Heatcliff, bir anda karşımıza köylü ırgat Ferdi olarak çıkmayı başarmıştır...
2. İstanbul Tatili (1968) - Roma Tatili (1953)
Katras Sultanı El Haşim’in kızı prenses Nilgün'ün (Filiz Akın) İstanbul'a tatile gelmesi ve korumalarından kaçarak bir foto muhabir olan Ali (Kartal Tibet) ile tanışmasını konu alan yönetmenliğini Türker İnanoğlu'nun yaptığı 1968 yapımı film çekildiği dönemde oldukça popüler olmuş ve izlenmiştir.
Ama İstanbul Tatili, adından da anlaşılacağı gibi başrollerinde Audrey Hepburn ve Gregory Peck'in'in oynadıkları Roma Tatili filminin uyarlamasıdır. Üstelik bu film ilk uyarlama da değil, başrolünde Fikret Hakan'ın oynadığı 'İstanbul'da Aşk Başkadır' adlı filmden sonraki ikinci uyarlamadır.
3. Fıstık Gibi Maşallah (1964) - Some Like it Hot (1959)
Fıstık Gibi Maşallah (1964) , bir gece kulübünde komedyenlik yaparak para kazanan Naci (İzzet Günay) ile Fikret'in (Sadri Alışık) bir gün paralarını alamaması sonucu çıkan olaylarla başlarının derde girmesini ve daha sonra kadın kılığına girerek bir gemide müzisyenlik yapmalarını, burada da Gülten (Türkan Şoray) ile tanışmalarını konu alır.
Televizyonda çokça tekrar yayınlarına denk geldiğimiz bu komedi, başrollerinde Marilyn Monroe, Tony Curtis ve Jack Lemmon'un oynadığı Bazıları Sıcak Sever adlı filmin uyarlamasıdır. 2000 yılında Amerikan Film Enstitüsü tarafından tüm zamanların en iyi Amerikan komedi filmi seçilen bu yapımın, Fıstık Gibi Maşallah'tan başka Türk Sineması'nda iki uyarlaması daha yapılmıştır.
4. Şeytan Tırnağı (1972) - Tom Braks
İstemi Betil namı diğer Laz Ziya'nın başrolünde oynadığı film, ünlü çizgi roman Tom Braks'in adını taşıyor. Ancak filmin yerelleştirilen vahşi batı havası ve kıyafetleri dışında çizgi romanla pek alakası yok.
Yine de, eğlenceli sahneleri ve farklı yaklaşımıyla Şeytan Tırnağı, izlenesi uyarlamalardan biri. 🙂
5. Tarzan İstanbul'da (1952) - Tarzan the Ape Man (1932)
Tarzan İstanbul'da, ilk Türk fantastik filmi olarak adlandırılabilir. Başrolünde milli atletimiz Tamer Balcı'nın yer aldığı film klasikleşen ve bir çok uyarlaması bulunan Tarzan hikayesinin yerli uyarlaması. Filmin bazı sahneleri Belgrat Ormanı'nda çekilirken bazı sahneleri de 1932 yapımı Tarzan the Ape Man filminden alınmış. Döneme göre gayet başarılı olarak sayılan bu film, bir nevi yerli süper kahraman filmlerinin öncüsü sayılabilir.
6. Supermen Dönüyor (1972) - Superman (1948)
Kripton gezegeninden gelen ve içinde bir bebekle yeşil kripton taşının olduğu roket Türkiye'de yaşayan ve çocukları olmayan yoksul bir ailenin evinin yakınlarına düşer. Tayfun bir yaşına kadar evlatlık olduğunu bilmeden yaşar. Bir gün ailesi bu gerçeği ona açıkladıktan sonra Superman olarak hayatına devam eder. Ve onunla aynı gazetede çalışan Alev ile, kripton taşını ele geçirmeye çalışan kötü adamlara karşı mücadele ederler.
DC'nin klasikleşen ve pek çok uyarlaması çekilen Superman karakteri 1979 yapımı Supermen Dönüyor filminde bu kez Türk. Fantastik öğeler bakımından Türk Sineması'na yabancı olan pek çok unsur barındırsa da film oldukça başarılı bir özgün kopya olarak nitelendirilebilir düzeyde.
7. Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde (1971) - The Wizard of Oz(1951)
Süper kahraman filmlerinin, çizgi romanların yanı sıra dünya masallarının da uyarlaması bir dönem Yeşilçam'da yapıldı.
Tunç Başaran'ın yönetmenliğini yaptığı ve Ayşecik olarak tanıdığımız Zeynep Değirmencioğlu'nun başrolünde oynadığı Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde dönemin özgün kopya dalında uyarlamaları arasındaki en iyi eserlerden biri olarak sayılabilir.
8. Kara Şimşek 1 (1985) - Rocky 1 (1976)
Rocky'in açılış müziği Gonna Fly Now ile başlayan Kara Şimşek filmi başarılı bir uyarlama olduğunu daha ilk saniyelerinden itibaren hissettiriyor. 🙂Serdar Kebapçılar'ın başrolünde oynadığı film Rocky ile başlayan boks filmi furyasının ülkemizdeki ilk esintisi. Filmi ilk dakikalarındaki Türkiye - Almanya maçında duvarda asılı duran Amerikan bayrakları ise filmin ilk dikkat çekenlerinden. 😄
9. Drakula İstanbul'da (1953) - Dracula (1931)
İstanbul'da yaşayan avukat Azmi'nin Romanya Bistriç'e giderek müvekkili Kont Drakula ile tanışmasını, onun şatosunda kalmasını ve daha sonra İstanbul'a dönmelerini konu alır.
Mehmet Muhtar'ın yönetmenliğini üstlendiği 1953 tarihli korku filmidir. Ali Rıza Seyfi'nin Bram Stoker'ın romanından uyarladığı Kazıklı Voyvoda adlı romandan uyarlanmıştır. Film orijinalinin Türk versiyonudur. Küçük bir bütçe ile çekilmesine rağmen o zamanların teknolojisine göre ustaca çekilmiştir. Filmin bütçesi dar olduğu için bazı sahnelerde reklam konulmuştur.
10. Badi (1983) - E.T (1982)
Şerif Gören'in yapımcısı olduğu, Zafer Par'ın yönetmen koltuğunda oturduğu filmde uzaydan İstanbul'a gelen garip yaratık Badi, küçük Ali'nin evine gelir. Ali uzaydan gelen bu yaratıkla dost olur. İkisi arasındaki yakın ve samimi ilgi pek çok garip olaya neden olur.
Yönetmenliğini Steven Spielberg'ün yaptığı ve hepimizin çok iyi bildiği, tüm zamanların en iyi 100 ABD filmi arasında sayılan 1982 yapımı E.T filminden hemen sonra 1983'te yayına girmesi başarılı olacak filmi tespit etmede ve uyarlamada ne kadar başarılı olduğumuzun bir göstergesi adeta.
11. Şeytan (1984) - The Exorcist (1973)
Drakula İstanbul'da gibi Türk korku filmlerinin ilk örneklerinden sayılan, Metin Erksan'ın yönetmenliğini yaptığı 1984 yapımı Şeytan filmi çekildiği dönemde oldukça beğenilmiştir. Öyle ki bazı izleyiciler tarafından filmin orjinali The Exorcist'ten bile daha iyi olarak nitelendirilmektedir.
Zengin bir ailenin kızı olan Gül'ün içerisine şeytan girmesini ve bu şeytanı çıkartmak için Tuğrul Bilge ve imamın uğraşlarını konu alan film özgün kopya niteliğindeki en iyi uyarlamalardan biri.
Bunların dışında hikayedeki ve işlenişindeki değişikliği ile uyarlama olduğunu bilmediğimiz bir sürü Yeşilçam filmi var.
MOTÖR, 1955-95 yılları arasında Türkiye’deki sanayileşme sürecini ve topluma yansımalarını 80’li yıllarda kullanımda olan nesneler üzerinden aktaran Tek ve Çok sergisi kapsamında gösteriliyor. 13 Kasım’a kadar SALT Galata’da görülebilecek bu sergi, araştırma ve anlatımı ile “özgün kopyalar” kavramı etrafında yapılandırılmış.
Cem Kaya’nın Yeşilçam’daki kopyalama kültürünü ve yeniden yapımları mizahi bir dille ele aldığı, MOTÖR’ü sergi süresince SALT Galata'da izleyebilirsiniz. Belgesel, günde dört seans olmak üzere (12.00 - 14.00 16.00 - 18.00) sergi alanında, bu keyifli ortamda sizlerle!
Yorum Yazın
Baytekin Fezada Çarpışanlar nerede arkadaş? En efsane odur.
Flash Gordon uyarlaması Baytekin... Gerçekten listede olmaması hüzünlendirdi
Telif hakkı saçmalıktır. Bir tane eser üret ölene kadar telifden para kazan. Bu da sanatçının yeni eserler üretmesini engeller.
Ömründe hiçbir eser üretememiş adam konuştu...
Çakma da olsalar yüzümüzü güldürüyorlar :)