Enflasyon, Faiz, Rezerv: Kritik Faiz Kararı Öncesinde Merkez Bankası Başkanlarının Karneleri
Merkez Bankası bir ülkenin parasının hamisi koruyucusudur. Son dönemde yaşanılan bir çok gelişme ile bizde çok tartışılan bir kurum haline gelen Merkez Bankası'nda 2000'li yılların başkanları kimlermiş ve neler yapmışlar bakmak ister misiniz?
N. Süreyya Serdengeçti (2001-2006)
2002'de seçimler yapılıp hükümet değiştiğinde görevde bulunan Süreyya Serdengeçti, Türkiye'nin 2001 krizi ve sonrasında IMF politikaları çerçevesinde görev yaptı. Merkez Bankası'nın enflasyon hedeflerinde 2002 yılında yüzde 35 hedefin altına inmeyi başararak yüzde 29,7 oranında yılı kapatan Serdengeçti'nin enflasyon karnesinde sonraki yıllar şu şekilde:
2003 Hedef: 20 Gerçekleşen: 18,4
2004 Hedef: 12 Gerçekleşen: 9,3
2005 Hedef: 8 Gerçekleşen: 7,7 Kaynak: TCMB
Durmuş Yılmaz (2006-2011)
Ak Parti'nin ilk kendi iradesiyle atadığı Merkez Bankası Başkanı olan Durmuş Yılmaz, ilk atandığında çok tartışılsa da sorunsuz bir süreç yaşadı. Global Finance dergisinin her yıl hazırladığı Merkez Bankaları Başkanları değerlendirmesinden Durmuş Yılmaz, ilk olarak 2007 yılında B alarak sonrasında C'ye de düşse 2010 yılında A ile görevini tamamlamıştı.
Durmuş Yılmaz'ın enflasyon karnesi ise şu şekilde:
2006 Hedef: 5 Gerçekleşen: 9,7
2007 Hedef: 4 Gerçekleşen: 8,4
2008 Hedef: 4 Gerçekleşen: 10,1 (2008 dünya finansal krizi)
2009 Hedef: 7,5 Gerçekleşen: 6,5
2010 Hedef: 6,5 Gerçekleşen: 6,4
Doç. Dr. Erdem Başçı (2011-2016)
Enflasyon ve dolar kuru hedefleme açıklamaları ile hatırlanan Erdem Başçı, 2013 yılında yaptığı bir açıklamada, doların yılsonunda 1.92 TL olacağını öne sürmüş dolar o yılı 2,14 seviyesinden kapatmıştı. Global Finance dergisinin Merkez Bankası Başkanları derecelendirmesinde de Erdem Başçı 2012'de B olarak başladığı başkanlık sürecine 2015 yılında hemen hemen her yıl gerileyerek C ile kapamıştı. Başçı görev süresini tamamlayan son Merkez Bankası Başkanı olma özelliği de taşıyor.
Erdem Başçı'nın enflasyon karnesi ise şu şekilde:
2011 Hedef: 5,5 Gerçekleşen: 10,4
2012 Hedef: 5 Gerçekleşen: 6,2
2013 Hedef: 5 Gerçekleşen: 7,4
2014 Hedef: 5 Gerçekleşen: 8,2
2015 Hedef: 5 Gerçekleşen: 8,8
Murat Çetinkaya (2016-2019)
Çetinkaya, 2018 yılında olağanüstü toplantı ile yaptığı yüksek faiz artırımı ile hatırlanır. Göreve geldikten üç ay sonra darbe girişimi yaşanan ülkede Çetinkaya'nın en büyük başarısını Prof. Dr. Selva Demiralp, 'Eylül 2018'de geç de olsa gelen faiz artırımından sonra geri adım atmayıp faizlerde erken bir indirime gitmemesi oldu' diye açıklamıştı. Görevden alınmalar Çetinkaya ile başladı. Erdoğan, görev süresi dolmadan yerine Uysal'ı atadığı Çetinkaya için, 'TCMB başkanını görevden alma yetkisini aldık, laf dinlemiyordu. Yeni arkadaş ile devam ettik, dedik ki faiz oranlarını düşüreceğiz' demişti.
Murat Çetinkaya'nın enflasyon karnesi ise şu şekilde:
2016 Hedef: 5 Gerçekleşen: 8,5
2017 Hedef: 5 Gerçekleşen: 11,92
2018 Hedef: 5 Gerçekleşen: 20,30
Murat Uysal (2019-2020)
Global Finance dergisinin Merkez Bankası Başkanları derecelendirmesinde 2020 yılında Murat Uysal D notu almıştır. Uysal, göreve geldikten sonra ilk başkanlık yaptığı Temmuz 2019 PPK toplantısında 425 baz puan faiz indirimi ile başlarken, politika faizi yüzde 24'ten yüzde 19,75'e indirildi. 2019 yılında toplam 1.200 baz puan, 2020'nin ilk 5 ayında da 375 baz puan faiz indirimi yaparken, pandemi ile eylülde faizi iki tam puan artırmıştı. Faiz oranlarını 10,25 seviyesinde Ağbal'a teslim etti .
Uysal'ın en çok eleştirildiği konulardan biri, rezervlerdeki satışlar oldu!
Murat Uysal'nın enflasyon karnesi ise şu şekilde:
- 2019 Hedef: 5 Gerçekleşen: 11,84
Naci Ağbal (2020-2021)
Naci Ağbal göreve geldiğinde ortalık bir hayli karışıktı. Zaten göreve gelmesiyle de karıştı. Ağbal'ın atanmasının hemen akabinde Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak istifasını verdi. Ağbal görevde 4,5 kalarak yine bir kararname ile görevden alındı. 4,5 ayda 875 baz puan faiz artışı yapan Ağbal, 128 milyar dolar rezerv satışının da araştırılmasını istediği kulislerde konuşulurken, görevden alındı.
Naci Ağbal'ın enflasyon karnesi ise şu şekilde:
- 2020 Hedef: 5 Gerçekleşen: 14,60
Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu (2021-...)
Kavcıoğlu göreve geldiğinde ilk olarak son dönemdeki değişimlere karşı piyasaları sakinleştirmeye çalıştı. İlk 5 toplantısında faizleri sabit tutan Kavcıoğlu 2021 Eylül'de dünyada pandemi çıkışıyla görülen enflasyonist baskıya karşın 'düşük faiz' söylemleri eşliğinde faiz indirimlerine başladı. 4 ayda 500 baz puan indirim yapan Kavcıoğlu, enflasyonla mücadele konusunda cari fazla hedeflemesi, liralaşma gibi birçok söylemde bulundu. 2022 yılının ilk üç ayında 'birikimli etkiler' izlenirken faizler sabit tutuldu. Bugünkü toplantı kararı bekleniyor.
Şahap Kavcıoğlu'nun enflasyon karnesi ise şu şekilde:
2021 Hedef: 5 Gerçekleşen: 36,08
2022 Mart Gerçekleşen: 61,14
Yorum Yazın