Dünya dinleri listesi (Uzakdoğu)
DİN
Din, genellikle doğaüstü, kutsal ve ahlaki öğeler taşıyan, çeşitli ayin, uygulama, değer ve kurumlara sahip inançlar ve ibâdetler bütünü.
Zaman zaman inanç sözcüğünün yerine kullanıldığı gibi, bazen de inanç sözcüğü din sözcüğünün yerinde kullanılır. Dinler tarihine bakıldığında, farklı kültür, topluluk ve bireylerde din kavramının farklı biçimlere sahip olduğu, dinlerin müntesipleri tarafından her çağda, coğrafya ve kültür değerlerine göre yeniden tasarlandığı görülür. Arapça kökenli bir sözcük olan din sözcüğü, köken itibariyle 'yol, hüküm, mükafat' gibi anlamlara sahiptir.
Bakalım dünyada hangi dinler dinlere bağlı mezhepler ve kökeni neresidir öğrenelim.
Budizm
Farklı bakış açılarına göre din veya felsefe olarak tanımlanan Budizm'in hedefi, hayattaki acı, ızdırap ve tatminsizliğin kaynaklarını açıklamak ve bunları gidermenin yollarını göstermektir. Budizm'de öğretilerin ana çatısını meditasyon gibi içe bakış yöntemleri, reenkarnasyon denilen doğum-ölüm döngüsünün tekrarı ve karma denilen neden-sonuç zinciri gibi kavramlar oluşturmaktadır.
Kökeni :Uzakdoğu
Mezhepleri : Mahayana , Vajrayana , Theravada
Janizm - Caynacılık
Jainizm, Cainizm veya Caynizm, geleneksel anlamda Jain Dharma olarak bilinen Güney Asya kökenli din ve felsefe. Bugün modern Hindistan'da azınlık olmakla beraber ABD, Batı Avrupa ve Afrika'da büyüyen topluluklar halinde varlığını sürdürmektedir. Jainistler hâlâ antik Şraman'ı bir tür sofu (çileci) gelenek - devam ettirmektedirler. Ruhani özgürlük ve kurtuluş kavramı temelinde kurulmuş olan Jainizm tüm canlıların eşit olduğunu ve özellikle şiddet karşıtlığını savunur. Özdenetim Jainlerin mokşa, Keval Gnan, veya ruhun gerçek doğasının anlaşılmasına giden yoldur.
Jainizm, yaklaşık MÖ 500 yıllarında Hindistan'da başlamıştır. Kurucusu, Nataputta Vardamana ya da diğer adıyla Mahavir`dir (veya Mahavira, Manavira). Kutsal metinleri, Jain Agamaları Sidantalar'dır. Bunların dışında başka klasik dini metinler de bulunmaktadır.
Kökeni : Uzakdoğu
Mezhepleri : Digambara , Shvetambara
Sihizm-Sıkh Dini
Sihizm düşüncesel anlamda Bakti hareketi (Hinduizm) ve Sufizm (İslam) ile bazı ortak noktalara sahiptir. Bazıları Sihizm'in sinkretik yani bağdaştırmacı bir din olduğunu öne sürse de, birçok Sihe (Sihizm'e inanan) göre bu yanlış bir düşüncedir; çünkü Sihler Sih Gurularının doğrudan Tanrı'dan tanrısal ileti aldığına inanırlar.
Bir Tanrı'ya inanmak. Sihlerin kutsal metinlerinin açılış tümcesi yalnızca iki sözcük uzunluğundadır ve Sih inancının temelini açıklar:Ek Onkar veya 'Tek Yaratıcı
Sihizm'e inananlar On Sih Gurusu'nun ve diğer azizlerin öğretilerine Sihizm'in kutsal metni olan Guru Granth Sahib'de anlatıldığı üzere boyun eğmek zorundadır.
Kökeni Uzakdoğu
Mezhepleri : Yok
Bunun yerine Guru diye adlandırılan 10 guru lideri vardır.
Hinduizm
Hinduizm aynı zamanda Sanātana Dharma ve Vaidika-Dharma diye de bilinir) çok kapsamlı ve geniş bir dindir. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır, günümüzde yaklaşık 900 milyon inananıyla Hıristiyanlık ve İslam'dan sonra en büyük üçüncü dindir.
Kökeni, ismini de aldığı gibi, Hindistan’a dayanır. Bu dine mensup kişilere Hindu denir. Bu inançlı Hindular dinlerini bir yaşam tarzı olarak benimserler. Hinduizmin en eski ve kutsal kitapları (yazıları) Kutsal Vedalardır.
Kökeni : Uzakdoğu
Mezhepleri : Vişnaizm , Şaivizm ,Şaktizm , Smartizm
Şintoizm
Şinto veya Şintoizm Japonya'nın yerli, Japonların milli dini. Eskiden Japonya'nın resmi diniydi. Sadece Japonya'da ibadetlere katılan 119 milyon kişi vardır. Dünya'nın en eski dinlerinden olan Şinto bir tür animizmdir. Kami tapını içerir; kami 'hayat için önemli olan, rüzgar, yağmur, ağaç, dağ, ırmak ve bereket gibi konsept ve şeylerin şeklini alan kutsal ruhlar olarak tercüme edilebilir. Bazı kamiler yerel olup sadece belirli bir yerin ruhu veya koruyucusuyken bazıları ise büyük doğal oluşumları, nesneleri ve işlemleri temsil ederler (Güneş tanrıçası Amaterasu gibi).
Kökeni : Uzakdoğu
Mezhepleri : Yoktur.
Bunun yerine doğadaki her şeyin gücüne ve koruyuculuğuna inanırlar.
Konfüçyüsçülük
Konfüçyüsçülük (Çinçe düz olarak 'eğitimcilerin okulu, Konfüçyüs'ün öğretileri') eski bir Çin ahlâkı ve Çin felsefesi sistemi olup başlangıçta bilgin Konfüçyüs'ün öğretilerinden yola çıkarak gelişmiştir. Ağırlığı insan ahlâklı ve iyi amellerdedir. Konfüçyüsçülük ahlâk, sosyal, politik, felsefî ve dini düşüncelerden oluşan karmaşık bir sistem olup Doğu Asya'nın kültürü ve târihi üzerinde muazzam etkisi olmuştur. Batıdaki bâzı kaynaklar, hükûmetlerin bu inanışı târih boyunca uzun süreler desteklemelerinden dolayı Konfüçyüsçülük'ü Doğu Asya'daki devletlerin 'devlet dîni' olarak görmüşlerdir.
Kökeni Uzakdoğu
Mezhebi :Yok
Bunun yerine Konfüçyüsün yaşamını örnek almışlardır.
Taoizm
Taoizm (Daoizm ya da Taoculuk olarak da anılır) Daojiao ve Daojia iki ayrı kelimenin Türkçe'deki karşılığı olarak kullanılmaktadır. Daojiao Çin kültüründe bir dine işaret ederken, Daojia ise bir felsefe, düşünce okulunu anlatır. Ancak ikisi de kaynağını Laozi'nın eseri Tao Te Ching'den almaktadır. Düşünce okulu olarak Taoizm'in kurucusu Laozi'nın ardından Zhuangzi da bu akımın en önemli temsilcisidir.
Çin dini geleneğine ait en orijinal öğretilerdendir. Taoculuğun ortaya koyduğu din anlayışı, Çin dini geleneğinin, daha çok metafizik içerikli öğretileri üzerine kurulmuştur. Bu onu Çin medeniyeti içerisinden çıkmış Konfüçyüsçülükten ayıran en büyük özellik olmuştur.
Kökeni : Uzakdoğu
Mezhepleri : Yok
Bunun yerine Taoizmin felsefesinin kurucusu Lao-tzu,yu örnek alırlar.