Dünya'daki Ses Hızıyla Mars'taki Ses Hızı Aynı mı?
Einstein'ın özel görelilik teorisine göre ışığın boşluktaki hızı, evrenin neresinde ölçerseniz ölçün aynıdır. İster Dünya'da, ister Mars'ta ya da Zoozve'de olun, ışığın hızını ölçtüğünüzde evrenin mutlak hız sınırı olan saniyede 299.792.458 metre hızla ilerlediğini göreceksiniz.
Seste ise bu durum söz konusu değil. Alien'ın afişinde de açıklandığı gibi, uzayda kimse çığlığınızı duyamaz. Ya da çok fazla sinema bileti satmayacak başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, ses boşlukta seyahat edemez çünkü sıvı, katı veya gaz olsun, maddede akustik bir dalga olarak yayılan bir titreşimdir.
Ses bu ortamlarda farklı hızlarda hareket eder, daha yüksek yoğunluklarda daha hızlı yol alır. Dünya üzerinde ses suda saniyede 1.500 metre havada ise saniyede yaklaşık 340 metre hızla hareket eder. Katılarda ses çok daha hızlı hareket eder, ancak ne kadar hızlı olduğu katının türüne bağlıdır.
Sesin en hızlı ne kadar yol alabileceğini hesaplamaya çalışan bilim insanları, sesin atomun kütlesiyle birlikte azaldığını tespit ederek, sesin katı hidrojen içinde yayılması halinde en hızlı olacağını ifade ettiler.
Katı hidrojen sadece Jüpiter gibi gaz devlerinin içinde bulunanlar gibi şaşırtıcı derecede yüksek basınçlarda meydana gelse de, sesin saniyede 36 kilometre hızla ilerleyeceğini hesapladılar, bu da muhtemelen sesin seyahat edebileceği en yüksek hızdır.
Bu da bizi bu makalenin başlığındaki soruyu yanıtlamaya götürüyor. Dünya'nın atmosferi Mars'ınkinden çok daha kalındır, gezegenimizin yüzeyinde kızıl gezegendekinden yaklaşık 100 kat daha yoğundur.
Bu nedenle, eğer atmosfer sesi önemli bir mesafeye taşıyacak kadar kalınsa, sesin orada buradan daha yavaş hareket etmesini beklersiniz.
Elbette, oraya gönderdiğimiz robot ordusu sayesinde Mars'ta, Marslı bir toz şeytanınınki de dahil olmak üzere birçok ses kaydımız var. Yani sesin orada deneysel olarak hareket ettiğini biliyoruz.
Aslında Mars, ses hızını ölçebildiğimiz iki gezegenden biri. 2022'de yapılan bir deneyde NASA'nın Perseverance keşif aracı kayalara lazer ateşledi ve ortaya çıkan şok dalgasının mikrofonları tarafından duyulmasını bekledi.
Tıpkı Dünya'da olduğu gibi, ses hızı sıcaklık ve yüksekliğe bağlı olarak değişir, ancak gezici tarafından yapılan deneyler Jezero Krateri'ndeki ses hızının ortalama saniyede 240 metre olduğunu buldu.
Mars'ta gündüz geceye dönüşürken, sıcaklıkta meydana gelen düşüş nedeniyle hızın yaklaşık yüzde 10 oranında değiştiği tespit edildi. Mars'ta sesin tuhaflığı burada da bitmiyor.
Sesin düşük basınçta karbondioksitten geçmesi nedeniyle Mars'ta sesin duyulabilir bant aralığındaki hızı da değişiyor.
'Mars'ta 240 Hz'in üzerindeki frekansların düşük frekanslardan 10 m/s'den daha hızlı hareket ettiği ortaya çıktı. Bu durum, bas seslere kıyasla tiz seslerin daha erken gelmesiyle Mars'ta benzersiz bir dinleme deneyimine neden olabilir.'
Yorum Yazın