Pasif Agresif Kişilik Bozukluğu (II)
Pasif-agresif davranışlar, kişinin doğrudan ve açık bir şekilde ifade etmek yerine, dolaylı yollarla öfke, direniş veya düşmanlık ifade etmesini içerir. Bu davranışlar genellikle iş birliği yapmayı reddetme, sözde unutkanlık, direnç gösterme ve eleştiri yapma gibi örnekleri içerebilir. Kişi, başkalarına karşı duygusal bir mesafe koruyarak veya doğrudan ifade etmek yerine bu tür pasif davranışlarla başa çıkma eğilimindedir.
Özellikleri nelerdir?
Pasif-agresif kişilik özellikleri genellikle şu şekilde ifade edilebilir:
1- Dirençli davranışlar: Görevleri yerine getirirken direnç gösterme eğilimi, isteklilik gibi görünse de, görevleri geciktirme veya eksik yapma.
2- İçsel çatışma ve çelişkiler: Duygusal içsel çatışma yaşama, isteksizlik ve direnç arasında gidip gelme, sözlü olarak bir şey söylerken, davranışları bu sözlerle uyuşmazlık gösterme.
3- İletişim zorlukları: Duygusal ihtiyaçlarını doğrudan ifade etmekte zorlanma, duygusal ifade yerine dolaylı veya pasif-agresif iletişim tarzlarını tercih etme.
4- Sözde isteklilik: Başkalarına yardım etme veya iş birliği yapma gibi görünen ancak gerçekte bu davranışların arkasında direniş veya hoşnutsuzluk olma.
5- Sıklıkla şikâyet etme: Sürekli şikâyet etme eğilimi, ancak bu şikayetlerin altında yatan gerçek sorunları açıklamamak.
6- Problemleri çözme zorluğu: Sorunları doğrudan ele almaktan kaçınma, bunun yerine dolaylı yollarla tepki gösterme, sorunlar karşısında pasif direnç veya direniş gösterme.
7- Sınırlarını belirlemede zorluk: Sınırlarını açıkça belirlemekte zorlanma, başkalarının taleplerine hayır demekte güçlük çekme.
8- Manipülasyon ve oyunlar: Başkalarını etkileme ve kontrol etme amacıyla manipülasyon ve oyunlar oynama eğilimi, duygusal manipülasyon veya duygusal oyunlar kurma.
9- İçsel öfke ve hoşnutsuzluk: İçsel öfke ve hoşnutsuzluk hissetme, ancak bu duyguları doğrudan ifade etmek yerine pasif-agresif davranışlarla dışa vurma.
10- Bağlanma ve ilişki sorunları: Bağlanma ve ilişki sorunları yaşama eğilimi, duygusal yakınlık ve bağlılık konularında çekingenlik veya direnç gösterme…
Bu özellikler genelde bir arada bulunabilir, ancak her birey farklı özelliklere sahip olabilir. Bu özelliklerin bir kişilik bozukluğunu gösterdiğini belirtmek önemlidir ve bir profesyonel yardım almak bu durumu değerlendirmek ve gerekirse tedavi etmek için önemlidir.
Vaka örnekleri
“Ahmet” adını verdiğim danışanım iş yerinde yöneticisi tarafından verilen önemli bir projede çalışıyordu. Yöneticisi projeyi tamamlamak için gerekli bilgi ve kaynakları Ahmet’ten talep ettiğinde, Ahmet bu talepleri sürekli olarak erteledi ve önemsemedi. Ahmet, talepleri yerine getirmek yerine, sürekli gülümsedi ve 'Sorun değil, ben hemen hallediyorum.' dedi ama her seferinde bir şeyleri unuttu. Ancak aslında Ahmet’in bu sürekli gülümseme, istekleri tam ve eksiksiz yerine getirmemesi babası yerine koyduğu yöneticisiyle arasında gizli bir gerilimin işaretiydi…
“Ayşe” adını verdiğim danışanım ise, ailesiyle tatildeyken planların belirsizliğinden ve istemediği bir yerde tatilde olmaktan rahatsız oldu. Bunları doğrudan ifade etmek yerine, öfkesini içine attı, sürekli olarak ailesinin isteklerine uyar gibi göründü ancak bu sürekli fedakârlık ve içsel hoşnutsuzluk, ailesinin önemli isteklerini unutmasına veya yapması gereken işleri hep karıştırmasına yol açtı. Ayşe'nin annesi bir süre sonra sinirlenmeye ve küçük konularda patlamaya başladı, sanki Ayşe’nin öfkesi annesinde çıkıyor gibiydi. Aile üyeleri, Ayşe'nin aslında içsel olarak nasıl hissettiğini anlamakta zorlandılar çünkü o her zaman gülümseyen ve uyumlu bir şekilde davranıyordu…
Bu örnekler, pasif-agresif davranışların çeşitli yaşam alanlarında nasıl ortaya çıkabileceğini göstermek için kurgusal durumlar sunmaktadır. Ancak, gerçek yaşam vakaları incelendiğinde, bir psikoterapistin rehberliği ve değerlendirmesi önemlidir.
Pasif agresifleri nasıl tanırız?
Pasif-agresif kişileri tanımak bazen zor olabilir çünkü bu davranış biçimi genellikle dolaylı ve açıkça ifade edilmeyen bir öfke veya direnişi içerir. Ancak, haklıyken haksız duruma düşecek kadar birisi sizi öfkelendiriyorsa karşınızda bir pasif agresif kişi var olabilir.
Mesela;
-Görevlerini yaparken sürekli gecikir veya erteler.
-İstenen şeylere karşı isteksizdir.
-Görevlerini yaparken direnç gösterir ancak bu direncini de doğrudan ifade etmez.
-Olumlu veya istekli bir dil kullansa da davranışlarında bu isteği asla tam olarak gerçekleştirmez.
-Sözel olarak kabul etse de pratikte karşı çıkar, genel olarak yaşam koşulları, iş veya ilişkiler hakkında sürekli şikayet eder ama çözüm önermez.
-Duygusal ihtiyaçları doğrudan ifade etmekte zorlanır, dolaylı, ima yoluyla veya başka yollarla duygusal ifade eder,
-Sizi etkilemek ve kontrol etmek amacıyla manipülasyonlar yapar.
-İsteklerini, düşüncelerini veya hoşnutsuzluklarını açıkça ifade etmek yerine, dolaylı yollarla ve sizde öfke çıkartarak ifade eder.
-Tüm bunlara rağmen problemleri çözmek yerine sürekli gülümser ve yüzeyde uyum gösterir, içsel öfke ve hoşnutsuzluğunu dışa vurmak yerine gülümser…
Pasif-agresif davranışlar genellikle karmaşık ve belirsiz olabilir, bu nedenle bu belirtileri bir bütün olarak değerlendirmek önemlidir. Eğer bir kişi bu tür davranışlar sergiliyorsa ve bu durum ilişkilerini olumsuz etkiliyorsa, profesyonel yardım almak faydalı olabilir.
İşte 10 maddelik bir pasif-agresif davranışları içeren test:
1- Başkalarının sizden bir şey istediğinde onlara uymak size ne kadar zor geliyor?
(a) Hiç zor gelmez
(b) Biraz zor gelir
(c) Çok zor gelir
2- Günlük yaşamda sürekli olarak şikâyet eder ve eleştirilerde bulunur musunuz?
(a) Hayır nadiren
(b) Evet bazen
(c) Evet sıkça
3- Görevleri yerine getirme konusunda sürekli olarak erteleme veya görevlerin bir kısmını unutma eğiliminiz var mı?
(a) Hayır genellikle hemen yaparım
(b) Evet bazen ertelerim
(c) Evet genellikle ertelerim
4-Bastırdığınız ve ifade etmekte zorlandığınız öfkeniz var mı?
(a) Hayır yok
(b) Olabilir
(c) Evet kesinlikle var
5- Duygusal ihtiyaçlarınızı doğrudan ifade etmek yerine dolaylı yolları mı tercih edersiniz?
(a) Hayır genellikle doğrudan ifade ederim
(b) Bazen
(c) Evet genellikle dolaylı yolları tercih ederim
6- İnsanları etkilemek ve kontrol etmek amacıyla manipülasyon veya oyunlar oynar mısınız?
(a) Hayır asla
(b) Bazen
(c) Evet sıkça
7- İçsel olarak hoşnutsuz ve öfkeli olduğunuz durumlarda dışarıya gülümseme eğiliminiz var mı?
(a) Hayır genellikle içsel durumumu yansıtırım
(b) Bazen
(c) Evet genellikle gülümserim
8- Başkalarının sizden bir şey istediğinde direnç gösterme eğiliminiz var mı?
(a) Hayır asla direnç göstermem
(b) Bazen direnç gösteririm
(c) Evet genellikle direnç gösteririm
9- Karşılaştığınız sorunları çözmek yerine sürekli olarak şikâyet eder misiniz?
(a) Hayır sorunları çözmeye odaklanırım
(b) Bazen şikâyet ederim
(c) Evet genellikle şikâyet ederim
10- Duygusal ihtiyaçlarınızı açıkça ifade etmekte zorlanır mısınız?
(a) Hayır her zaman açıkça ifade ederim
(b) Bazen zorlanırım
(c) Evet genellikle zorlanırım
Not: 7 ve üzerinde (c) şıkkının işaretlenmesi pasif agresif kişiliğe işaret ediyor olabilir. Ancak bu tür testler genel bilgilendirme amacı taşır ve kesin bir teşhis koymak için profesyonel bir psikoterapi yardımı almak önemlidir.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio