Nisan Doğan Yazio: Elveda WhatsApp Hoşgeldin Signal

“Özel hayatınıza saygı duymak DNA’mızda var.” WhatsApp önemli güncellemeler başlığını tıkladığınızda karşınıza çıkan ilk cümledir bu. Ancak Facebook’a satılması sonrasında bu cümlenin ne kadar anlamı kaldığı tartışılır. Facebook, Instagram gibi ücretsiz kullandığımız ancak markalara ilişkin reklamları gelire çeviren platformlar bizlerden aldığı verileri de markalar adına doğru hedefleme yapabilmek için sonuna kadar kullanır.  

WhatsApp yeni politikası kapsamında Facebook dahil Facebook çatısı altındaki şirketlere kendi uygulaması aracılığı ile elde ettiği kullanıcı verilerini aktaracağını duyurdu. Whatsapp’a giriş yapmak isteyen kişiler “WhatsApp, koşullarını ve gizlilik ilkesini güncelliyor.” şeklinde bir bir uyarı ile karşılaştı. Uyarının içeriğinde WhatsApp’ın verilerimizi nasıl kullandığı ve diğer Facebook şirketleri ile bu bilgileri nasıl paylaşacağı yazıyordu. Ancak bu yeni güncellenmiş kullanım şekline 8 Şubat tarihine kadar onay vermememiz halinde uygulamayı kullanımdan men ediliyoruz. Koşulları kabul etmemiz dayatılıyor. Hani nerde özgür irade ile kullanıcı rızası alma kuralı?

Öncelikle verileri hangi amaçlarla kullanacağını belirtiyor ve bu amaçlar arasında işletmelerle daha iyi iletişim, bağlantı kurmayı kolaylaştırma hizmetlerini iyileştirmek amacı ile WhatsApp dan nasıl yararlanıldığını analiz etme başlıklarına yer veriyor. Politikası içerisinde de “Facebook’ un uygulama ve ürün ailesi genelinde deneyimler ve entegrasyonlar sunmak üzere Facebook ile işbirliği yapmaktadır.” ibaresi ile de paylaşım gerekçesini ortaya koyuyor. Ve paylaşma amaçları arasında “hizmetlerimizi pazarlamak, anket ve araştırma yapmak” ibarelerine yer veriyor.  

Paylaşım başlığına gelmeden önce de kendisine kullanıcıların verdiği yetkileri “bilgileri kullanması, yeniden üretmesi, dağıtması, türevlerini oluşturması, sergilemesi, ifa etmesi için uluslararası, münhasır olmayan, telifsiz, alt lisans verilebilmesi ve devredilebilmesi olarak numaralandırıyor.  Buna karşın kullanıcıların sahip olduğu haklar ise sınırlı, geri alınabilen, münhasır olmayan, alt lisans atanamayan, devredilemeyen sıfatları ile tamamlanıyor.

WhatsApp tarafından sahip olunan bize ait veriler cep telefonu numarası, tarafımızca belirlenen kullanıcı adı, profil fotoğrafı, hesap bilgilerimiz, müşteri işlem verileri, platform üzerindeki etkileşimler, IP adresi, rehber, konum bilgisi, telefona ilişkin bilgiler, işletim sistemi bilgileri, pil seviyesi, sinyal gücü, tarayıcı bilgileri, mobil ağ bilgileri, telefon numarası alan kodu, kullanıcı rızası ile toplanan diğer verilerdir. Bu bilgilerin Facebook ile paylaşılması ve bu paylaşmanın uygulamayı kullanmanın ön şartı haline getirilmesi her ne kadar Facebook ile paylaştığımız veri kütlesinin yanına yanaşamasa da bizleri rahatsız etmeye yetti.

Benim şahsi olarak siber güvenlik alanında sözüne güvendiğim bir profesyonel tarafından önerilen ve uzun yıllardır kullandığım Signal karşımıza çıkan ilk seçenek. Uygulamaya ilişkin genel yorumlarda en güvenilir uygulamalardan biri olduğu yönünde. Bu yorumu almasının sebebi ise “encryption protocol” ünün bir diğer deyişle şifreleme protokolünün olması. WhatsApp üzerinde gördüğümüz “uçtan uca şifreleme” kavramı Signal içinde geçerliliğini koruyor. Açık kaynak kod kullanıyor. WhatsApp ve diğer uygulamalara oranla aldığı verilerde oldukça az ve verinin pazarlanmasına dayalı bir ekonomisi yok. Edward Snowden, Elon Musk gibi kişiler tarafından kullanıldığının beyan edilmesi uygulamaya ilişkin ayrı bir ayrıntı oluşturuyor. Signal tarafından kullanılan şifreleme algoritmasının yapılan birçok güvenlik testinden geçtiğini de belirtmekte fayda var.  

Bir diğer alternatif Türkiye’ de WhatsApp’ı kullanmayı bırakan büyük bir kesimin tercihi Telegram. İndirilen uygulamalar listesinde Signal’ın önünde. Signal’e göre çok daha fazla veri topluyor. Her ne kadar Telegram kendisi için “fast, secure, powerful” kelimelerini kullansa da güvenlik hususunda eksi olarak değerlendirilebilecek bir başlık var. Telegram üzerinde aramalar ve gizli yazışmalar uçtan uca şifreli. Ancak bu şekilde bir kullanım modu seçilmedi ise bu halde uçtan uca şifreleme yöntemi kullanılmıyor. Açık kaynak kod kullanmıyor dolayısıyla şifreleme sisteminin güvenliği test edilemiyor. Telegram’ın genel bilgilendirme kısmında “Facebook” ve “WhatsApp”a attığı taşlar ve “biz verilerinizi satmıyoruz” ya da “pazarlama için kullanmıyoruz” gibi ibarelerin yer aldığını belirtmekte fayda var. 

Yine bir diğer seçenek her ne kadar bizde henüz çok popüler olmasa da Wire. Uçtan uca şifreleme yöntemini kullanan güvenlik odaklı bir uygulama. Özellikle şirketlerin tercih edebileceği bir yapı sunmayı hedefliyor.  

Turkcell tarafından geliştirilen Bip uygulaması da tercih edilenler listesinde. Ancak kullanıcılardan istenen verilerin sayısı oldukça fazla. Uçtan uca şifreleme hususunda Signal ile karşılaştırılabilir bir durumda değil.