Kârlı Bir Şirketi Batırmayı Becermenin 10 Dahiyane Adımı
Dünya Bankası verilerine göre ülkemizde kurulan şirketlerin %37’si ilk bir yıl içerisinde, %80’i ise ilk beş yıl içerisinde kapanıyor. İlk beş yıl içerisinde kapanan şirketlere (%80’lik kısım) baktığımızda, bir çoğunun doğru yatırımlar yapmasına ve kârlı olmalarına rağmen kapandıklarını görüyoruz.
Bu galeriyi okurken “Daha neler' diyeceğinize eminiz; 'Böyle basit hataları kim yapar yahu?” Buyrun üst paragraftaki %80’lik kısmın hataları.
1. Bir periyot içerisinde girecek ve çıkacak nakitlerin denge durumuna bakmayın.
Planlanan belirli bir dönem içerisinde işletmenize girecek ve çıkacak tüm nakitleri listelemez ve ödemelerle tahsilatların dengeli olup olmadığını kontrol etmezseniz işiniz çok kolay.
2. Üç ay vadeli hammadde alın ve altı ay vadeli bir satış planlayın.
Hammaddenin satın alma vadeleri ile, satılan ürünlerin tahsilat vadelerinin uyumlu olmasının ne lüzumu var?
3. Ödeme vadeleri için nakit akışlarını kontrol etmeyin.
Hangi dönemlerde ne kadar ödemeleriniz var; ve bu ödemeler için yeterli nakit girişi var mı? Bizce de böyle bir şeyi kontrol etmek gereksiz.
4. Çok fazla sabit gideriniz olsun.
Sabit giderleriniz az, değişken giderleriniz fazlayken (+)'da kalma olasılığınız çok yüksek. Giderlerinizi, satışlar düştükçe düşecek, satışlar arttıkça artacak biçimde oturtursanız batmayı başaramazsınız.
5. Acil nakit ihtiyacı ihtimaline karşı kenarda paranız olmasın.
Örneğin Apple, Samsung gibi şirketler telif hakları, tazminat ödemeleri, şirket satın almaları gibi amaçlarla varlıklarının bir kısmını nakit olarak hesaplarında tutarlar. Apple için bu tutar 30 milyar dolar civarındadır. Ama zaten siz Apple değilsiniz.
6. Ekonomik göstergeleri ve merkez bankası para politikalarını takip etmeyin.
Özellikle faizler ve enflasyon rakamlarından haberiniz olmasın. Yüksek
enflasyonun, satışı yaptığınız tutarın o günkü değeriyle tahsilat yaptığınız günkü değeri arasında bir fark ortaya çıkaracağı gerçeğini hesaba katmayın. Tabii ödemelerinizde de.
7. Yıllık olarak yapılan bütçe tahminleriniz üstünkörü olsun.
Doğru bir bütçelendirme yıllık olarak planlanır; sonrasında çeyreklere ve günlere indirgenir. Böyle kritik bir noktayı üstünkörü ele alın. Bu sayede bütçeyi yanlış tahmin eder ve geniş geniş sapmalar yaşayabilirsiniz.
8. Ödeyemeyeceğiniz kredi taksitlerinin altına girin.
Şirketinizin ayda sabit 100 TL pozitif akış yarattığını varsayalım. Yıllık olarak 1.200 TL’lik bir pozitif akışınız var demektir. Diyelim 2.000 TL’lik finansman ihtiyacınız doğdu ve %8 faiz oranıyla 18 ay vadeli banka kredisi aldınız. Bu durumda ödenmesi gereken tutar toplam 2.160 TL ve aylık ödeme tutarı ise 120 TL oluyor. 100 TL sabit paranız varken 120 TL kredi taksidi ödüyor olmayı gerçekten iyi düşünmüşsünüz.
9. Finans departmanına üvey evlat muamelesi yapın.
Bütün kârı satış ve pazarlamaya yatırın. Finansal yönetim politikaları ve bu politikaları uygulamak için kullanılabilecek yeni sistem ve yazılımlara kulak tıkayın. Excel nelerine yetmiyor?
10. Nakit giriş-çıkışının operasyonel planlamasını yapmayın.
Ödemelerinizi mümkün olduğunca kısa vadeli tutup, alacaklarınızı ise mümkün olduğunca uzun vadelere yayın. Böylelikle iş yaptığınız herkes sizi çok sevecektir, orası kesin.
KISSADAN HİSSE
Ülkemizdeki ortalama şirket yaşam süresi 12 yıl. Sadece 12 evet.
İhsan Şahin
Harvard Business Review Türkiye