Büyüme İçin Yapılanlar İşe Yarıyor mu? Faiz İndirimleri Üretimi Değil Finansı Büyüttü, Maaşlar Yine Düştü
Büyüme İçin Yapılanlar İşe Yarıyor mu? Faiz İndirimleri Üretimi Değil Finansı Büyüttü, Maaşlar Yine Düştü
Büyümen ve üretimin önceliklendirildiği ekonomik modelde, seçim ekonomisine de girildiğinden önemli bir veri olarak izleniyor. Çarkların durmaması bu modelde ve seçim öncesinde önemli tabi. Büyümede gerçekten de çarklar etkili oluyor mu? Peki ya çalışanlar bu büyümeden pay alıyor mu?
İçeriğin Devamı Aşağıda
Reklam
Son 1 yılda Türkiye Ekonomi Modeli olarak adlandırılan modelde, üretim, ihracat ve büyümenin öne çıktığını bilmeyen yok. Ancak sorun da burada başlıyor.
İçeriğin Devamı Aşağıda
Reklam
Modelde hedeflenen büyüme motorundan sesler gelmeye başlarken, uzun zamandır tüm ekonomik verilerde de sinyalleri görüldüğüne dair uzmanlar uyarıyordu.
Bugün açıklanan GSYH verilerinde üretim, ihracata ve enflasyona ezdirilmediği söylenen vatandaşın payına bakacağız.
Faiz indirimleriyle kredilere yönelik birçok çalışma yapılan, Bakan Nebati'nin "selektif" dediği ve gözbebeği olan sektörle başlayalım.
Alt endeks imalatta aynı şekilde son 3 yılın 3. çeyrek verilerinde yıllık değişim 9,5, 10,8 ve şimdi de 1,7 oldu.
İçeriğin Devamı Aşağıda
Reklam
Pandeminin en ağır etkilerinin görüldüğü 2020 yılında takvim etkisinden arındırılmış 2. çeyrek sanayi verisinde yıllık yüzde 15,9 daralma görülürken, 3. çeyrekte 8,2 büyüme görülmüştü. 2021 3. çeyrekte bu oran 10,8 olurken, 2022'de 0,3 oldu.
Faiz indirimleriyle faize karşı açılan savaşta finans sektörü ise son 3 yılın 3 çeyreğinde 48,4, -17,1 ve şimdi de 21,6 oranında büyüme gösterdi.
En önemli sektörlerden olan inşaatta kesintisiz 5 çeyrektir daralma sürerken, son 3 yılda 3. çeyreklerde 3,2, -4,5 ve şimdi de -14,1 oranında değişim gerçekleşti.
İhracat ile cari denge ve fiyat istikrarı sağlama temeline dayanan ekonomi modelinde yüzde 3,9'luk büyümede tüketimde "yerli" vurgusu!
Yerleşik hanehalklarının tüketiminde son 3 çeyrek verilerinde en yüksek oran 2022'de görülüyor. Geçen çeyreğe göre büyümeye, ufak da olsa azalan, ana destek buradan geliyor. 2020'de 8,6, 2021'de 9,4 olan çeyreklik veri 2022'de 19,9 olarak görülüyor.
İçeriğin Devamı Aşağıda
Reklam
Mal ve hizmet ihracatından GSYH katkısı 2020 3. çeyreğinde pandemi etkisiyle bozulan tedarik zincirlerini etkilemişti. 2019 yılı aynı çeyreğine göre -20,9 azalan ihracat, 2021'de yüzde 25,9, 2022'de de yüzde 12,6 oranında artış gösterdi.
Bir ekonomide bir yıl içerisinde yapılan özel ve kamu sektörü yatırımlarının toplamını gösteren gayrisafi sabit sermaye oluşumunun değişimi 2021'in 3. çeyreğinde yüzde 1,3 oranında azalırken, 2022 3. çeyrekte de aynı değişimi gösterdi.
Gelirin dağılımına baktığımızda da malumun ilamı görülüyor. Son 4 yılın çeyreklik verilerinde görülen dağılımda şirketlerin kazancı olarak tanımlanan "net işletme artığı/karma gelir" artarken, "işgücü ödemeleri" yani sabit gelirli de diye tabir edilebilen çalışan kesime ödenen maaşların payı azalıyor.
Dünyada da 2019 yılı verilerine göre, bu dağılımda Türkiye'nin yerini kırmızı ok ile gösterebiliriz ki şu an oradan biraz daha indik.
ourworldindata.org
Özetle, büyüme beklenilen kadar fazla olmadı. Bu da ekonominin dinamiklerinde bölüşümde belli kesimlerin dilimlerini büyütürken, belli kesimlerinkini küçülttü.
Yorumlar ve Emojiler Aşağıda
Reklam
Yorum Yazın