Antarktika'da Ortaya Çıkan Binlerce Mavi Renkli Garip Göl Bilim İnsanlarını Endişelendiriyor

Bilim insanları, Doğu Antarktika bölgesindeki buz tabakalarında, garip mavi göllerin oluştuğunu ve bu durumun kendilerini endişelendirdiğini ifade etti.

Bilim.org'dan Duygu Çaylı'nın aktardığı habere göre Birleşik Krallık’tan bir grup araştırmacı, Doğu Antarktika’da bulunan Langhovde buzulundan aldıkları meteorolojik data ve uydu görüntüleriyle yaptıkları yüzlerce analiz sonucunda, 2000-2013 yılları arasında yaklaşık 8.000 göl oluşumunu keşfetti.

Böyle oluşumlar daha önce de görüldüğüne göre bu durumun ‘sorun’ olarak adlandırılmasının sebebi ne olabilir? 

Bilindiği gibi, Grönland’ın buz kütleleri hızlı bir şekilde çözülüyor; yalnızca 2011-2014 yılları arasında yaklaşık 1 trilyon ton buz kütlesi kaybedildi. Çalışmalar gösteriyor ki tüm bunların sebebi, işte bu göl oluşumları.

Bu oluşumlardan, buzul üstü göl olarak tanımlanan ve altındaki buzun üzerine çökelti yolu ile ortaya çıkanlar, tüm buz sahanlığı stabilitesi için ciddi sonuçlar doğurmakta. Bu haber ile ilgili asıl ilgi çekici olan kısım; araştırmacıların Doğu Antarktika’nın artan sıcaklık ve okyanus derecelerinden etkilenmeyeceğini varsaymaları;  hatta bu nedenle de odak noktalarını çoğunlukla Antarktik Yarımada bölgesine çevirmeleri.

Antarktik Yarımada, Antarktika anakarasının en kuzeyinde yer alan bölgesi ve son yıllarda hızlı atmosferik ve okyanusal ısınma ibareleri göstermiş.

Doğu Antarktika buz kütlesinin çözülmesi, bir diğer taraftan son derece güç algılanan bir durum. Araştırmacılar, buzul üstü göllerin oluşumundaki bilgi açıklığı ve gizemin; bu durumun sonuçlarını engellemedeki yeteneklerini de etkileyeceği konusunda endişeliler.

The Washington Post’tan Chris Money’e konuşan  Durham Üniversitesi Buzulbilimcisi Stewart Jamieson; Doğu Antarktika’nın çok uzun zaman boyunca stabil kaldığını kabul ettiklerini belirterek; çok büyük bir değişiklik olmadığını, bu bölgenin hala son derece soğuk olduğunu, yalnızca son zamanlarda buzulun en tepesinde, buzul üstü göllerin tespit edildiğini belirtmiş.

Bu göller çok uzun ömürlü olmuyor; oluştuktan sonra ya yeniden donarak, ya yüzen buzulun üzerine akarak, ya da nehirlerden taşarak bir şekilde kayboluyor. Bu son iki seçenek,  Grönland’da aşınma ve buzul kütleleri ile buz sahanlığındaki seyrelme konularındaki, kendi çözülmesinin hızlandırması vakasına örnek teşkil ediyor.

Bunu tahmin etmek çok da zor olmasa gerek; yanıt tabi ki iklim değişikliği.

Araştırma ekibinin 13 yıllık çalışmalarında elde ettiği bulgulara göre; Güney Yarımküre’deki en yüksek sıcaklıklara 2012-2013 yazında,  37 Pozitif dereceli gün ile ulaşıldı. Bir karşılaştırma yapmak gerekirse, örneğin 2007/2008 yazında, derecelerin + olduğu yalnızca 5 gün mevcutmuş.

İşte bu 2012/2013 yazında, Langhovde buzulu 36% daha fazla göl oluşumu ile taşan yüzey kanalı deneyimlemiş; bi bu daha önce bu bölgede hiç görülmemiş bir durum.

Jamieson, bu göllerin oluşumunun, hiç de şaşırtıcı olmayan bir biçimde bölgedeki hava sıcaklığı ile bağıntılı olduğunu; en yüksek göl sayısının, tüm göllerin toplam çevresinin ve hatta göllerin derinliğinin, tüm bunların en yükseğe, ancak sıcaklık en yükseğe ulaştığında vardığını belirtiyor.

Araştırmacılar, bu durumu Doğu Antarktika’nın sonunun başlangıcı olarak nitelendirmek için henüz erken olduğunu; yani eğer herhangi bir gelişme göstermeyip bu hali ile kalırsa, endişelenecek bir durum olmadığını da açıkça belirtiyor.

Ancak Haziran 2016’nın, kayıtlar başladığından bu yana ölçümlenen en sıcak ay olduğu gerçeği de göz önünde bulundurulursa; ve bu yüksek sıcaklıklara alışmak durumunda kalırsak, çok çok daha fazla buzul üstü gölün oluşacağını beklemekte fayda var.

Jamieson, göllerin büyüklüğünün çok fazla olmadığını; ancak sıcaklıklar bu denli yüksek seyretmeye devam ederse, göllerin sayısının ve büyüklüğünün artacağını öngörebileceklerini, ve şu anda da bu durumu incelediklerini belirterek, sözlerini noktalıyor.

Duygu Çaylı, Bilim.org - ScienceAlert