YGS'ye Girecekleri Böyle Alalım: Türkçe Öğretmeninden 17 Püf Noktası
YGS’ye birkaç gün kala heyecanlı olduğunuzu biliyorum. Kiminiz belki 9. sınıftan beri, kiminiz on aydır, kiminiz belki birkaç haftadır hayatınızı belirleyecek olan bu sınava hazırlanıyorsunuz. Ben de sizin için Türkçe bölümüne dair önemli tüyolar vermek isterim. Tüyoları az sonra okuyacaksınız ama unutmayın bu sadece bir sınav ve ne kadar soğukkanlı davranırsanız zamanı o kadar iyi kullanacak ve başarılı bir sınav çıkaracaksınız.
1. Paragrafların uzun olmalarından korkmayın.
Uzun paragraf, anlatmak istediğini gani gani söyleyen paragraftır. Zira kısa paragrafta metnin düşündürmek istediği anlama sizin kendi çabanızla ulaşmanız gerekecektir.
2. Ana düşünce metinlerinin cevapları kendi içlerinde vardır.
Yoktan var etmenize gerek yok. Odaklanın. Metinde onu görecek ve şıklarda benzeri sözlerle ifade edileni bulacaksınız. Unutmadan, en genel yargıya ulaşmanız istenen bu sorularda önce metni okumalı sonra şıklara inmelisiniz. Metnin size vereceği mesajın benzeri bir cümle metinde genellikle yer alacaktır. Önemli olan o cümleyi doğru seçebilmeniz.
3. Yardımcı düşünce paragrafları, olumsuz soru kökü (değinilmemiştir, çıkarılamaz…) ile sorulacak.
Bu sorularda zaman kaybetmemek için sırasıyla soru kökü, şıklar ve paragraf okunur. Şıklarda anahtar sözcükler seçilir ve metinde okurken rastlanan ifadeler elenir. Unutmayın, bu sorular adaylara en çok vakit kaybettiren sorulardır.
4. Paragrafta yapıya dair sorular boşlukların doldurulması, cümlelerin yerlerinin değiştirilmesi ya da akışı bozan bir cümlenin metinden çıkarılmasına dayanır.
Bu sorularda ana düşünceye mutlaka ulaşmış olmanız gerekir. “ama, hatta, çünkü” gibi bağlaçlar fikrin gidişatını belirlemeleri açısından önemlidir, bunlara dikkat edin. Ayrıca cümlelerde geçen “bu, böylece, onlar…” gibi söyleyişlerin mutlaka daha önce anılmış şeylerin işaret edicileri olduğunu unutmayın.
5. Yazım kurallarından büyük harflerin yazımı ve eklerin kesme ile ayrılıp ayrılmamalarına dair sorular YGS’de sıkça sorulmuştur.
Sınava girmeden www.tdk.gov.tr adresindeki yazım kılavuzunun madde başlarını okumanızda fayda var. Zira değişen kurallar varsa bunlara daha da dikkat ediniz. Bir de yazımı yanlış olan sözcüğü doğru haliyle yazılmış gibi okumayın, dikkat edin.
6. Ses bilgisi sorularında sözcükleri mutlaka kök hallerine indirgeyip ele alın.
Çünkü ses olayı dediğimiz şey, sözcüğün ilk ve son hallerindeki ses değişimlerine bakmayı ve adlandırmayı gerektirir. Şıklarda olanları aramak yerine metinde gördüklerinizi şıklardan eleyin.
7. Noktalama işaretleri sorusuyla da karşılaşabilirsiniz.
Virgülün görevlerine dikkat ediniz. Noktalı virgülün nadiren kullanıldığını; tamlamalar, ikilemeler gibi söz öbeklerinin virgülle bölünemeyeceğini unutmayın. Ayrıca zarf-fiillerden oluşan belirteçler ve -se eki ile kurulan koşul yargılarından sonra da virgül kullanmak yanlıştır.
8. Gelelim karma dil bilgisi sorularına…
Sözcük türlerinin (ad, adıl, belirteç, ilgeç, eylem…) tamamı genellikle karma halde sorulur. Bu sorularda tavsiyem E şıkkından başlamanız. Zira cevap E ise siz de konulara hakimseniz zaman kazanmanızı sağlar. İlgeçlerden, ek biçiminde de kullanılan ile (-le, -la) türüne dikkat edin. Ek halinde olduğu için gözden kaçabilir. Adıllardan ek biçiminde denmemişse iyelik ve ilgi adılını aramayın. Belirteçlerin, eylem ve eylemsi ile birlikte sıfat ve zarfları da belirttiğini unutmayın.
9. Eylemlerle ilgili ifadelere dikkat edin. Basit ya da birleşik zamanlı (çekimli) eylemler ile basit, türemiş, birleşik yapılı eylemleri karıştırmayın.
Birincisi kip eklerinin sayısı ile adlandırılırken ikincisi normal sözcük yapısı gibi yapım eki var mı, yok mu; birleşikse nasıl birleştiği ile ilgilidir. Ha unutmadan birleşik yapılı eylemlerden yeterlik birleşik eylemin (-ebil- ile yapılır) olumsuzunun da (örneğin gelemem) birleşik eylem olduğunu hatırlatmakta fayda var.
10. Cümlenin ögeleri. Cümlenin ögelerinde hata yapmamak için mutlaka ilk adımda yüklem ve özneyi bulun.
Özne için “….an kim, ….en ne?” şeklinde soracağınız soru hatasız özne bulmanızı sağlar. Bazı yüklemlerin asla nesne alamayacaklarını bilin: Edilgen, dönüşlü, işteş ve geçişsiz çatılı yüklemler ile isim soylu yüklemlerin nesneleri olmayacağı için nesne aramayın, vakit kaybetmeyin. Öge dizilişi aynı olanlar sorulmuşsa yüklem önündeki ögesi aynı olanlardan yola çıkın.
11. Cümle türlerinde verilen yargılara dikkat edin.
Yan cümlelerden (eylemsi, koşul, doğrudan anlatım) oluşan cümlelerle çok yüklemden oluşan cümlelerin aynı yapıda olmadıklarını hatırlayın. Cümle türlerinin adlarını bilmenizde de fayda var. Olumlu-olumsuz cümlelerde değer yargılarınızla değil, eylemin ya da durumun gerçekleşip gerçekleşmediğiyle ilgilenin.
12. Anlatım bozukluklarında sıralı ya da bağlı cümleler varsa öge eksikliğine odaklanın, basit ya da birleşik cümleler varsa anlama dayalı bozukları arayın.
13. İlk kez geçtiğimiz yıl sorulan “kesinlikle ulaşılabilir” yargılarına dikkat edin.
Yüzde birlik bir ihtimal bile kesinlikle ihtimaldir. Anlamı zorlamayın.
14. Kalıplaşmamış söz öbeklerinin anlamlarını çıkaramıyorsanız durumun gerçeğini düşünün ve metne uyarlayın.
15. Cümle anlamında “çıkarım, yadsıma, saptama” gibi kelimlerin anlamlarını bilmiyorsanız derhal sözlüğe bakın.
Zira bu tip çok basit ama ne olduğunu tespit edemeyeceğiniz anlamları doğrulamanız istenebilir.
16. Bu kadar teknik bilgiden sonra…
Eğer bir soruda çok takıldıysanız kocaman bir işaret koyup sıradaki soruya geçin, sonra mutlaka geri dönün. Yapamadığınız her soru için soru kökünü bir daha okuyun, kaçırdığınız yeri mutlaka anlayacaksınız. Soru seçmeyin, yapamam diye soruyu çözmeden geçmeyin, bu konuda çok iyiyim diyerek kontrol etmeden sorudan çıkıp gitmeyin.