Yeni Girişimciler İçin Melek Yatırımcıyı Etkileyebilmenin 10 Kilit Noktası
Girişimci olmayı aklınıza koydunuz. İyi de bir fikriniz var. Kendi birikiminize, aile ve yakın dostlarınızın desteğini de ekleyerek belli bir miktar parayı bir araya getirdiniz; şirketinizi kurdunuz. Ya evden çalışıyorsunuz ya da kendinize küçük bir ofis tuttunuz. İlk müşterilerle çalışmaya, ilk faturaları kesmeye başladınız. Çark dönüyor ama ağır gidiyor.
Fikriniz iyi, pazarda ilksiniz. Yine de her an rekabet ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Hızlı hareket etmeniz, çabuk gelişmeniz gerekiyor. Ama ne müşteri portföyünüz, ne insan kaynağınız, ne de finansal gücünüz yeterli değil.
Tam bu noktada, melek gibi yetişecek yatırımcının dikkatini çekebilmenin bazı yollarına bakalım.
1. Fikriniz kadar kendinize de güvenin
Melek yatırımcılarla karşılaşma ihtimalinde bile buz kesen girişimciler oluyor. Bunun birçok sebebi olabilir ama en başında güven geliyor. “Ya beğenilmezse, ya kimsenin ilgisini çekmezse, ayağım yere basmıyorsa, sunumda başarısız olursam” gibi soruları bir kenara bırakıp harekete geçin.
2. Acaba fikrim çalınabilir mi?
Çalınabilir. Bu nedenle, girişimcinin taraflar arasında gizlilik anlaşması (NDA) yapmadan, en azından patent, faydalı model gibi başvurularını yapmadan yatırımcıyla görüşmesini tavsiye etmiyoruz. Sunuma tedbirinizi almış olarak gitmeniz, ciddiyet ve profesyonelliğinizi de göstereceğinden, yatırımcı gözünde artı puan olacaktır.
3. Girişimim için aklımdaki değerin karşılığını alabilecek miyim?
Faaliyete yeni geçmiş bir girişimin değerini ölçebilmek gerçekten çok zor; hele ki pazardaki ilk örnekse. Burada iş, fikrinize ne kadar inandığınıza, ekibinizin uyumuna, iş planınızın doyuruculuğuna ve tabii ki pazarlayabilme becerinize kalıyor. Fikir sizin bile olsa, sunumu bu yeteneği en kuvvetli iş arkadaşınıza yaptırın.
4. Güven verici dayanak noktalarınız olsun
Olaya melek yatırımcı tarafından bakarsak, hiç tanımadığı bir şirkete ortak olarak belli bir risk aldığı için kendine bir takım dayanak noktaları arıyor. Bu dayanak noktaları, girişimci ve ekibinin özgeçmişleri olabilir. KOSGEB, TÜBİTAK gibi kurumlardan alınan destekler de yatırımcılar açısından önemli birer dayanak noktası.
5. Kitlesel fonlama sitelerini kullanın
Kickstarter ya da Indiegogo gibi kitlesel fonlama sitelerinden proje ya da girişimin fon sağlayabiliyor olması önemli. Dikkatinizi çekelim, fon sağlanamasa dahi marka algısının oluşması açısından bu sitelerde girişiminizin bulunması son derece faydalı.
6. Mentorluk ağlarını akılda bulundurun
Yurtdışında kurulmuş, dünyanın farklı bölgelerindeki girişimcilere aylık düşük bir ücret ya da cüzi bir ortaklık payı ile mentorluk hizmeti sağlayan ağlar birçok girişimcinin hiç aklına gelmiyor. Bu tip ön adımlar, yatırımcının gözündeki know-how değerinizi kat be kat yukarı çekecektir.
7. Muhasebenizi düzgün tutun
Yatırım öncesinde şirketinize bir finansal ve/veya vergisel inceleme yapılması ihtimali çok yüksek. Muhasebenizin düzgün tutulması, dokümantasyonun sağlıklı, verilerinizin anlaşılabilir olması, girişiminizin kurumsal bir imaj çizmesine katkı yapacaktır.
8. Yatırımcıdan bilgi saklamayın
Bilgi saklamak, hele ki şirkette kuruluş aşamasında olur böyle şeyler yaklaşımıyla, etik olmayan bazı uygulamaları kapsıyorsa, size başta avantaj gibi gözükse de eninde sonunda ortaya çıkacak, ve yatırımcılar karşısında bütün güvenin zedelenmesine neden olacaktır.
9. Yatırım desteği talebini finansla sınırlamayın
Girişimcilerin, yatırımcılara sadece finansal destek tarafından bakma eğilimleri var. Halbuki yatırımcıların, vizyon kazandırmaktan network sağlamaya, tecrübe paylaşmaktan teknik destek vermeye kadar çok geniş bir yelpazesi olmalıdır. Talebinizi böyle kapsayıcı biçimde iletmeniz de know-how değerinize katkı yapacak.
10. Sürdürülebilirliğe dair cevaplarınızı hazır edin
Sunumdan önce şu soruları kendinize sormanız gerekiyor: Kurduğum iş ile nasıl bir sorunu çözüyorum? Bu çözümün etki alanı sadece kendi çıkarım ile mi ilgili, yoksa daha geniş bir kapsama alanı var mı? Yapacağım işin sosyal ya da çevresel etkisi nedir? Bu etki benden sonra yaşayacak insanların kaynaklarını tüketen olumsuz bir etki mi yoksa tam tersi mi? Cevaplarınızla yatırımcı üzerinde tahminin ötesinde etki bırakmanız mümkün.
İPUCU: Melek yatırımcılar kadar girişimciler de, hissesi ne kadar düşük olursa olsun girişimlerine ortak alarak belli bir risk altına girerler. Karşınızdakinin önceki yatırımlarını mutlaka araştırın. Ayrıca, eş dost vasıtasıyla bulunan ya da ucuza iş yaptıracağınız bir avukattan çok, girişimcilerle çalışmakta tecrübeli bir avukat, şirket ana sözleşmesinde haklarınızın korunması açısından faydalı olacaktır.
İzel Levi Coşkun
Harvard Business Review Türkiye, Haziran 2015