Umut Nur Sungur Yazio: Hayat Amacımız Ne? Peki ya Sanatın Buradaki Rolü?
Pencerenin önünde oturmuş gelip geçen insanları izliyordum. Herkes bir yerlere koşuşturuyor, bir şeyleri yetiştirmeye çalışıyordu. Herkesin bir amacı bir hedefi var gibiydi. Aklıma bu soru takıldı. Hayat amacınız ne?
Siz hiç düşündünüz mü? Pek çok insan hayattaki amacını tanımlamakta zorlanabilir. Çok geniş kapsamlı bir soru sanki. Kimilerinizin aklına muhtemelen aile, mutluluk, ilham olmak, dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek… gibi şeyler gelmiştir. Size hayatın anlamını veya neyin önemli olduğunu sorarsam, muhtemelen yine benzer bir liste verirsiniz. Doğrusu değerleri, amacı, anlamı, hedefi eşanlamlılarmış gibi kullanıyoruz çoğu zaman.
O zaman önce bu terimlerin ne olduklarını anlayalım.
-“Anlam Arayışı” (2020) - Umut Nur Sungur
Amaç; neden, hedef; ulaşmak istenen sonuç, değer; iş ve özel yaşamda önemli olduğuna inanılan şeyler, öncelikler. Anlam; değerlerle uyumlu hedef, amaç ve eylemlerin olduğu bir yaşam.
Burada önemli bir soru daha beliriyor: İnsan için önemli olan varış noktası mıdır? Yoksa seyahat midir? İstenilen sonuca ulaşılmasa da değerler doğrultusunda belirlenen hedef yolunda deneyimlenenler, yapılanlar, memnuniyet, mutluluk ve anlam getirmez mi? Değeriniz yardımseverlik olsun. Amacınız insanlara iyilik yapmak, faydalı olmak ve yardım etmek olsun. Hedefiniz ise cennete gitmek. Eğer hedefinizi kendiniz belirlediyseniz ve bu değerinizle uyumlu bir hedefse, yaptıklarınızda ve yaşamınızda mutluluk, keyif, memnuniyet ve anlam bulursunuz. Biri bir gün size gelip cennet yokmuş bunu ispat ettiler dese bile hedefinize ulaşamıyor olmak size hayal kırıklığı yaşatmayacaktır çünkü yaptıklarınız sizin için anlamlı, tatmin edici ve önemlidir.
Modern hayat bazen kendimiz için belirlediğimiz hedeflerden bizi uzaklaştırabiliyor. Bulunduğumuz zamanda ve mekanda, var olduğumuzun farkında olmanın anlamını ve önemini unutuyoruz. Hedeften hedefe koşuyor, mutluluğu ve anlamı böylece bulacağımızı sanıyoruz. Tutkularımızın, önceliklerimizin peşinden gitmek yerine, çoğumuz belli bir yaşa gelip emekli olup deniz kıyısında bir yere yerleşip rahat bir hayat yaşama hedefine kilitleniyoruz. Hedeflerinizin kölesi olup belki de uzun yıllar yapmak istemediğimiz şeyleri yapmak durumunda kalıyoruz. Sonunda emekli olduğumuzda da hayal edilen şeyi sıkıcı bulabiliyoruz. Memnuniyetsizliğin pençesinden kurtulamıyoruz. Uzun yıllar boyunca çalışıyor ama bir noktayı atlıyoruz. Yaşarken yaşamıyoruz.
Huzurlu, mutlu, keyifli ve anlamlı bir yaşam için emekliliğinizin, haftasonunun gelmesini bekleyerek yaşamamalıyız. Elbette hedeflerimiz olmalıdır. Ama önemli olanın seyahet olduğunu da hep kendimize hatırlatmalıyız.
- “Sonsuz Yolculuk” (2021)-Umut Nur Sungur
Can Yücel’in söylediği gibi “Vakit zannettiğinden daha az. Şimdi yaşamak zamanı”. Dalai Lama ve Aristoteles da, hayatımızın amacının mutluluk olduğunu söylemişler. Matthieu Ricard, hayattaki amacımızın nezaket ve fedakarlık yapmak olduğunu öne sürüyor.
Siz şimdi kendi hayat amacınızı düşünürken ben de sanatın buradaki rolüne değinmek istiyorum. İnsanlık tarihi kadar eskiye dayanan sanatın tek bir amacının olduğunu söylemek doğru olmayacaktır. Peki sanatın amacı nedir? Veya ne değildir?
Bir sanat eserinin temel amacı bir duygunun veya ruh halinin nasıl hissettirdiğini göstermek olmamasına rağmen bunu bize deneyimletebilir. Sanat, ya hayal gücümüzü devreye sokarak ya da deneyim, duygular ve ruh halleri arasındaki bağı kullanarak başkalarıyla ilişki kurabilme yönünde bize beceri kazandırabilir. Sanat tarih boyunca eğlence, ilham, aydınlatma, propaganda, farkındalık oluşturma, eleştirme, sorgulatma, yansıtma, iletişim kurma amacıyla kullanılmıştır.
Biraz evvel keyifsizlik, memnuniyetsizlik, hayal kırıklığı hislerinden bahsettim. Ben sanatla ilgilenmenin, sanat yapmanın motivasyona, kendimizi iyi hissetmeye, kendimizi gerçekleştirme ve hayatımızda anlam bulma gibi amaçlara da aracılık ettiğine inanıyorum. Peki, sanatçılar, felsefeciler sanatın amacı hakkında neler söylemişler?
Picasso- “Sanatın amacı, günlük hayatın tozunu ruhlarımızdan temizlemektir. Sanatın amacı coşku yaratmaktır”.
Tolstoy- “Sanatın amacı, bizimle başkaları arasında bir empati köprüsü sağlamak”.
Rene Magritte- “Sanatın amacı gizemdir”.
Brassai “Sanatın amacı, insanları kendi başlarına elde edebileceklerinden daha yüksek bir bilinç düzeyine çıkartmaktır”.
Bob Dylan- “Sanatın en yüksek amacı ilham vermektir”.
Poussin- “Sanatın amacı zevktir”.
Baldwin- “Sanatın görevi, cevapların gizlediği soruyu ortaya çıkarmaktır.
Cibran- “Sanatın amacı, en tanıdık olandan bilinmeyeni ortaya çıkarmaktır.”
Carrey- “Sanatın görevi insanları varlığa getirmektir”.
Kant- “Sanat amaçsız amaçlılıktır”.
Yorum Yazın