Ticaret Uğruna Kaybedilen Etik ve Ahlaki Değerler
Etik neden önemlidir? Bunun üzerine düşündüğümüzde, etik bizim varoluş biçimimizi içerdiğini görürüz. Bu, inanç duygumuzla uyumlu bir şey olduğu anlamına gelir.
Etik değerler önemlidir çünkü kim olduğumuz hakkında bize çok şey söyler. Bir şeye gerçekten inandığınızda ona göre ve ona uygun şekilde yaşarsınız. Nerede durduğunuzu gösteren kumdaki bir çizgi gibidir. Bu da ahlaki pusulamıza rehberlik edecek standartlarımızı ve sınırlarımızı oluşturur.
Fransızca “ethique” sözcüğünden dilimize geçmiş olan etik sözcüğünün Türkçe karşılığı töre bilimidir ve sözlüğe göre 'uğurunda savaşılmaya değer, yaşama neyin anlam kazandırdığı' gibi çeşitli konular üzerine çalışılan bilimdir. Bugün anlatacağım konu da etiğin bir diğer alanı olan meslek etiği üzerine.
Meslek etiği, meslek dallarının kendi alanlarında uyması gereken veya kaçınması gereken konuları içerir.
Örneğin eğitimciler için öğrencilerine karşı sevgi saygı, iyi örnek olma, anlayışlı ve hoş görülü olma, adil ve eşit davranma gibi çeşitli konular varken meslekî anlamda yeterlilik gibi mevzuata da giren çeşitli anlayışlar vardır.
Farklı meslek gruplarına göre değişkenlik göstermekle birlikte temelde meslekî etik; toplum ve hizmet sunulan kişilere dürüst ve adil davranılması, meslekî ilkelere bağlı kalınması gibi kavramları da içerir. Toplumların kültür, tarih, sosyal, inanç, ekonomik vb. özellikleriyle bağlantısı da vardır. Etik ve ahlâkî kararlar, diğer insanların hayatlarını da etkileyeceği için oldukça önemlidir.
Ülkemizde yapılan çalışmalarda en güvenilir meslekler arasında doktorluk, ilk beş meslek arasında yer alıyor. İnsanların güven duygusunu kullanarak, alanda yeterince denetim olmamasından da yararlanarak; televizyonlarda ve sosyal medyada kimliklerini kullanarak uzmanlık alanları dışında yanlış bilgiler veriliyor ve toplum yanlış yönlendiriliyor.
Sosyal medyayla birlikte bu durum daha kötü noktalara ulaştı. Haber sitelerinde reklam ile popülerliğini artıran ve bilimsel kimliği arkasına sığınarak alanı olmayan konularda toplumu yanlış yönlendiren ve daha kötüsü bundan ticarî çıkar sağlayan birçok insan mevcut. Ülkemizde ne yazık ki psikologların henüz meslekî yasası yok. Psikologlar, fizyoterapistler, diyetisyenler gibi sağlık personellerinin meslekî yasaları mevcut değil.
Beyaz önlük, akademik ve bilimsel kimliklerine sığınarak, toplumu yanlış yönlendirenlerin yanında uzmanlık alanları dışında açıklamalar ve uzmanlık alanları dışındaki ürünlerinin satışı için yine profesyonel kimliklerini kullanmaları gibi nedenler kamu sağlığını tehdit etmektedir. Meslekî yasasının olmaması nedeniyle hem bu mesleklere mensup insanlar mağduriyet yaşamakta hem de bu mesleklerden hizmet alan insanlar yanlış ve bilimsel olmayan uygulamalara maruz kalmaktadır.
Birkaç ay önce Netflix'te yayınlanan terapimsi uygulamaların yer aldığı zeytin ağacı masalıyla aile dizimi bir anda popüler olmuştu. Peki, bu kadar mucizevi uygulamadan şu an neden bahsedilmiyor?
Sonuç olarak, psikoloji bir bilimdir ve teknikler yıllara dayanan bilimsel metotlarla uygulanır. Popüler kültür ve popülizmden ticarî kaygı sağlayan, insanları yanlış yöneltenler, denetimle engellenmeli ve bunun için meslek yasası acilen çıkartılmalıdır. Sosyal medya, televizyon vb. mecralarda, insanların bilimsel kimlikleri arkasına sığınarak; alanları dışında tavsiyeler vermesi ve alanları dışında yaptıkları ticarî adımları yine bilimsel kimlikleri ile kullanmaları denetim altına alınmalıdır. Psikologlar için 1928'den kalma çağın gerisinde kalmış ve ne psikologları ne de danışanlarını ve toplumu koruyan bu yasa yerine denetimi getirecek ve çağın gerekliliklerini karşılayacak yasa bir an önce çıkartılmalıdır. Öncelikli olarak yasalardan kaynaklanan hukuksuzluklar giderilmeli ve ardından denetimlerle, halkı yanlış bilgilendirilmesi, bilimsel kimliklerini kullanarak alanı dışında yanlış bilgileri halka sunan, alenen ve etik olmayan şekilde bu adımlarla ticarî gelir elde edilmesinin de önüne geçilmelidir.
Yorum Yazın
Malesef 😡Günümüzde para kazanmak uğruna insanların sağlığını hiçe sayan, bunu yaparken de sosyal medya hesaplarını kullananların sayısı gitgide artıyor. Dene... Devamını Gör