Serap Türü Olan 3 Enteresan Doğa Olayı: Novaya Zemlya Etkisi, Yeşil Çakma ve Fata Morgana
'Novaya Zemlya etkisi', 'Fata Morgana' ve 'yeşil çakma' olarak bilinen doğa olaylarının her biri bir çeşit serap kademesidir.
Serap, ışık ışınlarının bükülerek uzak cisimlerin veya gökyüzünün yer değiştirmiş bir görüntüsünü verdiği doğal şekilde oluşan bir optik olgudur. Gözlemcinin konumundan bakıldığında bir tür ışık oyunu oluşur. | Kaynak
Novaya Zemlya etkisi atmosferik termoklinler* arasında Güneş ışığının yüksek oranda kırınımı ile oluşan bir kutupsal seraptır.
Bu etki, Güneş'in olması gerekenden daha erken doğduğu veya daha geç battığı izlenimini verir. Meteorolojik duruma bağlı olarak bu etki Güneş'i bir çizgi veya düzleştirilmiş kum saati şekillerinden oluşmuş bir kare olarak(dikdörtgen Güneş de denir) gösterir.
Bu serap, Güneş ışınlarının yüzlerce kilometrelik bir dönme tabakasına sahip olmasını gerektirir ve bu tabakanın sıcaklık irtifasına bağlıdır. Güneş diskinin görülmesi için 5 derecelik bir yükselmeyi sağlamak adına Güneş ışığı Dünya eğriliğinde en az 400 kilometre eğilmek zorundadır.
*Termoklin: Değişik sıcaklıkta iki hava/su kütlesi arasındaki kesinlik kuşağı.
Olguyu kayıt eden ilk insan Willem Barents'ın kutup bölgesine kötü kaderli üçüncü keşif yolculuğunun bir üyesi olan Gerrit de Veer’dı.
De Veer’ın olguyu ilk gözlediği takımada olan Novaya Zemlya bu efekte ismini vermiştir. Rusya'daki bu yerin sözcük anlamı 'yeni dünya'dır.
Gün batımında kaydedilen bir "Novaya Zemlya etkisi" örneği
"Yeşil çakma"lar ise gün doğumundan hemen önce veya gün batımından hemen sonra meydana geliyor.
Genellikle bir veya iki saniyeden uzun sürmeyen, Güneş'in üzerinde bir yeşil noktanın görüldüğü veya gün batımı noktasından yeşil bir ışının parladığı optik olaylardır.
Yeşil çakmalar aslında değişik sebeplerden kaynaklanan bir grup olgudur ve bazıları diğerlerine göre daha yaygındır. Her yükseklikten gözlenebilir, hatta bir uçaktan bile. Genellikle önünde engel bulunmayan bir ufukta, mesela okyanus üzerinde görülür, fakat bulut veya dağ tepesi üzerinde de görülmesi muhtemeldir.
Ufukta Ay’dan veya Venüs ve Jüpiter gibi parlak gezegenlerden gelen yeşil çakma da gözlenebilir.
Fata Morgana ise nadir kompleks bir serap formudur, bir üst seviye serabıdır, diğer birçok üst seviye serabı gibi ufkun hemen üstünde dar bir bantta gözlenir.
Latinceden 'masal' kelimesi ve Kral Arthur zamanındaki büyücü Morgan Le Fay için türetilen, sıklıkla Messina Boğazı’nda görülenin perili şatolar olduğu inancından türetilen bir İtalyan terimidir.
Fata Morgana serabı ilgili objeleri korkunç oranda bozabilir, öyle ki obje genellikle sıra dışı görünür, hatta tamamen tanınamaz bir değişime uğrayabilir.
Karada veya denizde, kutup bölgesinde veya çölde görülebilir. Bu tür serap gemi, ada, kıyı şeridi gibi neredeyse her çeşit uzak objeyi içerebilir.
Bu serap birbiri üstüne binen birçok ters dönmüş ve dikleşmiş görüntüyü ihtiva eder.
Bu optik olay ışık ışınlarının, atmosferik kanalların oluştuğu aşırı ısıl dönmede farklı sıcaklıktaki hava katmanlarından geçerken güçlü bir şekilde bükülmesi sonucu oluşur.
Durgun havada, daha soğuk ve yoğun bir hava tabakası üzerinde daha ılık hava durabilir, bu da kırıcı bir lens gibi davranarak ters dönmüş ve dikleşmiş görüntüler yaratan bir atmosferik kanal oluşturur.
Midilli açıklarında çekilen iki fotoğraf: Solda, uçuyor gibi duran Yunan gemisini görüyorsunuz. Sağda ise birkaç saat sonra çekilmiş normal görüntüsü.
İlk fotoğrafa daha yakından bakalım. Yunanlar uçan gemi deneyleri yapıyorlarmış gibi duruyor. 😦
Geçen yıl Çin'de görüntülenen bu olayın da Fata Morgana olabileceği iddia edilmişti.
6 dakika içinde tek bir konumdan çekilen çeşitli seraplar:
En üstteki tabloda Farallon Adaları'nın bir alt seviye serabı görülüyor. İkinci tabloda solda yeşil çakma görülüyor. Alttaki ve ortadaki çerçevede ise Farallon Adaları'nın üst seviye serapları var. Bu üç çerçevede üst seviye serabı üç görüntüden 5 görüntülü bir seraba, daha sonra da 2 görüntülü bir seraba dönüşüyor. Bu görünüm Fata Morgana serabı ile tutarlıdır.
Son olarak; bu fotoğrafın durumu özetlediği görülebilir. Tek karede gerçek görüntüyü ve sahte görüntüyü görebilmek mümkün.
Uzak bir konumdan baktığınızda sadece serabı görebiliyorsunuz.
Yorum Yazın
Muthiş bir içerik.
Çançinçonlardaki görüntüden sonra tanışmıştım Fata Morgana ile,çok da merak etmiştim.Çok faydalı bi içerik olmuş,bunun gibi daha fazla içerük beklerük.Tişikk... Devamını Gör
Sankim bizim yazılımda arada BUG a giriyor. Tanrının işide zor, insanlık hala çözemedi bu yazılımı :D