Plüton'un En Büyük Uydusu Charon'un Kutuplarında Bulunan Kızıl Lekelerin Ardındaki Gizem
Pluton'a gönderilen Yeni Ufuklar sondası hiçbir zaman Charon'a, Pluto'ya olduğu kadar yakınlaşamadı. Bu yüzden bu uydu hakkında fazla bir şey öğrenemedik. Bununla birlikte, 'gerçek' gezegenlerin yörüngesinde dönen diğer buz uydularından farklı bir özellik burada göze çarpıyordu: Mordor Makula takma adı verilen, kuzey kutbuna yakın kırmızı bir 'şapka'. Bilim insanları bunun üzerine birtakım araştırmalar yapıtktan sonra bir açıklamaları olduğunu düşünüyorlar. Biz de içeriğimizde bu açıklamadan bahsediyoruz.
Bilim insanları bu kırmızı lekeyi ilk gördüklerinde akıllarında birkaç tahmin oluşmuştu.
Bu yapının keşfinden hemen sonra, gökbilimciler bunun ultraviyole ışığa maruz kaldığında metanın parçalanmasıyla oluşan yapışkan hidrokarbon kalıntıları olan tholinlerden oluştuğundan şüphelendiler. Metanın Pluto'dan Charon'a geldiği, ve burada uydudan kaçamayacak kadar soğuduğu düşünülüyor.
SouthWest Araştırma Enstitüsü'nden bir ekip, rengi Charon'un ince atmosferindeki mevsimsel değişikliklere bağlıyor.
Ekibin yayınladığı makale, gezegenler arası hidrojen tarafından saçılan bir UV ışığı biçimi olan Lyman-alfa radyasyonu varlığında metanın Charon'un kışında donduğunu öne sürüyor. Oraya gidip doğrudan kontrol etmemiz daha çok uzun zaman alacak olsa da, makalenin yazarları yeni Laboratuvar Astrofiziği ve Uzay Bilimi Deneyleri Merkezi'nde Charon'un koşullarının bir kopyasını oluşturmayı başardılar.
Güneş'ten gelen parçacıklar bir tepkime yaratıyor olabilir.
Araştırmayı yürüten bilim insanlarından Dr Ujjwal Raut yaptığı açıklamada, 'Deneyimiz, Charon'un kutuplarındaki koşulları yüksek doğrulukla oluşturmak için metanı yoğunlaştırıp Lyman-alfa fotonlarına maruz bıraktı' dedi. Raut, 'Güneş rüzgarından gelen iyonlaştırıcı radyasyonun, bu esrarengiz aydaki benzersiz kızıllaşmadan sorumlu olduğunu düşünüyoruz.' diyor.
Ekip bu bölümünü henüz doğrulamadı, ancak Raut çalışmayı “bir gezegen gövdesinde şimdiye kadar gözlemlenen yüzey-atmosferik etkileşimlerin en açıklayıcı ve keskin örneklerinden biri” olarak nitelendirdi.
Aynı ekip tarafından Geophysical Research Letters'da yayınlanan ikinci bir makale, bir bilgisayar modeli kullanarak bu sonucu destekledi. Çalışmanın baş yazarlarından Dr Ben Teolis, 'Model, Plüton'un Güneş çevresindeki uzun yolculuğu sırasında koşullardaki aşırı değişimler nedeniyle Charon'un atmosferinde 'patlayıcı' mevsimsel titreşimlere işaret ediyor' dedi.
Gerçekleşen bu patlama dönemlerinin bir ila dört Dünya yılı sürdüğü düşünülüyor.
Ki bu da kulağa fazlaca uzun bir süre gibi geliyor, değil mi? Teknik olarak öyle, ama bir Charon yılı tam 248 Dünya yılına eşit. Charon çok fazla güneş ışığı almıyor, ancak uydu o kadar eğimli ki, ulaşan güneş ışınlarının neredeyse tamamı yaz yarımküresine düşüyor ve kış yarımküresiyle yaklaşık 50 derecelik bir fark yaratıyor.
Ekinoks dönemi aralığında donmuş metan gaza dönüşerek diğer yarımkürede yeniden donmadan önce atmosfer basıncını neredeyse bin kat arttırıyor.
Bilim insanları Charon'un yakaladığı metan gazının yaklaşık yüzde 10'unun bizim gözlemlediğimiz kırmızımsı hidrokarbonlara dönüştürüldüğünü, diğer yüzde 90'ının ise hafif yerçekiminden kurtulup uzaya kaçtığını düşünüyor. Charon'un güney kutbuna ilişkin görüşümüz oldukça kısıtlı olmasına rağmen, ayın güney kısmının da bu kızıl hidrokarbonlara dolu olduğuna dair ipuçları var. Sonuç olarak bu araştırmanın sağladığı bilgi şu: Son derece havalı bir aya sahip olmak için bir gezegen olmanıza gerek yok.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
Yorum Yazın