Öz Güven Problemlerinden Evrimsel Nedenlere: İnsan Neden Utanır?
Neden utanırız? Bir endişe duygusu olarak değerlendirilen ve insan ilişkilerimizi olumsuz yönde etkileyerek hayattan aldığımız keyfi kısıtlayan utangaçlık; günümüzde çoğu insanın hayatını, tabiri caizse, zehir eden bir engel olarak karşımıza çıkar.
Peki utangaçlığın sebepleri nelerdir? Bu durumun önüne geçebilir miyiz? Detaylıca incelediğimiz utangaçlık olgusunu daha iyi anlayabilmeniz ve hayatınızda kapladığı yeri sorgulayabilmeniz adına sizi, içeriğimizin devamını okumaya davet ediyoruz... Kim bilir, belki siz de yazımızda kendinizden izler bulabilirsiniz... 👇
Bir çoğumuzun yaşadığı ve hala deneyimlemeye devam ettiği utangaçlık, kişiden kişiye farklılık gösterecek düzeyde insan hayatını olumsuz yönde etkileyebilen bir durum.
Utangaçlığın genellikle sessiz ya da içe kapanık olma hali ile bütünleştirildiğini siz de fark ettiniz mi? Söyleyecek o kadar çok şeyimiz olmasına rağmen yeri geliyor; düşünce ve fikirlerimizi halihazırda sürdürülen sohbetlerde bile belirtemiyoruz. Sadece dinleyen taraf olmaktan siz de sıkılmadınız mı? Peki neden sessiz kalıyoruz?
'O genelde hep sessizdir...' cümlesine daha önce de denk gelmişsinizdir.
Bazı insanlar, içe dönüklükleri ile gurur duyarlar ancak biz bu insanların 'Neden hiç konuşmuyorsun ya?' sorusunun beraberinde getirdiği yüz kızartıcı hisle daha önce yüzleştiğini düşünmüyoruz.
Bu tarz cümlelerle ile gün aşırı muhatap olmanın, karnınıza yediğiniz bir yumruk kadar can yakıcı olabileceğinin de farkındayız.
Bu soraya veremediğiniz cevapla suratınız kıpkırmızı olmuş bir şekilde kala kaldığınızı bir düşünün... Belki de işin en can sıkıcı tarafı bunun neden böyle olduğuna dair hiçbir fikrinizin olmamasıdır. Belki de nedenlerini oturup öğrenme ve anlama fırsatınız olsa bu durumla başa çıkabilecek gücü de kendinizde bulabileceksiniz.
Neden utangaç olduğunuzu anladığınızda bu durumla başa çıkma ihtimaliniz de bir o kadar artacak. Buraya kadar her şey tamamsa sizinle hemfikir olmak istediğimiz bir konu var;
Utangaçlık durumsaldır.
Çoğu insan utangaçlıklarını ardında bırakamayacakları bir kişilik özelliği olarak değerlendirirler ki bu yanlıştır. Üzerinize yapışıp kalmış 'utangaç' damgası sonsuza kadar size eşlik etmeyecek.
Utangaçlığın altında yatan durumsallığı çevrenize ve o çevredeki insanlara karşı verdiğiniz bir reaksiyon olarak düşünebilirsiniz.
Durumdan duruma değişen ruh haliniz ile değişkenlik gösterebilen tepkileriniz, sizi utangaç davranışlar gösteren bir insana çevirir. Peki utangaçlığınızı tetikleyen bu durumların diğerlerinden farkı nedir? Bunu birçok alt başlıkta birlikte incelememiz gerektiğini düşünüyoruz;
1. Genellikle karşınızdaki insanın sizi onaylaması ve ya kabullenmesine ihtiyaç duyarsınız.
Utangaç insanlar kabul edilmeye ve bu durumun getireceği rahatlatıcı hisse oldukça duyarlı bir yapıya sahiptirler. Bu nedenle karşılarındaki insanların ağızlarından çıkacak her şeye fazlasıyla odaklanarak kaygı ve stres mekanizmalarını devreye sokarlar.
Buna başkalarının ne düşündüğüne gereğinden fazla takılmak da diyebiliriz.
Eğer insanların onayına ihtiyacınızın olmadığının farkına varabilirseniz, girdiğiniz ortamlarda çok daha rahat olabilir; dışarıya karşı daha açık olduğunuzun izlenimini yaratabilirsiniz. Kulağa ironik gelebilir ancak bu, diğer insanların ilgisini çekme ihtimalinizi de arttıracaktır.
2. Diğer insanların sizden daha değerli olduğunu düşündüğünüz için utangaç davranışlar sergilersiniz.
Herkesin insanlara paha biçtiği bir içsel değer yargıları mekanizmasının olduğunu düşünüyoruz. İnsanlara verdiğiniz değer; kişinin çekiciliği, popülaritesi, otoritesi ve dominant yapısı gibi birçok karakter özelliği ile şekillenir.
Bu nedenledir ki; birinin bizden daha değerli, önemli, ilgi çekici (adını siz koyun) olduğunu düşündüğümüzde özellikle onların yanındayken utangaç hissederiz.
Bunun tam tersi olarak sizden daha az değerli olduğunu düşündüğünüz insanların yanında ise utangaçlığınızdan eser kalmayacaktır. Çünkü güven dolu hissederek kendinizi, bir başkası ile kıyaslama ihtiyacına girmezsiniz.
Utangaçlığınızı tetikleyecek bu ve benzeri durumlara karşı ise yapacağınız şey çok basit;
Kendinize olan öz güveninizi tazelemeniz için çaba göstermeli ve diğer insanların sizden daha değerli olduğu düşüncesini bir kenara bırakmalısınız. Sizi içinize dönük yapan ve ortamlarda bir güneş doğmanızı engelleyen yegane engellerden birisi budur.
Öz güveninizi tazelemenize yardımcı olabilecek bu içeriği de buraya bırakmış olalım;
3. Olduğunuz kişiden rahatsızlık duyuyor olabilirsiniz.
Utangaçlık ve güvensizlik; tencere ile kapak gibidir. Birbirinden ayrı bir şekilde düşünülemez. Olduğunuz kişiye olan güvensizliğiniz sizi siz yapan çarpık bir kişilik özelliğiymişçesine içinizde yer edinerek dışarıya karşı kapalı bir imaj yaratmanıza neden olur.
Çünkü başkalarının aslında kim olduğunuzu; yani ne kadar kırılgan ve zayıf olduğunuzu bilmelerini istemezsiniz.
Çoğu insanın güvensizlik duygusu ise kendileri hakkında değiştiremedikleri fiziksel özelliklerinin bir yansıması olarak karşımıza çıkar. Dış güzelliğinize olan takıntılı bir ruh haline sahip davranışlar tarafından yönlendirildiğinizi hissettiğiniz an, ne demek istediğimizi daha iyi anlayacaksınız.
Kendiniz hakkında herhangi bir konuda duyduğunuz rahatsızlık, insanlarla paylaşımlarınızı kısıtlayacak veya daha derin bağlantılar kurmaktan korkmanıza neden olacaktır.
Birine 'kendin ol' ya da 'olduğun kişiyle mutlu ol' demenin, bunu yapmaktan daha kolay olduğunun da farkındayız. Bu nedenle bu konuda kendinize kol kanat gerebilecek tek kişi yine kendinizsiniz. Bugün, en azından bizim için bir iyilik yapabilir ve aynaya bakarak kendiniz hakkında iyi duygular besleyerek gülümseyebilirsiniz.
4. İnanması güç olabilir ancak utangaçlığınızın sebebi evrimsel nedenlere dayanıyor olabilir.
İlkel topluluklarda dışarıda keşif yapan ve yeni insanlarla tanışan kişilerin olması iyi bir şeydi ancak bu riski almak istemeyen insanlar da vardı. Araştırmalar ise bu tarz insanların dışarıdan gelecek tehditlere karşı daha tetikte olarak herhangi bir tehlike anında topluluklarını uyarabildiklerini ortaya koymuştur. Bu nedenle insanların oldukça işine yarayan bu özellik, katılım yoluyla bizlere aktarılmış olabilir.
5. Utangaç davranışlar sergilemenizin sebebi nasıl yetiştirildiğiniz ile alakalı olabilir.
Çocuklar genellikle daha utangaç olurlar çünkü belirli sosyal durumlarda nasıl davranacaklarından emin değillerdir. Bu nedenle, kendilerini ifade etmeleri veya katılım sağlamaları beklenen bu tarz durumlara maruz kaldıklarında, korkarak kaçabilirler.
Düşündüldüğünde, çocuklar yetişkinlere göre çok daha az deneyimine sahiptirler ve ebeveynleri, bu konuda yol gösterici olmalıdır.
Çocukların karşılaşmak zorunda kaldıkları durumların çoğu gerçekten de yenidir ve bu nedenle bu durumlarla başa çıkabilecek becerilerle donatılmamış olabilirler. Bu nedenle utangaç çocukların çoğunun, ebeveynleri ile yanlış etkileşimleri sonucunda utangaçlık geliştirdiğine inanılmaktadır.
Otoriter veya aşırı korumacı ebeveynler çocuklarının utangaç olmasına neden olabilir.
Bu tarz ebeveynlerin sorumluluğu altında yetiştirilen çocuklar, yeni şeyler denemelerine izin verilmediği için yetkinlik kazanamayarak sosyal beceriler geliştiremezler.
Ailelerin yaptığı bir başka hata ise ödül ve cezaları konusunda tutarsız olmalarıdır.
Düşünün ki çocuğunuza bir gün yaptığı hatadan dolayı bir ceza veriyorsunuz ve o daha dersini alamadan hiçbir şey olmamış gibi davranmaya başlıyorsunuz. Bu tarz tutarsız davranışlar, çocuğa güvensizlik duygusu aşılayarak utangaç olmasına sebebiyet verebilir.
Bu konudaki içeriğimizi oldukça yararlı bulabilirsiniz;
Sebebi her ne olursa olsun utangaçlık, hayatı dolu dolu yaşamanıza engeldir.
Burada önemli olan nokta ise utangaçlığın gelip geçici olabileceği bilmenizdir. İpleri yeniden elinize alarak bu durumun üstesinden gelebileceğinize olan inancınızı kuvvetli tutmalısınız.
Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Söz konusu utangaç davranışlarınızla ilgili bize önerebileceğiniz tavsiyeler var mı? Yorumlarınızı bizlerle paylaşmayı unutmayın... 👇
Bu içeriklerimiz de ilginizi çekebilir;
Bilimsel Olarak Ne Kadar Utangaçsın?
Yorum Yazın
utanmak, kızarmak öz güven eksikliğinden kaynaklanmaz. utanmak törpülenmemesi gereken insani bir duygu durumdur. öz güven denilen şey egodur, aşırısı kibire ... Devamını Gör