Kahraman Güler Yazio: EMDR: Prens Harry'nin Kullandığı Travma Tedavisi Nedir?
Prens Harry, Oprah Winfrey ile AppleTV'de The Me You Can't See adlı yeni bir belgesel dizisi yayınladı. Serinin 3. bölümünde, terapinin kendisine ne kadar yardımcı olduğunu anlatıyor ve hatta kameraların onu “Göz Hareketini Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR)” adı verilen belirli bir terapi yönteminden geçirirken kayda alınmasına izin veriyor.
Bölüm sırasında Sussex Dükü, yaklaşık 5 yıldır terapi sürecinden geçtiğini söyledi ve bir terapistin bize rehberlik edebilecek, kendi hayatımızda acı hissettiğimiz zaman ve bundan nasıl kurtulacağımız konusunda farkındalık yaratabilecek kişi olduğunu belirtti. Harry, EMDR'nin her zaman denemek istediği bir şey olduğunu söyledi.
Harry seansta yaşadığı Londra'da "her zaman endişeli ve gergin hissettiğini" söyledi.
Harry, terapinin şehir hakkında nasıl hissettiğinin farkına varmasına yardımcı olduğunu ifade etti. 'Neden bu kadar rahatsız hissediyorum?” dedim. “Ve tabii ki, anneme olanlar ve yaşadıklarım ve gördüklerim yüzünden maalesef Londra benim için bir tetikleyici.' ifadelerini kullandı.
Harry'nin annesi Prenses Diana’yı, 1997'de 12 yaşındayken Paris'te bir araba kazasında kaybetmişti. Annesi öldükten sonra İngiltere'den ilk ayrılışlarından birinin Afrika'ya gitmek olduğuna dikkat çekti. 'Sanırım orada en az iki hafta kaldım ve bu çok büyük bir tedaviydi. Kendimi çok özgür hissettim' diye hatırladı. 'Daha önce hiç hissetmediğim bir kaçış duygusuydu. Ve sonra İngiltere'ye geri dönmek, neyle karşı karşıya kalacağımı bilmek ve neyden kaçamayacağımı bilmek korkutucuydu. Travma çok coğrafiydi.' dedi.
Özellikle travmatik deneyimlerden sonra kullanılan EMDR (Göz hareketleriyle sistematik duyarsızlaştırma ve yeniden işleme), bazı anıların getirdiği rahatsızlığı azaltmayı amaçlamaktadır.
EMDR, terapi yolculuğunun bir parçası olarak Harry'ye yardım etmiş gibi görünüyor - ama tam olarak nedir ve genellikle kime fayda sağlar? İşte bilmeniz gerekenler:
EMDR, 1980'lerde ABD'li psikolog Francine Shapiro tarafından geliştirilmiştir. Bir parkta yürürken Shapiro, göz hareketlerinin kendi travmatik anılarının sıkıntısını azalttığını hissetmektedir. Fark ettiği bu yaklaşımı başkaları üzerinde test etti ve zamanla travmatik anıları olan insanları tedavi etmek için standart bir terapi yöntemi olarak geliştirdi. Bu yöntem, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) için Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilmektedir ve geçmiş travmatik deneyimlerin getirdiği çeşitli problemler için kullanılmaktadır.
EMDR’ye göre işlevsel olmayan duygu, düşünce ve davranışların, kişilik yapılanmalarının ve özelliklerinin temelinde işlevsiz, uyumsuz, uygun işlenmenin gerçekleşmeden depolandığı bazı anılar vardır. Bireyin bazı çarpıtılmış bilişleri (örn. beceriksizim), işlevsiz duygusal reaksiyonları (örn. başarısız olmaktan duyulan yoğun korku), uygunsuz psikosomatik belirtiler (örn. sunumdan önceki gün başlayan karın ağrısı) sorunun kendisi değil, sorunun bugün ortaya çıkan belirtileridir. Bu işlevsiz biliş ve duygulara neden olan işlenmemiş anılar gündelik yaşamda bazı olaylar ya da durumlar tarafından tetiklenmektedir.
İşlenememiş anılar dediğimizde akla hem doğal afetler gelebilir, hem yaşanan kayıplar, istismar anıları hem de fiziksel ve duygusal şiddete maruz kalmalar olabilir. Ancak travmatik olayın şekli ve düzeyi kişiden kişiye göre değişkenlik göstermektedir.
EMDR ise bu anıların işlenmesini sağlayan bir terapidir. Beyinde gerçekleşmesi gereken ancak duygusal yoğunluğu nedeniyle yapılamayan işlemi gerçekleştirmeye yardımcı olur. Böylece danışan bu anıya yeni, objektif ve daha sağlıklı bir açıdan bakmaya başlar.
EMDR terapisinde yalnız belirtiler giderilmez, aynı zamanda yeni bir perspektif kazanan kişiler olumlu bilişler ve pozitif duygular geliştirir, hem kendine, hem dünyaya hem de başkalarına yönelik pozitif yönde bir algı geliştirirler. Bu terapi modelinde göz hareketlerinden faydalanılarak anının önce duyarsızlaştırılması, sonra yerleştirilmesi gibi önemli adımları barındıran 8 aşama yer alır. 8 aşamanın tamamlanmasının ardından kişi, aynı olaya farklı açılardan bakabilmektedir.
Terapinin kendisi, hafızanın canlılığını ve duygusunu azaltmaya yardımcı olmak için bir danışan travmatik anısından bahsettiğinde göz hareketleri veya iki taraflı uyarım (BLS) gibi sesleri veya dokunmaları içerir. Bir seans sırasında, rahatsız edici anıyı düşünürken veya konuşurken, beyniniz o anıyı deneyimleme şeklinizi değiştirene ve geçmişten daha fazla bilgi işlenene kadar harekete veya sese dikkat edersiniz.
APA (Amerikan Psikoloji Birliği)'ya göre, EMDR terapisinde bahsedilen 8 aşama aşağıdaki gibidir:
Aşama 1: Öykü alma ve tedavi planlaması: Bu, bir terapistin tedavi için tetikleyicileri ve hedefleri belirlemek için bir danışana danıştığı zamandır.
Aşama 2: Hazırlık: Bu aşamada terapist, tedavi sürecini danışana açıklar ve göz hareketini veya diğer BLS tekniğini uygular.
Aşama 3: Değerlendirme: Hedeflenen travmatik anı bu aşamada belirlenir ve terapist, bir danışanı nasıl ve ne şekilde etkilediğini değerlendirir.
Aşama 4: Duyarsızlaştırma: Danışan, bu aşamada göz hareketlerini veya diğer BLS'yi uygularken travmatik anıya odaklanır ve sonra nasıl hissettiğini açıklar.
Aşama 5: Yerleştirme: Bu aşama, EMDR'nin ortaya çıkarabileceği travmaya karşı tercih edilen tepkileri 'güçlendirir'.
Aşama 6: Vücut taraması: Danışanlara, kendi spesifik travmalarına karşı fiziksel tepkilerini ve bu aşamada tercih ettikleri tepkiyi gözlemleme görevi verilir.
Aşama 7: Kapanış: Terapist danışana geribildirimde bulunur, ihtiyaç dahilinde rahatlatacak bazı teknikleri uygular, seanstan sonra nelerle karşılaşabileceğini anlatır. Psikolojik tepkileri hakkında notlar tutmasını talep eder.
Aşama 8: Yeniden değerlendirme: Bir sonraki terapi seansı, önceki terapi seansının nasıl gittiğini ve nasıl daha fazla iyileştirilebileceğini değerlendirmek için son aşamadır.
EMDR terapisi alıyor ya da almayı düşünüyorsanız, bilmeniz gereken en önemli şey kontrolün sizde olduğu, bilincinizin tamamen açık, hem şimdiki anda hem de geçmişte deneyimlediğiniz olaya dair farkındalığınız oluştuğudur. EMDR, sizin iyi ya da kötü hiçbir anınızı silmez. Onlara karşı daha güçlü durabilmenizi ve anlamlandırabilmenizi sağlar. İyi anılarınızı daha fazla hatırlarken, eski anılar artık sizi rahatsız etmez.
Bütün terapi almak isteyenlere rahatlıkla önerebildiğim bu modeli, kendim de üniversite de hem yüksek lisans hem de doktora seviyesinde derslerini veriyor ve klinikte bu eğitimini tamamlamış kişilere süpervizörlük yapıyorum. Kendim de terapi seanslarımda aktif olarak kullanıyorum. Profesyonel lisanslı bir ruh sağlığı uzmanından destek almanız en doğrusu olacaktır.
Yorum Yazın