Güneş Sistemi'ne Dahil Edileceği Konuşulan Yeni Gezegen Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Bilim dünyasında son 1-2 aydır en çok konuşulan konuların başında yeni bir gezegenin keşfedilmiş olma ihtimali geliyor. Peki bu gezegenin varlığı kesin olarak tespit edildi mi, edildiyse hakkında neler biliyoruz, ve gerçekten de Güneş Sistemi'mize 9. gezegen olarak eklenecek mi gibi soruların yanıtlarını vereceğimiz yazımıza hemen başlayalım.
Bu gezegenin varlığı kesin olarak tespit edildi mi?
Hayır, elimizde kesin bir kanıt henüz yok. Peki nereden çıktı o zaman bu gezegenin varlığıyla ilgili iddialar? Şöyle ki, Neptün'ün gerisinde kalan Kuiper Kuşağı'nda bulunan 6 tane gök cisminin yörüngüleri incelendiğinde sanki bir gök cisminin etrafında dönüyorlarmış gibi benzer yörüngelere sahip oldukları fark edilmiş. Bu durumun üzerine giden bilim adamları da orada bulunması olası gök cisminin gezegen tanımına uyabileceği sonucuna ulaşmış. Fakat bu sonuca ulaşılması, orada kesinlikle bir gezegen olduğu anlamına gelmiyor. Nitekim bu 6 yörüngenin bir gök cisminin etrafında dönmemelerine rağmen birbirlerine benzeme olasılığı bulunuyor, ancak bu olasılığın çok düşük olduğunu söylememiz gerek.
Peki bu gezegen gerçekten varsa, ne tür özelliklere sahip?
Öncelikle kendisinin Dünya'dan 10 kat, Plüton'dan ise tam 4500 kat daha fazla kütleye sahip olduğunu ve yaklaşık Neptün boyutlarında olan kapkaranlık bir gezegen olduğunu tahmin ediyoruz. Güneş etrafındaki bir dönüşünü de 10-20 bin yıl arası bir zamanda tamamladığını söyleyebiliriz. Bu sürenin uzunluğundan da ne kadar uzun, dolayısıyla da uzak bir yörüngeye sahip olduğunu anlayabilirsiniz. Nitekim kendisi Güneş'le Dünya arasındaki mesafenin tam 200 katı kadar uzakta bulunuyor.
Gezegenin varlığını kesin olarak nasıl ortaya çıkarabiliriz?
Bunun için bir kaç yol var. İlki Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenler üzerindeki etkilerine bakmak, fakat bunun için de bir şart var: Gezegenin eliptik yörüngesinin Güneş'e yakın olan tarafında bulunması. Aksi takdirde o kadar uzak bir konuma sahip oluyor ki, diğer gezegenler üzerinde bir etki yaratamıyor. Bu nedenle tek yapılabilecek şey sahip olduğumuz en güçlü teleskopları uzak yörünge tarafına çevirmek ve gözümüzün önüne gelmesini beklemek.
Peki diyelim ki yakın tarafta, o zaman tespitini nasıl yapacağız? Bu durumda işler kolaylaşıyor, çünkü kendisinin diğer gezegenlere kütle çekimsel etkileri oluyor. Halihazırda bazı veriler elde edilmiş bile. Örneğin yakın taraftaki yörüngesinin hangi noktalarında bulunamayacağını tespit etmiş durumdayız. Bu nasıl mümkün diye sorarsanız da, gezegenin Satürn üzerindeki etkileri incelenmiş ve hiçbir etki bulunamamış. Buradan yola çıkılarak, 'Bu bölgelerde olsaydı Satürn'ü etkilemiş olması gerekirdi' denerek yakın yörüngesinin neredeyse yarısı ihtimal dışı bırakılmış; daha da güzeli, bulunması en olası olan bölge de tespit edilmiş. Geriye kalansa o bölgeyi inceleme altına almak ve gerçekten de yakın yörüngesinde olduğunu ummak.
Diğer bir yöntem de yakınlarında olduğunu tahmin ettiğimiz küçük gök cisimlerinin üzerindeki etkilerini incelemek, ama bu yöntem ilkine göre çok daha zor.
Bir diğer konuşulan konu da gezegenin eski zamanlarda Jüpiter tarafından uzağa doğru itilmiş olması ihtimali.
Güneş Sistemi'nin ilk zamanlarında bir gaz devi olarak doğmuş olma ihtimali üzerinde durulan ve şimdilerin bir buz devi olan gezegenin, Jüpiter'e yakın bir geçişi esnasında çok çok uzaklara fırlatılmış olması ihtimali mevcut. Güneş'in yoğun çekim kuvveti nedeniyle de etki alanından tamamen çıkıp yıldızlar arası uzaya kadar savrulamadığı düşünülüyor. Yine de bu teorinin çok daha kuvvetli dayanaklara ihtiyacı var.
Gezegenin bir diğer özelliği de kütlesinin Dünya ile Neptün'ün kütleleri arasında olması. Galaksimizde bu tür kütlelere sahip gök cismi sayısı oldukça fazla iken, Güneş Sistemi'mizde bu tür gök cisimlerinin neden yaygın olmadığı kafalarda soru işareti durumunda.
Özetle gezegenin var olmasına yönelik kanıtlar fazlasıyla güçlü, ama elimizde hala direkt olarak yapılmış bir gözlem yok. Araştırmalar şimdiden başladı, oldukça hassas teleskoplarla gökyüzü izleniyor. Araştırma ekibinin başında olan ve Plüton'un da gezegenlikten çıkarılmasında pay sahibi olan Mike Brown'a göre gezegenin önümüzdeki 5 yıl içinde tespit edilmesi olası; fakat bu gözlem yapılana kadar bu gizemli gök cisminin Plüton'un yerine oturması mümkün değil.
Gelecek neler gösterecek, hep beraber göreceğiz.
Yorum Yazın
birde kendisine sormak lazım dahil olmak istiyormu :)
Ya bırakın olm gelmek isteyen gelir yakın yörüngede takılırdı gelmek istemiyorsa kendi bilir gitsin ötede beride takılsın tek başına niye dahil ediyorsunuz h... Devamını Gör
Orda bir gezegen var uzakta! O gezegen bizim gezegenimizdir. Görmesek de, hiç bilmesek de, o gezegen bizim gezegenimizdir! Lal la la la laaaa la la la la laa... Devamını Gör