Geçmişten Günümüze Akıllara Durgunluk Veren 25 Eşsiz Dünya Olayı
Arada sırada bütün dünyayı birleştiren bir olay meydana gelir. Uzay mekiği fırlatma felaketinden tehlikeli bir mağarada mahsur kalan bir grup çocuğa kadar, arşivleri taradık ve tarihteki en dudak uçuklatan anlardan bazılarını derledik. Hazır olun! Dilinizin tutulmasına neden olacak 25 dünya olayına göz atıyoruz.
25. İrlanda tarihinde Patates Kıtlığı olarak da bilinen Büyük Açlık döneminden daha karanlık çok az dönem vardır.
İrlanda o zamanlar Büyük Britanya'nın bir kolonisiydi ve tüm ülke İrlanda'yı patates üreticisi olarak kullanıyordu. Ancak 1845 yılında, bir hastalık mahsullerin yüzde 75'ini yok etti ve on yıldan fazla süren bir trajediye yol açtı. En kötü etkilenenler yerel halk oldu.
24. İlk bilgisayarın hikayesi en az iki yüzyıl önce Charles Babbage'ın bir "fark motoru" geliştirmeye başlamasıyla başladı.
Bu daha sonra bir 'analitik motor' fikrini, şimdi merkezi işlem birimi ve bilgisayar belleği dediğimiz kavramları oluşturdu. Diğerleri elektriği entegre ettiğinde, bilgisayar kavramı yavaş yavaş gerçeğe dönüştü.
23. 1990 yılında Sovyetler Birliği dağılırken Amerika Birleşik Devletleri küresel lider olarak yerini almıştı. Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgal etmesinin ardından ABD 40 müttefikiyle birlikte harekete geçerek misillemede bulundu.
Önce Çöl Kalkanı Operasyonu ile orduyu altı aylık bir hazırlığa tabi tuttu, ardından Çöl Fırtınası Operasyonu ile karayı bir hava operasyonuyla hazırladı ve ardından Çöl Kılıcı Operasyonu başlatılarak sadece 100 saat içinde Kuveyt'in kontrolünü ele geçiren bir hava ve kara istilası gerçekleştirdi.
22. Gözle görülemeyen parçacıkları nasıl keşfedersiniz? Elektromanyetik spektrum, görebildiğimiz ışığın çok ötesine uzanır. 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen adında bir Alman fizikçi bu spektrumda bugün hala tıbbi araştırmaları etkileyen bir aralık keşfetti.
Bir gün laboratuvarında radyasyon deneyleri yaparken parlayan bir ekran gözüne çarptı. Bu ışığın etkilerini araştırdıktan sonra, bu ışık dalgalarının etin içinden geçebilecek kadar güçlü olduğunu, ancak kemiği geçebilecek kadar güçlü olmadığını fark etti. Böylece röntgen doğdu.
21. Fransızlar hakları için ayaklanmaları ve mücadele etmeleriyle ünlüdür. Tarihte hiçbir an bu ruhu Paris komününden daha iyi yansıtamaz. Almanya'ya karşı alınan askeri yenilginin ardından İkinci Fransız İmparatorluğu 1871 yılında çöktü. Yerine kurulan Üçüncü Cumhuriyet, hükümeti derhal Paris'in dışındaki Versailles'a taşıdı ve savaşın yaralarını sarmaya çalışan Paris halkının ihtiyaçlarını karşılamakta başarısız oldu.
Kırılma noktası, Ulusal Muhafızların görevlerinden alınmaları oldu. Halk, Versailles'dan gelen askerlere karşı şehri savunmak için geçici bir ordu kurarak karşılık verdi. Buna Paris Komünü adını verdiler ve kamu politikasında komünden sonra da uzun süre devam eden muazzam değişiklikleri garanti altına almayı başardılar.
20. 2016 yılında Orlando'da Pulse adlı popüler bir gece kulübünde partiye katılanlar, saldırgan biri karşısında savunmasız kaldılar. Saldırı 12 Haziran'da, daha önce radikal olduğu tespit edilen Omar Mateen adlı bir adamın sabahın erken saatlerinde gece kulübüne gitmesiyle başladı.
İçeri girdikten sonra ateş açarak düzinelerce masum insanı öldürdü ve polisle rehine çatışmasına girerek sabah saat 5'te polis tarafından etkisiz hale getirilinceye kadar çatışmayı sürdürdü.
19. İnsanlar anlık mesajlaşmadan önce nasıl hayatta kalabiliyorlardı? İnternetten çok önce, ilk kez 1774 yılında yaratılan telgraf vardı. Ancak o zaman için son derece sınırlıydı. Her bir mektuba karşılık gelen bir telgraf gerekiyordu. Tüm bunlar 1830'larda Samuel Morse adında bir adamın ilk elektrikli telgrafı yaratmaya ani bir ilgi göstermesiyle değişti.
Yarım on yıldan fazla süren bir çalışmanın ardından, bir grup fizikçiyi dünyanın ilk tek telli telgrafına yönlendirdi. Bu telgraf, küçük bir mekanik kolun hareketlerinin kağıda komuta edilmesiyle çalışıyordu ve bu hareketler daha sonra deşifre edilerek kelimelere dönüştürülebiliyordu.
18. 2021 yılında büyük bir geminin Süveyş Kanalı'nda 6 gün boyunca mahsur kaldığını hatırlarsınız. Sadece bu bile neredeyse 10 milyar dolarlık ticaret kaybına neden olmuştu. 1956'da çok daha büyük ve ölümcül bir kriz yaşandı. Cemal Abdül Nasır 1956'da Mısır'ın başkanı olduğunda, Süveyş Kanalı Şirketini kamulaştırarak dünyayı şok etti.
Süveyş Kanalı, 19. yüzyılda bir Fransız ve daha sonra İngiliz şirketi olan Süveyş Kanalı Şirketi tarafından inşa edilen, Mısır üzerinden Kızıldeniz'i Akdeniz'e bağlayan insan yapımı bir yoldur. Su yolu 1869'da tamamlandı ancak 1950'lere gelindiğinde siyaset işleri önemli ölçüde değiştirdi. Başkan Nasır, şirketi Mısır devletinin kontrolüne vereceğini açıkladığında, İsrail, ardından da İngiltere ve Fransa, bölgeyi geri almak için işgal etti. Nasır tüm ticareti engelleyerek karşılık verdi ve Süveyş krizi 9 gün boyunca şiddetlendi.
17. Her ebeveynin en büyük kabusu çocuklarının izini kaybetmektir. Ama bütün bir okulun kaybolduğunu hayal edebilir misiniz? İşte 2014 yılında Nijerya'da 2000'li yılların başında kurulan ve şu anda dünyanın en tehlikeli örgütlerinden biri olan radikal İslamcı bir grup tarafından düzenlenen olay tam da böyleydi.
Stratejilerinin önemli bir parçası çocukları hedef almaktı ancak 2014 yılında 276 kız öğrencinin Chibok kasabasından kaçırılması ve süresiz olarak esir tutulmasıyla bu yeni bir boyuta ulaştı. Kızlardan bazıları o zamandan beri kaçmış, diğerleri esir takasında kullanılmış, ancak yaklaşık 100'ünün nerede olduğu hala bilinmiyor.
16. Aralık 2019'da Çin'in Wuhan kentinden bir koronavirüs yayılmaya başladı. Hastalık son derece bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır ve zararsızdan yaşamı tehdit edene kadar değişen semptomlara yol açar.
Nisan 2020'de neredeyse 4 milyar insan - dünya nüfusunun neredeyse yarısı - bir tür karantina altındaydı. İş yerleri, okullar ve sınırlar yeniden açılırken, dünya virüsle yaşamayı öğrenmek zorunda kaldı. Acil durumun geçen yılın Mayıs ayında sona erdiği ilan edildi, ancak neredeyse 7 milyon kişinin hayatına mal olmuştu bile.
15. Hopkinton Eyalet Parkı yakınlarında başlayıp Boston Halk Kütüphanesi'nde sona eren 26 millik koşuya her yıl on binlerce kişi kaydolmaktadır. Yarış 1897'den beri kesintisiz olarak devam etmektedir ve bu da onu dünyanın en eski ve en ikonik yarışı yapmaktadır.
2013 yılında iki kardeş bu uluslararası ünü bir eylem için kullanmayı planladı. Dzhokhar ve Tamerlan Tsarnaev bitiş çizgisinin yakınına iki adet basınçlı pişirici bomba yerleştirdi. Saat 14:49'da her ikisi de patladı, şarapnel parçaları her yöne saçıldı, camlar kırıldı ve trajik bir şekilde üç kişi öldü. Şehir şaşkına döndü ve panik havasına büründü. Ancak polisin faillerin kimliklerini tespit etmesi iki günden kısa sürdü.
14. Haber veya eğlence için en sevdiğiniz web sitesi hangisi? Büyük ihtimalle Çin'de yasaklanmıştır. Çin, nüfusunu kontrol altında tutmak amacıyla 2000'li yılların başında interneti kontrol etmek için devasa bir proje başlattı.
'Büyük Güvenlik Duvarı' olarak adlandırılan proje, kitlesel gözetim teknolojisi üzerine inşa edilmiştir. İnternet trafiği izleniyor, içeriği kontrol ediliyor ve ülke için zararlı olduğunu düşündüğü herhangi bir web sitesi ya da IP adresi engelleniyor. Google bir zamanlar ülkede faaliyet göstermek üzere 'sansürlü bir versiyon' oluşturmuş, ancak Google'ı hedef alan Çin destekli bir hack saldırısına tepki olarak bu uygulamadan çekilmişti. Yasaklanan diğer siteler arasında YouTube, Instagram ve Spotify da yer alıyor; bu da Çin dışından bilgiye erişimin son derece sınırlı olduğu anlamına geliyor.
13. Amerika Ay'a ayak basan ilk ülke olabilir, ancak uzay yarışını Ruslar kazandı. Neil Armstrong ve Buzz Aldrin'in Ay'a ayak basmasından on yıldan fazla bir süre önce Rusya ilk yapay uydu olan Sputnik'i fırlattı. Sputnik 186 kilo ağırlığındaydı ve Dünya'ya geri düşüp gezegenin atmosferinde yanmadan önce üç ay boyunca gezegenin yörüngesinde dolandı.
Bu, havacılık ve uzay teknolojisinin ilerlemesinde tarihi bir andı. Amerikalı liderler şaşkınlığa uğradı ve bunun Amerika Birleşik Devletleri'ni kötü yansıttığını düşündüler. Hemen ertesi yıl NASA kuruldu ve 1969'da insanları Ay'a götürmek ve uzayı daha da keşfetmeye devam etmek için büyük devlet yatırımları kullanıldı.
12. Amerika Birleşik Devletleri'nin 1970'lere kadar İran ile oldukça düzgün bir ilişkisi olduğunu öğrenmek sizi şaşırtabilir. Amerika, Şah Muhammed Rıza Pehlevi'yi destekledi ve ülke bölgedeki kilit siyasi müttefiklerden biriydi. ABD ve İngiliz gizli servisleri İran'ın rejim muhaliflerini hedef alan "gizli polisinin" eğitilmesine bile yardım etti.
Ancak sonunda toplumsal gerilimler kaynama noktasına geldi ve 1979'da bir devrimle hükümet devrildi. Ve çatışmanın ortasında kalanlar sadece liderler değildi. 52 Amerikalı bir ABD elçiliğinde rehin alındı ve daha sonra Tahran şehrine dağıtıldı. Onları kurtarmak için yapılan birkaç başarısız girişimin ardından, Cezayir Anlaşması'nın imzalanmasından sonra serbest bırakıldılar. Bu zamana kadar 444 gün esir kalmışlardı ve geçirdikleri zamanı acımasız ve işkenceli olarak tanımladılar.
11. 151 metre uzunluğundaki Özgürlük Anıtı bir zamanlar New York'a gelen göçmenleri selamlıyordu. Etkilenmemek elde değil. Her yıl 4 milyon turist de aynı fikirde.
Heykel, Amerika'nın elde ettiği özgürlük ve adaletin bir sembolü olarak bir yıl önce Fransa'dan gönderilmişti. Heykel Frederic Auguste Bartholdi tarafından, yapımı 9 yıl süren demir ve bakır kullanılarak yapılmıştır. Başlangıçta yüzey kahverengi bir renkteydi ancak zamanla bakır oksitlendi ve yeşile döndü. 1886'daki büyük açılışta heykel, top atışlarının önünde açılmadan önce dev bir Fransız bayrağıyla örtülmüştür.
10. 1945 yılında, 2. Dünya Savaşı'nın Nazi Almanyası tarafından işlenen vahşete son vermesinin ardından, 21 lider uluslararası bir askeri mahkeme tarafından yargılanmaya başlandı. Suçlamaları arasında soykırımdaki rolleri nedeniyle insanlığa karşı işledikleri suçlar da vardı.
Sonraki dört yıl boyunca kanıtlar toplandı, sunuldu ve sanıklar sorgulandı. Birçoğu üst düzey subay olan 21 kişiden 18'i suçlu bulundu ve 10 yıl hapis ile idam arasında değişen cezalara çarptırıldı. Duruşmalar, Nazi Almanyası'nın savaş suçlarının titizlikle belgelenmesine yardımcı oldu ve savaş suçlarına karşı bir dönüm noktası teşkil etti.
9. Yakın zamanda 2022'de iptal edilmiş olmasına rağmen, 1973'teki Roe v Wade kararı Amerika Birleşik Devletleri'nde kadın hakları açısından tarihi bir andı. Dava, kürtaj yaptırma hakkı için eyalet bölge savcısına dava açan Teksaslı bir kadın tarafından açılmıştı.
Dava Yüksek Mahkeme'ye taşındığında, 9 yargıçtan 7'si 'mahremiyet hakkının' herhangi bir kadının kürtaj yaptırmak için yasal hakkını kapsadığını, ancak bunun ilk üç aylık dönemden sonra olamayacağını kabul etti. Bu, yüzyılı aşkın bir süredir yürürlükte olan kürtaj karşıtı yasalara aykırıydı.
8. Temiz bir roket kalkışından daha tatmin edici bir şey yoktur. Ne yazık ki Amerika'nın tüm uzay görevleri sorunsuz gitmiyor.1986 yılında Uzay Mekiği Challenger feci bir kaza geçirdi. Bu kazadan önceki yıllarda Challenger pek çok kez kullanılmıştı. Üç yıl önce ilk "uzay yürüyüşüne" izin vermiş ve toplamda 9 kez Dünya atmosferinin dışına çıkmıştı.
1986 yılına gelindiğinde onuncu fırlatılışını gerçekleştiriyordu. İlk uyarı fırlatma sabahı atmosferdeki aşırı sıcaklıklardı. Bazı mühendisler beklenmedik derecede soğuk hava nedeniyle olası teknik arızalara işaret ettiler ancak bu endişeler dinlenmedi. Mekik Atlantik Okyanusu'na çarpmadan önce 7 mürettebatın tamamı muhtemelen oksijen yetersizliğinden hayatını kaybetti. Bu olay dünya çapında medyanın ilgisini çekmiş ve NASA'nın önemli güvenlik değişiklikleri yapmasına neden olmuştur.
7. İnternet, insan toplumunu etkileyen en büyük değişimlerden biri olmuştur. Hayatımızın her alanını dönüştürdü. Şu anda bu yazıyı okurken bile onu kullanıyorsunuz. Peki internet gerçekte ne zaman kuruldu?
1960'larda tamamen merkezi bir sistemi olmayan bir ağ oluşturmak için bir hükümet programı olarak başladı. O zamanlar, bunu kullanmak için gereken makineler çok büyüktü ve bugüne göre çok zayıftı. Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ile olan rekabetinde bu teknolojiyi geliştirmek için motive olmuştu. Bugün bildiğimiz şekliyle internetin izi, bu ilk ağların genişletildiği ve verilerin iletilme şeklinin standartlaştırıldığı 1983 yılına kadar sürülebilir.
6. 1970'lerde çok az isim Pol Pot kadar korku uyandırırdı. Kamboçya'daki Kızıl Kmerler'in lideriydi ve milyonlarca insanın ölümünden sorumlu acımasız bir rejimdi.
Azınlıklar, siyasi muhalifler ve hükümetin aşırı görüşlerine uymayan herkes ya ölüme ya da çalışma kamplarında çalışmaya mahkum ediliyordu. Mao Zedong'un Çin Komünist Partisi tarafından desteklenen bu rejim ancak 1978 yılında Vietnam'ın ülkeye müdahale edip Pol Pot'u devirmesiyle sona erdi.
5. Ulusal spor takımınızın zaferini izlemek her zaman özel bir olaydır. Ancak 1980 Kış Olimpiyatlarında Amerika Birleşik Devletleri hokey takımı için bundan çok daha fazlası söz konusuydu.
Her şeyden önce, karşılarında dünyanın açık ara en güçlü takımı olan Sovyetler Birliği vardı. Bu, geleceğin Hall of Fame oyuncuları da dahil olmak üzere, o güne kadar bir araya getirilmiş yıldızlardan oluşan en baskın takımdı. Sovyetler, kendi arka bahçelerinde bile olsa genç bir Amerikan takımını yenebileceklerinden emindi. Devam etmekte olan Soğuk Savaş'ın da etkisiyle iki ülke arasındaki gerilim son derece yüksekti. 8500 kişi maçı izlemek için New York'taki Olimpiyat Merkezini tıka basa doldurdu ve hayal kırıklığına uğramadılar. Maç inanılmaz derecede yakındı. Son periyoda girilirken takımlar 3-3 berabere kalmış, ABD tek sayı farkla öne geçmiş ve bunu koruyarak 'buzdaki mucizeyi' gerçekleştirmiş ve Sovyetleri devirmişti.
4. 1980 Kış Olimpiyatları Oyunlar tarihinin en yüksek noktasıyken, 1972 Münih Olimpiyatları en düşük noktalarından biriydi. Olaylar 5 Eylül'de, oyunlardan 10 gün sonra, dünyanın dört bir yanından gelen sporcuların Olimpiyat Köyü'nde konaklamak üzere toplandıkları sırada başladı.
Bir sabah erkenden gizlice içeri giren Filistinli 'Kara Eylül Örgütü'nün 8 üyesi sadece bir ülkeyle ilgileniyordu. İsrailli sporcuları rehin alarak 200'den fazla Filistinli mahkûmun takasını sağlamaya çalıştılar. Bu süreçte iki kişiyi öldürdüler - İsrailli bir halterci ve bir güreş antrenörü. Kısa süre içinde kriz, Almanya'nın 2. Dünya Savaşı'ndan sonra uluslararası sahneye dönüşünü tamamen gölgede bırakarak merkeze yerleşti. Rehineciler, kiralanan bir uçağa götürülmek üzere bir helikopter talep etmekte başarılı oldular, ancak piste iner inmez polisler ateş açtı. Sonuç tam bir başarısızlık oldu; tüm rehineler öldürüldü, rehin alanlardan 5'i etkisiz hale getirildi ve diğer üçü gözaltına alındı.
3. Amerika Birleşik Devletleri'nin 18. yüzyılda özgürlüğünü kazanmasından bu yana, ırk ilişkileri her zaman bir gerilim noktası olmuştur. Kölelik ve adaletsizlikle dolu bir geçmişe sahip olduğundan, eşitliğe doğru atılan her adım kademeli olarak gerçekleşmiştir. Ancak 1965 yılında çıkarılan bir yasa her açıdan büyük bir adım olmuştu.
Oy Hakkı Yasası ilk kez Afrikalı Amerikalıların oy kullanma hakkını garanti altına aldı. Anayasa'nın 15. Değişikliği teknik olarak bu hakka zaten izin veriyor olsa da, eyalet ve yerel düzeydeki politikalar siyahları bu güçten sistematik olarak mahrum bırakıyordu. Genellikle beyaz vatandaşlar için olmayan karmaşık testler veya sınırlamalar uygulanıyordu. Başkan Lyndon B. Johnson Oy Hakkı Yasası'nı imzaladığında, aralarında Martin Luther King Junior'ın da bulunduğu bir dizi sivil haklar lideri tanıklık etmek üzere oradaydı.
2. Dünyanın ilgisini başka hiçbir şeye benzemeyen bir şekilde kendine çeken hikayede, bir grup genç çocuk kendilerini Tayland'ın Chiang Rai kentindeki bir mağaranın derinliklerinde mahsur kalmış halde buldu. Yerel bir futbol takımına mensup 12 çocuğa yardımcı antrenörleri eşlik ediyordu. Bunun bir macera ve keşif günü olması gerekiyordu, ancak kısa sürede bir kabusa dönüştü.
O akşam, ebeveynler çocuklarının nerede olduğunu duyan olup olmadığını öğrenmek için çılgınca birbirlerini arıyorlardı. Mağaralardan dönmedikleri anlaşılınca polis bölgeye intikal etti ve kısa sürede uzman yardımına ihtiyaç duyduklarını anladı. Grup mağaraya girdikten hemen sonra yağmur başlayınca mağaralar önemli miktarda suyla kapandı. İçeride su seviyesi yükseliyordu, bu da onları kurtarmak için zamana karşı bir yarış olduğu anlamına geliyordu. Kısa süre sonra uzmanlardan oluşan bir ekip, Tayland Donanması SEALS ve Avustralya Federal Polisi çabaya katıldı, ancak rengi bozulmuş su görüş mesafesini son derece düşürdü ve çalışmayı yavaşlattı. Bunun yerine mağara sisteminin içinde farklı bir yol aradılar. Zorlu geçen 17 günün ardından, grup sonunda iki uzman dalgıç tarafından bulundu; dalgıçlar mağara sistemini titizlikle geçerek mucizevi bir şekilde tüm grubun hâlâ hayatta olduğunu tespit etti.
1. Güney Afrika'da siyah ve beyazların ayrılması uzun bir geçmişe sahiptir, ancak bugün "apartheid" dediğimiz şey 1950'ler ve 1960'larda bir dizi politika ile başlamıştır. Hükümet, Güney Afrika'da yaşayan tüm insanların beyaz, melez, Asyalı ya da siyah olarak tanımlanması anlamına gelen Nüfus Kayıt Yasası gibi yasalar çıkararak bunu "ayrı kalkınma" olarak adlandırdı.
Eğitim, iş ve barınma için farklı sistemler vardı. Siyasi muhalefet hemen ortaya çıktı ancak uluslararası baskı Güney Afrika hükümetini 1980'lerde bazı politikaları değiştirmeye zorlayana kadar büyük ölçüde bastırıldı. Ancak 1990'ların başında apartheid yasaları tam anlamıyla ortadan kaldırıldı ve 1994 seçimlerinde Nelson Mandela başkan seçilerek ülkedeki temsiliyetin değişmesinde bir dönüm noktası oldu.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir.👇
Yorum Yazın