Fatma Ayanoğlu Yazio: Geleceğin Yükselen Trendi: Entelektüel Sermaye
Peak oyun şirketinin krizin tavan yaptığı dönemde 1.8 milyar dolara satılması iş modellerinin yeniden düzenlenmesi gerektiğinin en önemli kanıtlarından biridir. Binlerce çalışanı, arsa ve arazileri, fabrikaları olan birçok şirketi geride bırakarak piyasada çok yüksek değere sahip olan şirketler son dönemlerde hep dijital mecralarda yer alan şirketler olmuştur. Özellikle küresel çaplı kullanım mecrası olan ve milyonlarca kişinin sosyalleşme aracı olarak dijital platformlarda kullandığı sosyal medya hesaplarının piyasa değerleri yaklaşık son 10 yıldır hep birinci sırada…
Tabi burada akla gelen ilk soru şu; fiziksel varlıkları olmayan bir şirket bu değeri nerden elde ediyor?
Evet somut varlıkları neredeyse yok denecek kadar az ancak somut varlıkları milyarlarca değer eden birçok şirketin değerinden çok daha fazla... O halde bu değeri kazandıran nedir? Somut olmadığına göre, fiziksel varlık değilse o halde bu işletmenin soyut varlıkları bir başka deyişle soyut sermayesidir. Ölçülemeyen şey yönetilemiyor ise o halde soyut sermaye yani elle tutulmayan gözle görülmeyen bu varlıkları veya bu sermayeyi nasıl ölçeceğiz? Bilanço kalemlerinde nasıl göstereceğiz? Bir başka deyişle soyut olan ama işletmeye somut olarak maddi değer olarak katkı sunan kar sağlayan, gözle görülmeyen elle tutulmayan ama para kazandıran bu sermaye her ne kadar soyut olsa da var. Soyut olduğu için yok sayamayız.
İşte bilanço kalemlerinde göstermekte zorlandığımız, soyut olduğu için ölçümü zor olan bu sermaye Entelektüel Sermayedir.
Entelektüel Sermaye’nin üç önemli boyutu bulunmaktadır. Bunlardan birincisi yapısal sermayedir. Yapısal sermaye aslında bir işletmeyi diğerlerinden ayıran know how, marka değeri, patent, temel yetenekler gibi konuları içerir. Her işletmenin kendine ait iş yapış tarzları, rekabette üstünlüğü sağlayan özellikleri vardır. Tüm bu başlıklar burada ele alınır.
İkinci boyut çalışan sermayesidir. Bir işletmede yerine konması zor, kritik öneme sahip kişiler burada yer alır. İşletmeye katma değer sağlayan, işten ayrılma niyeti düşük, örgüte ve işe bağlılığı yüksek bireyler burada yer alır. Fikirleri ve inovasyonel girişimleri ile işletmenin gelişmesine yardımcı olan bireyler işletmenin en önemli çalışan sermayesi kısmını oluşturur. Bir işletme bazen bir çalışanın fikri veya ürettiği bir ürün ile çok yüksek katma değer sağlayabilir. İşletmeler için yatırım değerlemesi yapılırken artık fiziksel varlıklarından ziyade sahip oldukları çalışanlar, bu çalışanların sahip olduğu bilgi ve donanımların da değerlemeye katıldığı görülmektedir. Aynı zamanda bazı işletmeler rakiplerine göre çalışanlar tarafından daha çok tercih edilirler. Bu özellik işletmenin yüksek değer kazanmasına sebep olmaktadır.
Üçüncü ve son boyut bir işletmenin sahip olduğu müşterilerdir.
Iphone yeni ürününü piyasaya sunacağı zaman müşterilerinin metrelerce uzunluktaki kuyruklarda “ilk ben alacağım“ hevesiyle saatlerce beklediğini görüyoruz.
Bir şirkete veya bir markaya bu denli bağlı olmak, onun ürünlerinden vazgeçmemek müşteriler için belki önemlidir. Ama bu tür müşterilere sahip olmak ve müşteri davranışlarını bu şekilde yönlendirebilmek işletmelerin kendisi için çok daha önemlidir. Müşteri bağlılığının artması, sadık müşteri sayısının varlığı işletmenin sürdürülebilirlik başarısını belirleyen en önemli konulardan biridir. Şirketler artık pazarda gücünü ortaya koyabilmek, krizlere karşı dayanıklılığını artırmak için müşteri bağlılığını artırıcı birçok çalışma yapmaktadır. Bir şirketin değerlemesi yapılırken yine aynı şekilde pazar payı ve yıllar içindeki göreceli pazar büyüklüğü oldukça önemlidir. Aslında müşteri bağlığını artıran en önemli konulardan biri de şirketin markası ve bunun doğru bir şekilde yönetimidir. Marka yapısal sermayenin içinde yer alıyorsa o halde entelektüel sermayenin tüm boyutları birbirini etkiler ve etkileşim içindedir demek de yanlış olmaz.
Dijitalleşme arttıkça gerek ülkemizde gerek dünyada birçok büyük şirket ve holding binlerce çalışanını uzaktan çalışma sistemine geçirdiğini duyurdu. Bu bize birçok şirketin büyük binalarının, fiziki varlıklarının, plazaların gelecekte çok daha az olacağını gösteriyor. Dijitalleşmenin artması ve internet teknolojisinin iş piyasasında daha çok kullanılır hale gelmesi soyut varlıkların da önemini dolayısıyla entelektüel sermayenin stratejik bir değer olmasını sağlayacaktır. Geleceğin başarılı şirketleri entelektüel sermaye değerleri ve entelektüel sermayenin doğru yönetimi ile rekabette üstün bir sürdürülebilirlik sağlayan işletmeler olacaktır.
Yorum Yazın
Fatma Hanım Merhaba, yazıyı keyifle okudum. Özellikle entelektüel sermaye kavramı ve bu kavramın içerisindeki çalışan sermayesi yaklaşımınız mevcut algıları ... Devamını Gör