Dur, Düşün, Eylem Planla, Harekete Geç!
Arı ve sineğin hikayesini bilir misiniz? Bir sinek ve arıyı çocuğun gözünden inceleyelim, anatomik yapılarına, türlerinin özelliklerine fazla girmeden yani.
Doğada dik olarak bırakılan bir kola şişesine bir sinek girer çıkmak için sağa sola yalpalar, belki çıkar belki çıkamaz ama çarpa çarpa uğraşır durur.
Ama arı şişeden çıkmak için önce göğe doğru yükselir, sonra çıkar.
Eğer şişeyi ters çevirirseniz, arı çıkmak için yine göğe doğru yükselme eğilimi gösterecektir ama bu kez şişenin dibine değecektir.
Sinek bildiğimiz sinek, sağa sola çarparak heyecanlı heyecanlı hareket edip bir şekilde çıkışı bulmaya çalışacaktır. Çünkü yönsüz olarak, deneme yanılmalarla geçiriyor hayatını.
Peki ya arı? Hedefi var, sanki düşünürcesine çırpıyor kanatlarını anlamlı yükselişleri var ve hedefe yönelişleri, kararlı… Bildiği doğrudan şaşmadan defalarca aşağı inip yukarı çıkıyor ve şişenin dibine çarpıyor.
Şartlar değiştiğinde yeni duruma uyum sağlaması biraz zaman alıyor arının, eski bildiklerini yani içgüdüsel davranışlarını tekrarlayıp duruyor.
Sinek de iç güdüsel, heyecanlı, hiperaktif davranışlarını sergiliyor.
Şimdi çocuğumuza soralım, bir problemle karşılaştığında sakince kalıp sürekli aynı şeyleri mi tekrar edip durursun?
Yoksa paniğe kapılıp heyecanlanıp, çıkış yolunu mu ararsın?
Ya da? Senin çözüm önerin nedir?
Önce bir durup düşünüp sorunu analiz etmeye çalışmak, belki biraz soluklanmak biz insanların problem çözümünde beyinin kısımları arasında geçişe fırsat verecektir. Dürtüsel, panikle hareket eden amigdalayı sakinleştirmek hiç de kolay değildir çocuklarda. 3-4 yaşlarından sonra sebep-sonuç ilişkisi gelişince, bir şeyin nedeni sonucunu kavramaya başlarlar ki işte burada prefrontal korteks dediğimiz düşünerek planlı hareket etme dediğimiz mantık kısmı devreye girecektir.
İşte bu yaşlar öncesindeki çocuk davranışları panik halinde ilkel tepkiler dediğimiz tepkiler verirken 3-4 yaşından sonra yavaş yavaş, dur düşün, olayı anlamlandır, eylem planla ve harekete geç şeklinde çözüme ulaşırlar. Ama işte tüm bunlar için de çocukta çevre ve olay farkındalığının gelişmesi gerekmekte…
Etrafınızda olan olayları, pencerenizden baktığınızda, resimli bir kitabın sayfasına baktığınızda gördüklerinizi ona anlatmanız çevredeki olayları kelimelere dökmeniz, yorumlamanız bile ilk farkında olma çalışmalarından olabilir. Hareketli çocuklarda gözler ve beden hareket arayışında olduğundan, dur-düşün kısmını hızlıca geçebiliyorlar, onlar için de motor planlama etkinlikleri ile hareketlerini anlamlı bir amaca yönelik çalışmalarını destekleyebilir.
Hareket ederken yapabileceği görevler vermek evde onlara parkur oluşturmak bile planlı hareket etme becerilerini geliştirecektir. Sehpanın altından geç, yerde duran topu al potaya at, sonra halının çizgisinden yürüyerek bir tur at, minderlerin üzerinden yürüyüp hedefe var ve elma dilimini ye. Önce bizim oluşturduğumuz bir parkuru sonra kendi oluşturup oyunun algoritmasını çeşitlendirsin. Sinek gibi şişede çıkış için deneme yanılmaları azaltmak planlı amaçlı hareketlerimizi geliştirmekle kolaylaşacaktır :)
Yorum Yazın
Pes etmemek