Deprem Öldürmez Binalar Öldürür: Dünya Çapında Evlerin Yıkılmaması için Kullanılan 10 Depreme Dayanıklı Bina Teknolojisi
Fay hattının üzerinde olmasına rağmen depremlerden neredeyse hiç etkilenmeyen Japonya başta olmak üzere dünyanın diğer yerlerinde evler nasıl yapılıyor? Hangi evler depreme daha dayanıklı oluyor?
Öncelikle Türkiye'de depreme dayanıklı evlerin olduğunu belirtelim ama ülke genelinde deprem yönetmeliği tam olarak uygulanmadığı için pek çok bina 5 ve daha fazla büyüklükteki depremde yıkılabiliyor.
Deprem yönetmeliği düzgün uygulansa ve denetimler eksiksiz olarak yapılsa böyle can alıcı durumlar ile karşılaşmaz ve depremleri normal bir şekilde atlatabiliriz.
1. Taban İzolasyonu (Sismik İzolasyon)
Özellikle Japonya'da inşa edilen binalarda uygulanan taban izolasyonu binanın yeryüzü ile bağlantısını kesmek amacıyla kullanılıyor. Binaların alt kısmında kauçuktan yapılmış tamponlar binanın eğilmesini önlüyor.
Binanın altında bulunan tamponlar deprem anında binanın yatay şekilde sallanmasını sağlıyor.
Böylece bina eğilmiyor ve yıkılma tehlikesi ile karşılaşmıyor. Yerkabuğundan gelen enerjiyi direkt iletmeyerek tampon görevi görüyor ve binanın sarsılmasını engelliyor.
2. Metal Plaka
Genellikle orta ve yüksek binalarda kullanılan metal plakalar binanın kırılıp çökmemesi için tercih ediliyor. Duvarların arasına boşluk bırakılarak aralarına metal plakalar yerleştiriliyor. Bunun yanı sıra plakalar sarsıntıyı binanın her yerine eşit olarak yayıyor.
3. Amortisör
Depremin etkisini %50 azaltan amortisörler deprem anında enerjiyi emerek binanın üst kısmı ile alt kısmı arasındaki farklılığı ortadan kaldırıyor. Binanın tabanındaki güçlendiriciler ile kolonlar arasına yerleştirilen amortisörler titreşimlerin binada hasar oluşmasını engelliyor.
4. Sarkaç Yöntemi
Genellikle gökdelenler için kullanılan sarkaç yöntemi binanın tepesine hidrolik sisteme sahip çelik kablolar ile ağır bir topu (sarkacı) asarlar. Bu sarkaç deprem anında binanın sağa sola sallanmasını engelleyerek tüm gücü ortada toplar ve dengeler.
Deprem anında binanın frekansını eşitler ve dengeler.
Özünde bir sönümleme yöntemi olan sarkaç gücü yönü dengeleyerek yüksek binaların yana doğru devrilmesini engeller.
5. Sismik Görünmezlik Pelerini
100 eş merkezli beton veya plastik halkalardan oluşan ve binanın temelinin altına gömülmesi düşünülen, pelerin görevi gören bir pelerin düşünülüyor. Buradaki amaç yerkabuğundan gelen enerjinin bu eş merkezli halkalara çarparak halkaların enerjiyi içerisinde hapsetmesi ve binaya iletmemesi.
6. Karbonfiber Örtü
Daha öncesinde hasar görmüş binalar için de kullanılabilen bu teknoloji depreme karşı oldukça dayanıklı bir yapı oluşturuyor. Lifli polimer güçlendirmeler ile karbonfiber birleştirilerek ortaya çıkan malzeme kolonlar ile materyallerin arasındaki boşluğa yerleştirilerek binayı güçlendirmeye yarıyor.
7. Çelik Çapraz Çerçeveler
Yapısal bütünlüğü güçlendirmek ve binayı daha dayanıklı hale getirmek için kullanılan çelik çapraz çerçeveler depremin uyguladığı kuvveti yeniden zemine ileterek zararı en aza indirger.
8. Değiştirilebilir Sigortalar
Çelik çerçeveler, çelik sigortalar ve çelik kablolardan oluşan bu sistem yüksek riskli deprem bölgelerinde sıklıkla kullanılıyor. Deprem anında binanın dışındaki çelik çerçeve aşağı yukarı sallanıyor ve tüm enerjiyi binanın altında bulunan çelik sigortaya iletiyor. Deprem bittiğinde çelik kablolar binayı yukarı çekerek eski haline getiriyor. Burada hasar gören tek şey enerjinin iletildiği çelik sigortalar oluyor ama bunlar da kolay bir şekilde değiştirilebildiği için bina her zaman ilk günkü sağlamlığını koruyor.
9. Mukavva Tüpler
Gelişmemiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan ve diğer sistemlerle kıyaslandığında görece daha ucuz olan mukavva ve benzeri malzemeden yapılmış tüpler duvarların güçlendirilmesini ve binanın yıkılmasını önlemek için kullanılıyor. Betonu tahta direkler ile güçlendirerek birer kolon görevi görmesini sağlanabiliyor ve böylece yapının çökmesi engelleniyor. Burada önemli olan tüplerin yani boruların kaliteli ve sağlam malzemeden yapılması.
Hindistan'da bambudan yapılan malzemeler oldukça sağlam olduğu için istenilen görevi görüyor. Tahtadan yapılanlar ise esnek ve dayanıklı olduğu için enerjinin direkt olarak binayı yıkmasını engelliyor.
10. Şekil Hafızalı Alaşımlar
Yüksek gerilimlere maruz kalsa bile eski haline dönebilen şekil hafızalı alaşımlar binalarda kullanıldığında depremin vereceği hasarı oldukça engelliyor. Çeliğe göre 10 ile 30 kat arasında daha fazla esneklik sağlayan bu alaşımlar binaların güçlendirilmesi için kullanılıyor. Hem daha güçlü hem de daha az hasara yol açan bu alaşımlar binaların temellerine farklı şekilde yerleştirilerek binanın yıkılmasını engelliyor.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Bu içerikler de ilginizi çekebilir;
Yorum Yazın
Çözüm çok, yöntem çok ama uygulayacak mimar, müteahhit, inşaat şirketi var mı? Türkiye ekonomisinde büyük paya sahip olan inşaat sektörünün bu kadar dayanıks... Devamını Gör
uygulayacak mühendis çok da onları dinleyecek müteahhit yok.
arkadşlar bunlar nalburda satılan şeyler değil.Çok pahalı şeyler. Farkındaysanız izmirde zenginlerin gökdelenlerine vs bir şey olmadı çünkü zaten çok iyi inş... Devamını Gör
Zenginlerin binalarında var. Fakat halkın oturduğu apartmanlarda hiç birisi yok.
Milyon TL lik rezidanslar da çok zarar gördü yıkıldı bu sefer