Köklü Tarihi ve Kurum Kültürüyle Bağımsız Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarihinde Başkanlar ve Karneleri
Merkez Bankası bir ülkenin ekonomisinin temel taşlarından biridir. Kanun ile belirlenen ilk görevi 'fiyat istikrarını sağlamak' olurken, ülkenin para biriminin arkasındaki güçtür. Kısaca Merkez Bankası paranın değerini korur, enflasyonla mücadele eder. Bağımsız bir yapısı olması gereken merkez bankasının kararlarını siyaset üstü bir şekilde vermesi gerekir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 1931 yılında kurulmuştur. O günden bu güne bu önemli kurumu 26 başkan yönetirken, 27. Başkan da 3 Şubat 2024'ün ilk saatlerinde Fatih Karahan oldu. Bakalım kuruluştan bu yana Türküye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanları kimler olmuş ve nasıl yönetmişler? 👇
Kaynak: TCMB
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, ismindeki tek bir harf detayından başlayarak köklü bir kurum kültürüne ve tarihi bir yapıya sahiptir.
TCMB'nin isminde 'Türkiye Cumhuriyeti' değil 'Türkiye Cumhuriyet' olarak bağımsız yapısına vurgu yapılır. Asli görevi kanunda da belirtildiği şekilde 'fiyat istikrarı' sağlamaktır.
93 yaşında olan köklü kurumun başında günümüz itibarıyla 27. başkan Fatih Karahan bulunuyor. Gelin kuruluştan günümüze başkanların başarı karnelerine bakalım.
1. Selahattin Çam (9 Haziran 1931-21 Mart 1938) Görevde kaldığı gün sayısı: 2 bin 477
Mezun olduğu okul: Mekteb-i Sultâni (Galatasaray Lisesi)
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: - % 2 (1930-1938 aralığı)
2. A. Kemal Zaim Sunel (21 Mart 1938-9 Mart 1949) Görevde kaldığı gün sayısı: 4 bin 6
Mezun olduğu okul: Fransa’da Aix-Marseille Üniversitesi'nde yükseköğrenim, Fransa Millî Eğitim Bakanlığı Bilim Lisansı
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 4,95 / % 10,55
3. Mehmet Sadi Bekter (31 Mart 1949-4 Ekim 1950) Görevde kaldığı gün sayısı: 552
Mezun olduğu okul: Siyasal Bilgiler Okulu Mali Şubesi mezunu
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 10,55
4. Osman Nuri Göver (13 Nisan 1951-28 Mayıs 1953) Görevde kaldığı gün sayısı: 776
Mezun olduğu okul: -
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 9,85
5. Mustafa Nail Gidel (20 Temmuz 1953-16 Temmuz 1960) Görevde kaldığı gün sayısı: 2 bin 553
Mezun olduğu okul: Mekteb-i Mülkiye
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: %9,85
6. Memduh Aytür (21 Temmuz 1960-7 Kasım 1960) Halen en kısa süreyle görev yapan başkan olarak görevde kaldığı gün sayısı: 109
Mezun olduğu okul: Mekteb-i Mülkiye
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: %9,85
7. İbrahim Münir Mostar (23 Kasım 1960-28 Ağustos 1962) Görevde kaldığı gün sayısı: 643
Mezun olduğu okul: Mekteb-i Mülkiye
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 7,4 / % 3,8
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
8. Ziyaettin Kayla (28 Haziran 1963-13 Ocak 1966) Görevde kaldığı gün sayısı: 930
Mezun olduğu okul: Mekteb-i Mülkiye
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 6,5 / % 5,5
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
9. M. Naim Talu (14 Temmuz 1967-11 Aralık 1971) Görevde kaldığı gün sayısı: 1.611
Mezun olduğu okul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 6,3 / % 21,8
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
10. Memduh Güpgüpoğlu (25 Temmuz 1972-9 Ocak 1975) Görevde kaldığı gün sayısı: 898
Mezun olduğu okul: -
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 15,3 / % 19
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
11. Cafer Tayyar Sadıklar (26 Haziran 1976-18 Eylül 1978) Görevde kaldığı gün sayısı: 814
Mezun olduğu okul: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İdari Şubesi
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 16,4 / % 53,3
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
12. İ. Hakkı Aydınoğlu (21 Ekim 1978-10 Ocak 1981) Görevde kaldığı gün sayısı: 812
Mezun olduğu okul: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 53,3 / % 34
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
13. Osman Şıklar (12 Ocak 1981-4 Ocak 1984) Görevde kaldığı gün sayısı: 1.087
Mezun olduğu okul: İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu (Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi)
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 34 / % 48,4
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
14. Yavuz Canevi (15 Ocak 1984-11 Kasım 1986) Görevde kaldığı gün sayısı: 1.031
Mezun olduğu okul: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve Ekonomi Bölümü
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 48,4 / % 34,6
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
15. Dr. Rüşdü Saracoğlu (23 Temmuz 1987-2 Ağustos 1993) Görevde kaldığı gün sayısı: 2.202
Mezun olduğu okul: ODTÜ Ekonomi ve İstatistik Bölümü
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 38,9 / % 66,1
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
16. Dr. N. Bülent Gültekin (2 Eylül 1993-31 Ocak 1994) Görevde kaldığı gün sayısı: 151
Mezun olduğu okul: Boğaziçi Üniversitesi MBA
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 66,1 / % 106,3
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
17. Ş. Yaman Törüner (14 Şubat 1994-1 Kasım 1995) Görevde kaldığı gün sayısı: 625
Mezun olduğu okul: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat ve Maliye Bölümü
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 106,3 / % 88
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
18. Gazi Erçel (10 Nisan 1996-1 Mart 2001) Görevde kaldığı gün sayısı: 1.786
Mezun olduğu okul: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fak. Maliye ve İktisat
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 80,4 / % 63,8
(Kaynak: TÜİK İstatistik Göstergeler 1923-2012 isimli eser)
Buraya bir not düşelim: Para ve maliye politikalarında, serbest / planlı / kontrollü ekonomik modellerde Türkiye 2000-2001 krizi sonrası şu dönem uygulanan modellere geçtiğinden bundan sonrasında dolar/TL ve faiz oranlarını da vermeye başlıyoruz.
19. N. Süreyya Serdengeçti (14 Mart 2001-14 Mart 2006) Görevde kaldığı gün sayısı: 1.826
Mezun olduğu okul: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ekonomi
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 37,5 / % 8,15
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında dolar/TL: 1.004.610 (1,0046) / 1,3497
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında faiz oranı: % 80-90 / % 15,50
20. Durmuş Yılmaz (18 Nisan 2006-13 Nisan 2011) Görevde kaldığı gün sayısı: 1.821
Mezun olduğu okul: City University of London Ekonomi
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 8,83 / % 4,26
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında dolar/TL: 1,3430 / 1,5206
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında faiz oranı: % 15,50 / % 6,25
21. Doç. Dr. Erdem Başçı (14 Nisan 2011-19 Nisan 2016) Görevde kaldığı gün sayısı: 1.832
Mezun olduğu okul: ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: % 4,26 / % 6,57
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında dolar/TL: 1,5206 / 2,8316
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında faiz oranı: % 6,25 / % 7,50
22. Murat Çetinkaya (19 Nisan 2016-6 Temmuz 2019) Görevde kaldığı gün sayısı: 1.173
Mezun olduğu okul: Boğaziçi Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler ile Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümlerinden çift anadal mezunu
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: %6,57 / %16,65
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında dolar/TL: 2,8389 / 5,6281
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında faiz oranı: % 7,5 / % 24
23. Murat Uysal (6 Temmuz 2019-7 Kasım 2020) Görevde kaldığı gün sayısı: 490
Mezun olduğu okul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İktisat (İngilizce)
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: %16,65 / %11,76
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında dolar/TL: 5,6281 / 8,5193
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında faiz oranı: % 24 / %10,25
24. Naci Ağbal (7 Kasım 2020-20 Mart 2021) Görevde kaldığı gün sayısı: 133
Mezun olduğu okul(lisans): İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi - Kamu Yönetimi
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: %14,03 / %16,19
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında dolar/TL: 8,5193 / 7,2131
Göreve geldiğinde / Görevden ayrıldığında faiz oranı: %10,25 / %19
25. Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu (20 Mart 2021-9 Haziran 2023) Görevde kaldığı gün sayısı: 811
Mezun olduğu okul(lisans): Dokuz Eylül Üniversitesi-İşletme
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: %16,19 / %39,59
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken dolar/TL: 7,2131 / 23,1098
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken faiz oranı: %19 / %8,5
26. Dr. Hafize Gaye Erkan (9 Haziran 2023-2 Şubat 2024) Görevde kaldığı gün sayısı: 238
Mezun olduğu okul(lisans): Boğaziçi Üniversitesi-Endüstri Mühendisliği
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: %39,59/ %64,77
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken dolar/TL: 23,1156 / 30,4907
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken faiz oranı: %8,5 /%45
27. Dr. Fatih Karahan (2 Şubat 2024-...) Görevde kaldığı gün sayısı: -
Mezun olduğu okul(lisans): Boğaziçi Üniversitesi-Matematik ve Endüstri Mühendisliği
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken enflasyon oranı: %64,77 / -
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken dolar/TL: 30,4907 / -
Göreve geldiğinde / Görevden ayrılırken faiz oranı: %45 / -
28. Bu içerikler de ilginizi çekebilir.
ChatGPT Merkez Bankası Başkanı Oldu: Enflasyonu Nasıl Düşürdü?
29.
Dolar Yükselmeden Fiyatlar Nasıl Artıyor?
30.
Yorum Yazın
lan 20 senedir TCMB'nin başında bir tek adam yok muydu. yoksa ben mi yanlış biliyorum
Bir ülkenin Merkez Bankası başkanı olmak ABD'de bir prestij, resumede güzel durur, o yüzden kabul ediyorlar bence. Yoksa gel daha az paraya başkasının emir k... Devamını Gör
En kısa sürede görevde kalan Naci Ağbal değil mi?