Tarihte Önemli Başarılara İmza Atmış Olan Osmanlı İmparatorluğu ile Selçuklu Devleti Arasındaki Farklar
Tarihimizde önemli başarılara imza atmış olan Osmanlı İmparatorluğu ile Selçuklu Devleti arasındaki farkları derledik. Keyifli okumalar!
1. Resmî dili
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklu devleti din ve bilimde Arap dilini, edebiyat ve devlet ile ilgili meselelerde Fars dilini, saray ve orduda ise Türk dilini kullanmaktaydı.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı İmparatorluğu uluslararası yazışmalarda, bilimsel yazılarda ve yerel yönetimlerde Türk dilini kullanmakta, yerel yönetimde şehirleşme yapısından dolayı farklı diller de kullanmakta, edebiyatta ise Türkçenin yanı sıra Arap ve Fars dilleri kullanılmaktaydı.
2. Eğitim sistemi
Büyük Selçuklu Devleti: Günümüzde hala izlerini görmekte olduğumuz Selçuklu medreseleri, geliştirmiş olduğu metotlarla modern öğretime ilham veren bir devlet olmuştur. Bu medreselerde günümüzde, okullarda kitapları okutulan insanlar yetiştirmiştir
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı İmparatorluğu uzun imparatorluk süresince, ihtiyaç ve gereklilikler gibi nedenlerden dolayı birçok türden okul açmış ve burada gerek saray halkının gerekse ahalinin, ilim ve bilim açısından yararlanmasını sağlamıştır.
3. Mahalle sistemi
Büyük Selçuklu Devleti: Mahalleler halinde örgütlen kent nüfusunun bulunduğu Selçukluların son dönemlerindeki mahalle yapılanması çoğunlukla tarikatlara göre oluşturulmuştur. Örneğin bir mahallede Kadirilik tarikatına mensup kişiler bulunuyor, bir diğer mahallede ise Rufai tarikatına mensup kişiler bulunuyordu.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı'da nüfusun Türkleşmesini sağlamak için uygulanan 'İskan Politikası' nedeniyle Müslüman, Hristiyan ve Yahudi gibi farklı kökenden gelen aileler ayrı ayrı mahallelerde yaşamaktaydı.
4. Tahta çıkma sistemi
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklu Devleti'nde, Osmanlı'daki gibi tahta çıkmak için uygulanan bir sistem olmamıştır. Tahta kimin çıkacağının kesin olarak belirlenememesi de oğullar arasında taht kavgalarının çıkmasına neden olmaktaydı.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı İmparatorluğu'nda yönetime geçen padişahla birlikte başka bir veraset sisteminin yönetimde uygulanması oldukça dikkat çekmiştir. Osmanlı, uyguladığı Ekber ve Erşed sistemi ile kardeşin katledilmesine izin verilmesi gibi mekanizmalarla taht kavgalarının önüne geçmeye çalışılmıştır.
5. Önem verilen bölgeler
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklu Devleti Anadolu'yu ihya ederek günümüzde hala görebileceğimiz birçok camii, kümbet gibi mimari yapı bırakmıştır. Sadece mimaride değil aynı zamanda kültürel ve ticari anlamda da Anadolu'yu önemli bir bölge haline getirmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı İmparatorluğu balkanlara, İstanbul ve çevre bölgelerine, günümüzde hala gidip görebileceğimiz birçok kültürel ve mimari yapılara yatırımlar yapmış ve imarlarını üstlenmiştir.
6. Vergi ve toprak sistemi
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklu 'da ikta temliki uygulanmaktaydı. Sistemin işleyişi ise; kazandığı savaşlar ve fetihler sonucunda veya yaptığı hizmetlerin karşılığı olarak topraklara ait gelirler asker veya sivil erkâna verilmesi idi.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı'da uygulanmakta olan tımar tevcihi vardır. Bu sistem sayesinde Osmanlı, feodal beylerin güçlenmelerini engellemeye çalışmıştır ve bir süre bu politikayı uygulamada başarılı olmuştur.
7. Ordu sistemi
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklularda ordu, hassa ve Türkmen boylarındaki aşiretlerin askerlerinden oluşan tımarlı sipahilerden meydana gelmekteydi.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı İmparatorluğu'nda ordu, fethettiği topraklardaki genç ve yetenekli çocukların eğitimden geçirilerek asker gibi devlete yarar sağlayacak kişilerin yetişmesini amaçlayan bir devşirme sisteminden meydana gelmekteydi.
8. Evlilik sistemi
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklu devletinin sultanlarının yaptığı evlilikler birkaç istisna dışında bir bölgedeki ilişkileri güçlendirmek, başka bölgelerin topraklarında hak sahibi olmak için yapılan siyasî evliliklerdir.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı imparatorluğunda padişahın tek eşi olmazdı. Bu yüzden sarayda kadınlara ayrılmış bulunan harem adı verilen bir bölüm bulunmaktadır. Haremde padişah için başka bölgelerden de dahil olmak üzere gelen birçok kadın bulunmaktadır.
9. Yönetim sistemi
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklular İran devletinin ve İslam dininin yönetimsel fonksiyonları ve kurumları olan vezirler, hanedan üyesi olmayan valiler olan şıhneler, divan gibi meclisleri kendi bünyesine almıştır.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı İmparatorluğu, yönetiminin merkezinde bulunan padişah ve saray teşkilatının yer aldığı merkezi imparatorluk ile yönetilmekteydi. Bu merkez, imparatorluğun fethedilen topraklarındaki bütün birimlerini yönetecek şekilde yapılandırılırmıştır.
10. İmparatorluk ve devlet
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklular kendilerine 'Al-i Selçuk' derdi ve zihinlerinde imparatorluk (imperium) fikri bulunmamaktaydı. Günümüzde hüküm sürdüğü zaman süresince himayesine aldığı alanlar gibi unsurlar nedeniyle imparatorluk olarak adlandırılmaz..
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlılar kendilerine 'Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye' derdi ve imparatorluk kavramını temelini birçok yere çekilebilecek olsak da, Doğu Roma olarak da adlandırılan Bizans İmparatorluğu'ndan aldığı politik bir fikir olarak adlandırılabilir.
11. Etkilendikleri devletler
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklu Devleti yapı olarak Türk olsa da kültür ve coğrafya olarak daha çok eski Pers İmparatorluklarının bulunduğu bölgedeki İran devletinden, gerek yönetim gerek kültürel olarak etkilendiği söylenebilir.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı yapı ve kültür olarak fethettiği bölgelerden olan Roma İmparatorluğun'un etkilerini, gerek inşa ettiği mimariler gerek eyalet sistemlerindeki yansımalarından görülebilir.
12. Hükümdar isimlendirmesi
Büyük Selçuklu Devleti: Selçuklu devletinde hükümdarlara tüm halk ve saray mensupları 'Sultan' isimlendirilmesi kullanılırdı.
Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı imparatorluğunda hükümdarlara insanların hitap şekli 'padişah' olarak kabul edilirdi.
Yorum Yazın