Son Yıllarda Akılları Kurcalayan Soru: Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Tarihi 1299 mu 1302 mi?
Osmanlı Devleti ya da İmparatorluğu, malum olduğu üzere Yeniçağ ve Yakınçağ'ın en mühim medeniyetlerinden birisidir. Bu medeniyetin kuruluş tarihi, her Türk vatandaşının eğitimi sırasında aldığı tarih derslerinde 1299 olarak zikredilir. Fakat bilhassa son yıllarda bu tarihi 1302 olarak kabul eden uzmanların sayısı azımsanamayacak seviyededir. Biz de tarihe ilgisi olan insanlar için bu tartışmayı umumi manasıyla açıklamaya çalıştık.
Müteveffa Tarihçinin Nazariyesi
Geçtiğimiz temmuz ayında hayata veda eden, mühim tarihçilerimizden Halil İnalcık, 2003 yılında Yalova'da düzenlenen bir konferans sırasında bu konuyu tekrar gündeme getirmişti. Konferanstaki konuşması sırasında Osmanlı'nın kuruluşunu 1302 Bafeus Muharebesi'ne bağlayan İnalcık, aslında eskiden beri süregelen bir tartışmayı yeniden gündeme getirmişti. Halil İnalcık daha sonra, 2007 yılında Belleten dergisinde yazdığı uzun makale ile bu nazariyeyi ayrıntılı biçimde açıklamıştı.
Ayrc. Bknz: Osmanlı Beyliği'nin Kurucusu Osman Beg, Belleten LXXI / 261, 2007
Temelde Halil İnalcık'ın tezi, 1302 yılı öncesinde Osman Bey ve onun beyliğinin kazandığı çarpışmaların fazla yankı uyandırmamasına dayanıyordu. Buna göre, Osmanlı kaynaklarında 1299 yılında Osman Bey'in hutbe okuttuğu ve Selçuklu'dan iktidarı devraldığı iddiası da doğru olamazdı. Bu iddia yüksek ihtimaldir ki, Osmanlı'nın kökünü sağlam temellere oturtturmak için ortaya atılmıştı. Nitekim Anadolu Selçuklularının 1300'lerden sonra bile halen dağılmadığını gösteren deliller de mevcuttur.
Bafeus (Koyunhisar) Muharebesi
Not: Bu görsel temsili manada olup, başka bir muharebenin tasvirine aittir.
Osman Bey önderliğindeki beylik 1300'lere kadar ufak çapta birçok muharebeye girişmiş ve çevrede adını duyurmaya başlamıştı. Fakat 1302'de vuku bulacak olan Koyunhisar Savaşı bunlardan en önemlisi olacaktı. O sıralar Yenişehir'i kendine merkez seçen Osman Bey, İznik üzerine bir muhasara tertip etti. Bunu haber alan Bizans, Heteriarch Mouzalon komutasındaki orduyu bölgeye gönderdi. Yalova yakınlarındaki Koyunhisarı'nda meydana gelen muharebeyi Osman Bey ve takipçileri kazandı. 1302 yılında meydana gelen bu zafer gerçekten de Osman Bey'in adını bütün çevrede duyurdu. Böyle başarılı bir komutanla harp etmek isteyen gaziler dört bir yandan beyliğe akın etmeye başladılar.
Tıpkı Selçuklular Gibi!
Müteveffa Halil İnalcık, bu nazariye üzerinden, 1302 yılı öncesinde Osman Bey ve takipçilerinin yaptığı mücadelelerin fazla ses getirmediği ve hatta o devir kaynaklarında bahsedilmediği için Osmanlı'nın kuruluş tarihi olarak 1302 Koyunhisar Muharebesini referans almak gerektiğini söylüyordu. Tıpkı Selçukluların 1040 Dandanakan Savaşı ile kurulduğunun kabul edilmesi gibi!
Feridun Emecen: 1302 öncesinde Osmanlı'dan söz edilmiyor.
Son dönemin popüler dizisi Diriliş: Ertuğrul 'un danışmanlığını yürüten Osmanlı tarihçisi, Profesör Feridun Emecen de 1302 yılı öncesinde başta Selçuklu kaynakları olmak üzere Moğol ve diğer kaynaklarda Osman Bey veya Ertuğrul Gazi'den söz edilmediğini belirtiyor. Feridun Emecen, bu durumun Osmanlı Beyliğinin o dönemde ehemmiyetsiz olduğu sonucunu ortaya çıkarttığını söylüyor. Osman Bey ve onun beyliğinin ilk defa 1302'den sonra Bizans kaynaklarında geçtiği belirtiliyor.
Erhan Afyoncu da Aynı Tarihi Gösteriyor!
Marmara Üniversitesi - Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Profesör Erhan Afyoncu da Halil İnalcık'ın nazariyesine katılıyor. Erhan Afyoncu Osmanlı Hanedanlığının kuruluşu olarak 27 Temmuz 1302 tarihinin, 1299 tarihinden çok daha uygun olacağını belirtiyor.
Netice itibarıyla hali hazırda Osmanlı'nın kuruluş tarihi uzmanlar arasında tartışma konusu olmakla beraber, farklı görüşler mevcuttur. Dolayısıyla tarihe ilgisi olanlar, bu konudaki araştırmaları okuyarak kendi düşüncelerini şekillendirebilirler.
Yorum Yazın
Ha 3 yıl önce, ha 3 yıl sonra.. Sanat, bilim, teknoloji üretemeyen bir imparatorluk için ne fark eder ki ????
ahahah sanat bilim teknoloji üretemeyen demiş ya :) son yıllarda duyduğum en komik fıkra!
3 yıl için yiyin birbirinizi.
Ne zaman kurulduğunu bırakın da nasıl yıkıldığı adam gibi millete anlatın ki millet de ders alsında aynı hatalara düşmesin.