Sağını ve Solunu Ayırt Etmek Bazı İnsanlar İçin Neden Zordur?
Küçüklükten itibaren sağımızı ve solumuzu ayırt etmeyi bizlere öğretseler de bazen kafa karışıklığı yaşayabiliyoruz. Hatta bazıları için bu ayrımı yapmak çok daha zor. Aşağı ve yukarıyı hiç karıştırmazken konu sağ ve sol olduğunda bazılarımızın kafası neden fazlasıyla karışıyor sorusunu bilim insanları araştırmış, detaylarına gelin birlikte bakalım...👇
Çocukça bir hata gibi görünse de pek çok yetişkin sağını ve solunu karıştırıyor.
Bazı insanlar için solu sağdan ayırmak çok kolay olsa da yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre altı kişiden yaklaşık biri bunu ayırt etmekte zorlanıyor. Hiçbir sorunları olmadığına inananlar bile ortam gürültüsü veya başka etkenler nedeniyle bu soruya yanlış cevap verebiliyor.
Nöropsikoloji profesörü Ineke van der Ham, "Kimse ön ve arka veya üst ve altı ayırt etmekte zorlanmıyor ama sağ ve solu ayırt etmek farklı bir durum." diyor.
Profesör bunun simetri yüzünden olduğunu söylüyor çünkü birisinin karşısına geçtiğimizde onun sağı bizim solumuz oluyor ve bu da bu durumu çok daha kafa karıştırıcı yapıyor.
Sol-sağ ayrımı aslında hafızayı, dili, görsel ve uzamsal işlemeyi ve zihinsel rotasyon gerektiren oldukça karmaşık bir süreçtir.
Araştırmacılarsa beynimizde tam olarak neler olup bittiğini ve bunun neden bazı insanlar için diğerlerinden daha kolay olduğunu daha yeni yeni anlamaya başlıyorlar.
Kuzey İrlanda'daki Belfast Queen's Üniversitesi'nde pratisyen hekim ve klinik profesör olan Gerard Gormley, "Bazı kişiler doğuştan sağdan soldan ayırabilir ve bunu düşünmeden yapabilir" diyor.
Gormley ve meslektaşları, doktorların yanlış yöne müdahale etmesine neyin sebep olduğunu anlamak için tıp öğrencilerinin sağ-sol karar verme deneyimleri üzerine bir araştırma yürüttüler ve süreci incelediler. Öncelikle Katılımcıların anında cevap veremediğinde hatırlamak için hangi yöntemleri kullandığı incelendi. Kimisi yazmak için hangi eli kullandığını veya bir gitarı hangi eliyle çaldığını düşünerek ayırt ettiğini söyledi. Bazı insanların vücudunda ise iki tarafı birbirinden ayırmak için bir dövme veya piercing bulunuyordu.
Diğer aşama ise kendilerini zihinsel olarak döndürmek.
'Yüzüm size dönükse, sol elim sağ elinizin karşısında olacak.' diye düşünerek kendilerini kıyaslıyorlar. Diğer araştırmalar, insanların kendi ellerinin veya vücutlarının döndüğünü hayal ederek sağı ve solu ayırt etmenin daha kolay olduğunu gösteriyor.
Van der Ham ve meslektaşları tarafından 2020'de yayınlanan araştırma, insanların yaklaşık yüzde 15'inin iş sağı solu ayırt etmeye geldiğinde kendilerini yetersiz bulduğunu ortaya koydu.
Çalışmadaki dört yüz katılımcının neredeyse yarısı, sağ ve solunu belirlemek için bir yöntem kullandıklarını söyledi. Araştırmacılar, bu stratejilerin nasıl çalıştığını anlamak için Bergen sağ-sol ayrım testi denen bir şey kullandılar. Katılımcılar, tek bir kolun vurgulandığı çizimlere baktılar ve resimlerde hangi kolun belirtildiğini söylemeleri istendi.
Görsellerin nasıl konumlandırıldığının büyük etkisi vardı.
Eğer görseldeki kişinin başın arkasına bakıyorlarsa, yani onlarla aynı yöne bakıyorlarsa, insanların cevabı çok daha hızlı ve daha isabetliydi. Benzer şekilde, görseldeki kişi katılımcıya dönükken ellerini çaprazladığında, yani sol eli katılımcının sol eli ile aynı tarafta olduğunda, yine daha doğru yanıtlama eğilimindelerdi. Yani karşımızdaki kişinin konumu da kafa karışıklığında büyük rol oynuyor.
Bir sonraki soru, katılımcıların test sırasında sol ve sağı belirlemek için vücutlarından ipuçları kullanıp kullanmadıklarıydı.
Katılımcılar önlerindeki masaya elleri çapraz veya çapraz olmayacak şekilde oturdular ve test sırasında elleri ya görünür durumdaydı ya da siyah bir örtü ile kaplıydı. Ancak araştırmacılar, bu değişikliklerin hiçbirinin test performansını etkilemediğini buldu. Başka bir deyişle, katılımcıların sağı soldan ayırt etmek için kendi vücutlarını kullanmaları için ellerini fiilen görmeleri gerekmiyordu.
Sağı ve solu ayırt etmek günlük hayatta pek önemli olmasa da ameliyat gibi anlarda hayati önem taşıyor.
Örneğin yanlış böbreği alan veya yanlış uzuvları kesen bir cerrahın yıkıcı sonuçları olacaktır. Tıp, sol-sağ hatalarının büyük problemlere sebep olabileceği tek alan değildir: dümencinin gemiyi sola değil sağa çevirmesi de bir o kadar tehlikelidir. Sonuç olarak, bazı insanların sağı ve solu ayırt etmek için daha fazla çaba sarf etmesi gerekirken, uzmanlar herkesin sağını solunu ayırt ederken problem yaşayabileceğini de ekliyorlar.
Yorum Yazın