Küresel Konut Krizi Kapıda mı? Türkiye'de Ev Fiyatları Düşer mi? SPK, Gözünü Gayrimenkul Sektörüne Çevirdi
Merkez Bankası'nın (TCMB) Ağustos 2022 Konut Fiyat Endeksi verilerinde ortalama metrekare fiyatı Türkiye'de 15 bin 76,1 TL'yi (834 dolar), İstanbul'da 24 bin 533,8 TL'yi (1.357 dolar) seviyesinde oldu. Peki konut fiyatlarındaki artışın nedenleri ve daha da artması söz konusu mu sorularına uzmanlar ne yanıt veriyor? Kiralar için nasıl bir formül düzenleniyor?
Dünya çapında pandemide görülen konut fiyatlarındaki artışta sona mı gelindi?
Prof. Dr. Emre Alkin de konut fiyatlarına hem yerel hem globalde değindi. SPK Başkanı da gözünü gayrimenkul sektörüne çevirdi.
Maliyetlerde artış öne çıkıyor!
Habertürk'ten Ahmet Hamdi Girgin haberine göre, GYODER Başkanı Mehmet Kalyoncu, metrekare maliyetlerin artışını anlatırken, ana girdilerdeki artışın fiyatlara yansıdığını iletti. İnşaat maliyetinin metrekarede 800 dolar, arsa payının 800 dolar olduğunu belirten Kalyoncu, arz ve talep dengesizliğinin çözülmesi gerektiğini belirtti. Arsanın geliştirme bedellerinde de indirim olması gerektiğini aktardı.
Kalyoncu, bazı inşaat malzemelerindeki zamların yüzde 400-500'lere vardığını, iş gücünde de nitelikli eleman bulma problemi olduğunu belirtti. Tüm bunların da günün sonunda maliyetleri artırdığını ve erişilebilirlik problemi yarattığını söyledi. Yurt dışında da fiyat artışlarının olduğunu da belirtti.
Yakın vadede düşüş öngörülmüyor.
KONUTDER Başkanı Altan Elmas, fiyatlarda artışın sürmesini beklediklerini belirtirken, enflasyonist ortamda düşüşün de yavaş olacağını iletti. Beklenti enflasyonuna vurgu yapan Elmas, bunun da fiyatları yukarı itmeye devam ettiğini söyledi. Arzdaki düşüşün de maliyetlere eklenmesiyle fiyatların çok hızlı yükseldiğini vurgulayan sektör temsilcisi, 2018'de fiyatlardaki çöküşün uzun süre etkili olmasıyla birikmeli maliyet etkisinin, tüm koşulların bir araya gelmesi sonrası yansıdığını açıkladı.
Özellikle dolar bazında artışların yüksek olduğunu belirten Elmas, TL bazındaki hızlanmanın algıyı da etkilediği görüşünü savunurken, maliyetlerdeki artışın dolar bazında 2 kat olduğunun altını çizerek yine de tam olarak ev fiyatlarına yansımadığını söyledi. 1 yıl daha konut fiyatlarında yükselişi sürebileceğini de sözlerine eklerken, arzı artıracak nedenlerin de kısa vadede oluşmayacağını aktardı.
Alımlardaki azalmaya karşın fiyatların düşmemesini de arz talep dengesine bağlarken, bu denge kurulmadan fiyatlarda bir düşüş beklemenin kısa vadede zor olduğunu vurguladı.
Gayrimenkul analiz sitesi ENDEKSA Genel Müdürü Görkem Öğüt, verilere göre Türkiye'de Eylül ayında ortalama konut metrekare satış fiyatının 11 bin 972 TL, ortalama konut fiyatının da 1 milyon 556 bin 360 TL olduğunu bu fiyatlarla geri dönüş süresinin de 19 yıl olduğunu belirtti. Yıllık artışların en çok yaşandığı illerde Antalya, Mersin ve İstanbul önde gelirken, Antalya’da fiyatların son bir yılda yüzde 244, Mersin’de yüzde 243 ve İstanbul’da yüzde 241 olduğunu iletti.
Konut piyasasında 3 aydır bir durgunluk görüldüğünü ancak fiyat artışının yavaşlasa da sürdüğünü aktaran, Öğüt, Eylül ayında satılan konut sayısının bir önceki aya göre yüzde 8, bir önceki yıla göre de yüzde 23 azaldığını belirtti.
Alternatif yatırımlara göre ev fiyatları düşüyor.
İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü İşletme Kooperatifi (İSTEBKOOP) Başkanı Ulvi Özcan da fiyat artışları için 'kaçırdım duygusunu' vurguladı. Düşük faiz ortamında yükselen enflasyonla bu duygunun öne çıktığını söyleyen Özcan, döviz bazında da yabancılar için Türkiye'deki konut piyasasının ucuz kaldığını iletti.
Özcan, temeli geçen günlerde atılan 'Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut hamlesi' olarak lanse edilen TOKİ projesinin ve alım gücündeki düşüşün TÜİK verilerine yansıdığı bunun da TL bazında yer yer düşüşe yol açsa da yeterli olmadığını belirtti. Yine de diğer alternatif yatırım araçları ve döviz bazında düşüşün olduğunu ve süreceğini de iletti.
Dünyada yükselişe geçen faiz ve konut satışlarındaki gerilemenin küresel bir konut krizi sinyalleri verdiğini kapağına taşıyan The Economist dergisi, yine çok konuşulacak.
The Economist, bu hafta kapağında 'Cadılar Bayramı'na' atıfla, ev fiyatlarında küresel bir krize işaret etti. Finansal sisteme derin yaralar açmasa da bireysel krizler yaşatmasının muhtemel olduğu söylenirken, siyasi sorunları da artırabileceğine değindi.
Yıllardır belli bir ivmeyle yükselen ev fiyatlarının, pandemide pik yaptığı belirtilirken yazıda, özellikle gayrimenkul zenginleri uyarıldı. ABD'de yavaş da olsa diğer bazı büyük ekonomilerde ev fiyatlarının düşüşe geçtiğini ve 'dramatik' boyuta ulaştığı aktarıldı.
Kanada’da şubat ayında göre yüzde 9 azalma görüldüğü, ABD’de ev satışlarının ağustos ayında yıllık olarak yüzde 20 düştüğü belirtildi. Konut fiyatlarındaki düşüşün ülkelerin büyümesine de hasar verebileceği söylendi.
Dünya çapında konut fiyatları toplamının yaklaşık 250 trilyon dolar olduğu ve dünyadaki tüm servetin de yarısını oluşturduğu hatırlatıldı.
Bu durumun sermaye yapısını parçalayacağı, harcamalarda kısıntıya gidilmesi muhtemel görülürken, faiz oranlarındaki yükseliş ekonomiyi soğutmaya yönelik olsa da güvende çöküş bekleniyor.
The Economist, piyasada ana sorunun nedenini faiz oranları olarak açıklarken, Amerika’da 30 yıllık konut kredisi faizinin geçen yıla göre iki katına çıkması, şimdilik fiyatların ters yönde hareket ettiğini belirtiliyor.
Ayrıca borçluların alım gücündeki düşüşün yeni alıcıları azalttığı, düşen ev fiyatlarının 2008 gibi çöküşe neden olmayacağı da kredi yapısındaki risk ve banka sermayelerinin güvenilir olması olarak aktarıldı.
Güney Kore ve İskandinav ülkelerinde durumun ABD’ye nazaran daha kritik olduğu ve Çin’inse en kötü mali krizi yaşayabileceği öngörüldü.
İsveç, Avustralya gibi değişken faizli konut kredilerinin yoğunlukta olduğu bölgelerde faiz artışlarıyla borç krizi riski taşıdığı öngörüldü.
Borcunu ödeyemeyenlerin evlerini satmak zorunda kalmasıyla zaten bir savaş alanı olan konut piyasasının, bürokrasi etkisiyle büyük şehirlerde arz sorununa yarattığını, gençlerin ev sahibi olma olasılığının azaldığı da belirtildi.
Prof. Dr. Emre Alkin de konut fiyatlarına yönelik değerlendirmesinde, tüm dünyadaki konut fiyatlarına değinirken, Türkiye'deki fiyatlarda ise hem artışın hem de diğer alanlardaki ayrışmaya değindi. Kredilerde yaşananları, konut krizinin gidişatını değerlendirirken, kira ve ev fiyatlarını da toplumsal gelişime yönelik değerlendirdi.
Kısaca doğduğun yerden ziyade ev alabildiğin ya da kirasını ödeyebildiğin yerde oturabileceğinizi belirtiyor.👇
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül de gayrimenkul sektörünün Türkiye için ne kadar vazgeçilmez olduğunu söyledi.
Gönül, son dönemde sektörün yeniden eski günlerine dönme yolunda olduğunu belirtirken, Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği'nin (GYODER) düzenlediği zirvesinde yaptığı konuşmada, ekonomide en önemli araçlardan birisinin gayrimenkul olduğunu dile getirerek, inşaat sektörünün GSYH içindeki payının 2021 yılında yüzde 5,1, 2022'in ilk yarısında yüzde 4,4 olduğunu vurguladı. İnşaat sektöründe doğrudan istihdamın 1,8 milyon, yan sektörlerle birlikte 6 milyon kişi olduğunu belirtti.
Gönül, arz sıkıntısının neden olduğu gerek satış gerekse kiralardaki artışlara karşın talebin uzun süre devam edeceğini, son dönemde başlayan sosyal konut projesinin bu açığı kapatma yolunda önemli olduğunu söyledi.
SPK Başkanı Gönül, gayrimenkul yatırım ortaklıklarının (GYO) kuruldukları dönemden bu yana sektöre, gayrimenkul sektöründe kurumsallaşma, kayıt altına alma, profesyonel portföy yönetimi ve sağlıklı yapılaşma gibi olumlu katkılarda bulunduklarını anlattı.
Bu içeirkler de ilginizi çekebilir👇
Yorum Yazın