Hatice Ertan Yazio: Yazarlık Öğrenilebilir Bir Mesele mi?
Bundan beş yıl önce çok değer verdiğim biri, bir yazar, kitap yazmak istediğimi söylediğimde, ki o zamana kadar küçücük bir hikaye, bir anı bile yazmamıştım, “önce kendine sor bakalım, meselen ne?” dedi. Allah Allah dedim içimden, benim kimseyle bir meselem yok. Niye yazmak için bir meselem olsun ki? Oysa ben yazarlık öğrenebilir miyim, neler yapmam gerekir kısmı üzerinde yoğunlaşmak ve ondan bir yol haritası almak istiyordum. Sanırım duvara çarpmıştım, hiç beklemediğim bir yerden gelmişti cevap.
Evet, yazarlık belki öğrenilebilir bir süreç ama şu “mesele” konusunu ne yapacağız?
O zaman ünlü yazarların hayatlarına şöyle bir bakalım onlar hangi meseleleri ile yola çıkmışlar. Mesela Tolstoy, Balzac veya Yaşar Kemal’in başlangıç noktaları ne olmuş acaba?
Çok küçük yaşlarında önce annesini, sonra da babasını kaybeden Tolstoy, yakınları tarafından büyütülmüş ve ilk eseri “Çocukluk” adında bir kitap. Sonrasında orduya katılmış; Kafkasya’ya gitmiş, Kırım savaşında subay imiş. Askerlikten ayrıldıktan sonra Batı Avrupa ülkelerinde uzun bir gezintiye çıkmış, aradığını bulamayan bir ruh hali içerisindeymiş. Tabii ki arkasından iki ünlü romanı “Savaş ve Barış” ile “Anna Karenina” gelmiş. Anlayacağınız arkadaşlar hep bir meselesi varmış.
Ya Balzac, ona ne demeli? Ne yalan söyleyeyim arkadaşlar Balzac hakkında trajik bir olay bulamadım ama o da iş hayatında hiç başarılı olamamış, şartlar onu çocukken merak saldığı edebiyata yönlendirmiş hep. Olağanüstü bir gözlem yeteneğinin ve güçlü bir hafızasının olduğu söyleniyor. Kendisini başka insanların yerine koyup onların duygularını paylaşmayı iyi bildiğine dikkat çekiliyor. Eserlerinde nedenselliği ve arka plan ile karakterler arasındaki ilişkiyi açıklamakta üstat olarak tanımlanıyor. Başarı kaçınılmaz tabii ki, sanırım doğuştan gelen bir yetenek.
Evet evet Balzac’ın meselesi doğuştan :)
Peki Yaşar Kemal? Üç buçuk yaşlarında iken bir kurban kesimi sırasında, halasının kocasının elindeki bıçağın, kayarak gözüne saplanması sonucu sağ gözü kör olmuş. Dört buçuk yaşındayken, babası camide namaz kıldığı sırada Van'dan göç ederken, ölümden kurtarıp besleyip büyüttüğü Yusuf adındaki oğulluğu tarafından öldürülmüş. Camide babasının yanındaymış ve bu olaydan sonra on iki yaşına kadar kekemeliğe tutulmuş. Daha küçük yaşlardan onda mesele çokmuş anlaşılan. Fakat büyüdükçe etrafına karşı da hiç kayıtsız kalmamış. Hayatını halkının meselelerine adamış bir adam. Anadolu insanının iktisadi ve toplumsal sorunlarını dile getirdiği dizi röportajları ile tanınmaya başlamış. Ünlü romanı “İnce Memed” ile ağalara karşı Çukurova'nın yoksul halkına arka çıkan bir kahramanın halkı için savaşmasını ele almış mesela.
Acaba “Derdini söylemeyen, derman bulamaz” atasözü bunun için mi ne dersiniz?
Yazıyorsunuz derdinizi, bir de bakıyorsunuz ki dermanı bulmuşsunuz.
Daha bahsedecek bir sürü çok kıymetli yazarlar var ve eminim ki onların da hikayelerinde bunlara benzer meseleler var. İyi ama ya benim meselem, benim meselem ne olacak? Ben yazar olmak istiyorum, bir kitap yazmak istiyorum derken kendimi MasterCamp’in MasterWriter Yazarlık Okulu’nda buldum.
İlk ders ve Gülşah hoca söze şöyle başladı;
“Arkadaşlar önce meseleniz ne, onu bulmalısınız”.
Evet, artık bu işin üzerine daha ciddi eğilme zamanı gelmişti ve zaten bu eğitime en çok da bunun için katılmıştım. Neydi bu “Mesele” meselesi?
Yazmak isteyen bir kişi, sadece yazmak için yazıyorsa gerçek bir yazar olma şansı ya da Metin Akyüz hocamızın dediği gibi “raf yazarı” olma şansı çok zayıf. İyi bir yazar olmak istiyorsanız sizi yola çıkaran bir konunuz, bir mesajınız olmalı, belki de bireysel veya toplumsal bir yara, sizi rahatsız eden. Yani bir MESELENİZ olmalı. Üstelik bu “Mesele”, yazınızın aynı çerçeve içerisinde, dağılmadan, bütünlüğü bozulmadan kalmasına da katkı sağlıyordu.
Sanırım öğrenmeye başladım...
Hatice ERTAN