İkinci "128 Milyar Dolar Nerede?" Sorusu! 20 Aralık Sonrası TCMB Rezervlerinden Satış Hesaplandı
2019-2020 tarihleri aralığında Merkez Bankası rezervlerinden dolar kurunda stabilite sağlamak adına yapılan 128 milyar dolarlık satışlar bir dönem çok gündeme gelmiş çok da tartışma yaratmıştı. CHP'nin '128 Milyar Dolar Nerede?' yazılı afişleri indirilmiş, Kemal Kılıçdaroğlu'nun sorduğu bu kaynak için de uzmanlara göre tam yerini bulmayan birçok açıklama yapılmıştı. Yeni yapılan hesaplamalara göre ikinci kez '128 Milyar Dolar Nerede?' vakamız oldu. bu kez ise içerikte bazı farklar bulunuyor. Gelin anlatalım.
"128 Milyar Dolar Nerede?" olayı nedir?
2018 Ağustos ayında Rahip Brunson krizi olarak da bilinen kur ataklarıyla o dönem dolar/TL 4 TL seviyelerinden 7 TL'nin üzerine kısa sürede yükselmişti. Cumhurbaşkanlığı sistemine geçiş dönemi olan süreçte Hazine ve Maliye Bakanı olan Berat Albayrak'ın yönetimindeki ekonomide kur 3 ay içinde 5 TL'ye gerilemişti. 2020'de pandemi sürecine kadar 5 TL seviyelerinde oyalanan kurla birlikte Merkez Bankası'nın rezervlerindeki değişim de ekonomistlerin dikkatini çekmiş ve yapılan hesaplamalarda 128 milyar dolarlık bir rezerv kaynağının bu dönemde kuru tutmak için 'arka kapı' da denilen bir yöntemle kamu bankaları üzerinden piyasaya sürüldüğü hesaplanmıştı.
Akabinde CHP bu konuyu uzun süre gündemde tutmuştu ve çok tartışılarak ülkece ekonomik okuryazarlığımız farklı bir seviyeye ulaşmıştı.
Hükümet tarafından o dönemde bu konunun açıklamaları yapılmaya çalışılmıştı. 128 milyar dolar için yapılan açıklamalar çok dikkat çekmişti.
Hatta Berat Albayrak'ın Merkez Bankası Başkanı değişimiyle istifası da "soruşturma iddialarını güçlendirmiş ancak bu konular hep kapalı kapılar ardından kalmış, sonrasında da Naci Ağbal kısa sürede görevine veda ederek sessizliğe büründü.
Naci Ağbal'ın yerine Merkez Bankası'nın başına geçen Şahap Kavcıoğlu'nun 2021 Eylül'de başladığı faiz indirimi süreci sonrasında kurda yeniden ataklar görülmüştü.
Ekim ve Kasım aylarında piyasa ağırlıklı olarak serbest kaldığından dolar/TL 8 liradan başladığı yolculuğunda 20 Aralık 2021'de 18,40 ile zirveye ulaştı. O süreçte 1-3-10-13 ve 17 Aralık tarihlerinden Merkez Bankası'nın açık şekilde duyurduğu 5 piyasa müdahalesi bulunuyor. 7 milyar 278 milyon dolar tutarındaki müdahaleler sonrasında 20 Aralık'ta saat 19:00'daki zirvesiyle KKM açıklaması yapıldı. O tarihi günü dolar/TL 13,43'te tamamladı. Bu esnada Nebati'nin 'Biz mi bir şey yaptık?' söylemi kulaklarda çınlasa da 3. gün 10 liralara gerilese de dolar/TL 5 gün sonra da 13 liraya geri dönmüştü. O günden sonra da sakin sakin 1,5 yılın ardından 19 liranın üzerinde seyrediyor. Bu süreçte arka kapı satışlarının sürdüğü hep konuşuldu.
128 Milyar Dolar'ı ünlü ekonomistler geçmiş dönemde açıklamıştı.
CHP'nin 128 Milyar Dolar'a dair soruları da bazı engellerle karşılaşmıştı.
Bloomberg ekonomisti, Merkez Bankası eski çalışanı Selva Baziki, son paylaşımında o günden bugüne müdahaleleri hesapladı ve bir de ne görelim? Nur topu gibi ikinci "128 Milyar Dolar" vakamız oldu.
Baziki'nin hesaplamalarına göre, 'Aralık 2021'den bu yana TCMB'nin arka kapı döviz piyasası müdahalelerinin 128 milyar dolara ulaşmış olabileceği' tahmin ediliyor. Ekonomist Selva Baziki, bu durumu şöyle tarif etti:
Bir deja vu hissi var - bu tahmin, ana muhalefet partisinin 2021'de TCMB'nin 2019-2020 döviz piyasası müdahalelerine ilişkin iddialarıyla örtüşüyor.
Baziki, "Ortalama aylık müdahaleler 2023'te hız kazandı" derken, son 2 ayda tahmini katkının olmaması sonrası Şubat ayındaki döviz korumalı mevduatlardan (KKM) pozitif girişler hesaplandığını ve TCMB'nin Ocak sonundaki politika değişiklikleriyle de uyumlu olduğunu ve ileriye dönük girişleri destekleyebileceğini öngörüyor.
Baziki'nin hesaplamalarına uzmanlar tarafından da çok yorum yapıldı.
"128 Milyar Dolar Nerede?" süreci hatıralarda halen tazeyken,
İkincisinin gelmesi dikkatleri daha da cezbetti.
Yeniden aynı soru sorulmaya başlanırken,
Değişen isimlerin yöntemleri üzerinden de yorumlar görüldü.
Kaynaklar üzerinden yapılan yorumlar da dikkat çekerken,
128 milyar doların eşik değer olup olmadığı da sorgulandı.
İlk "128 Milyar Dolar" vakasını gündeme getiren isimlerden olan Kerim Rota, iki süreç arasındaki farka da dikkat çekti.
Kurda bu sürecin sürdürülebilir olmadığı da başından beri söylenirken, uzmanlar bu modelin neden yürütülmeye çalışıldığına da iktisat politikaları üzerinden cevap aramaya devam ediyor.
Sizce neden sürdürülmeye çalışılıyor olabilir? Yorumlarda buluşalım.
Bu anketin yeniden vakti geldiği görülüyor.
Anket: 128 Milyar Dolar Nerede?
Bu içerikler de ilginizi çekebilir.
Yorum Yazın
Gider ayak ne alirlarsa kardır
bu paraya 2 defa Doha gibi şehir inşa edersin 😐
Ben ekonomistim, verin şu kardeşinize yetkiyi bakın ülke nasıl şahlanacak