TSK Sil Baştan Değişiyor

Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarına MİT benzeri yargı zırhı geliyor. Komutanlar için soruşturma iznini Başbakan verecek.

Hükümet, ‘orduya kumpas’ tartışmasına konu olan mevcut dava ve soruşturmaları etkileyecek askeri kanunlarda değişiklik paketini Meclis’e sundu. Askerlik Kanunu, TSK Personel Kanunu, TSK İç Hizmetleri Kanunu, Askeri Yargılama Kanunu gibi 15 ayrı kanunda 63 madde değişiyor.

Tasarıya göre, MİT personelinde olduğu gibi Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları, Başbakan’ın onayı olmadıkça soruşturulamayacak. Soruşturmaya izin verilmezse itiraz makamı Cumhurbaşkanı olacak. İsimsiz, takma isimli veya imzasız yapılan ve delilleri gösterilmeyen ihbarlar işleme alınmayacak. Kuvvet komutanları, 65 yaşına kadar görevde kalabilecek.Yarın Milli Savunma Komisyonu’nda görüşülecek tasarıda öngörülen düzenlemeler şunlar:

Başbakan’dan izin, Köşk’ten temyiz

Genelkurmay Başkanı ile kuvvet komutanları görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan’da yargılanacak. Bu suçlardan dolayı Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında soruşturma açılmasına Başbakan, Jandarma Genel Komutanı hakkında İçişleri Bakanı karar verecek. Suçlanan komutanlar geçici süreyle görevden uzaklaştırılabilecek. Başbakan veya bakanın soruşturmayla ilgili kararına karşı 10 gün içinde Cumhurbaşkanı’na itiraz edilebilecek. Cumhurbaşkanı’nca verilen karar kesin olacak. İsimsiz, imzasız, adressiz veya takma adla yapıldığı anlaşılan ya da belli bir olayı ve nedeni içermeyen, delilleri ve dayanakları gösterilmeyen ihbar ve şikâyetler işleme alınmayacak. Başbakan veya bakan, ön incelemeyi denetim elemanlarına yaptırabilecek. Kamu davası açılmasına karar verilirse yargılamayı Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesi yapacak.

Terfi sistemi değişiyor

General ve amiraller ile kuvvet komutanlarının görev süreleri, birer yıllık sürelerle yaş haddine kadar uzatılabilecek. Rütbe bekleme süresini doldurmaya bir yıl kalan albaylar, Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) değerlendirmesine alınarak terfi ettirilebilecek. YAŞ, general ve amirallerin yıllık kontenjanlarında değişiklik yapabilecek. Devlet memurlarında olduğu gibi askeri hizmete ilişkin görevleri nedeniyle haklarında kamu davası açılan subay ve astsubaylardan beraat edenlerin avukatlık ücretleri resmi tarifesindeki miktarı kurumlarınca ödenecek. Terörle mücadele ettiği için tehdit altında olan emekli personelden korumalı konutta kalması gerekenler, Başbakanlık tarafından belirlenecek konutlardan yararlanabilecek.

Kötü sicil atılma sebebi

Teğmen rütbesi hariç olmak üzere meslek hayatı boyunca en az 4 farklı sicil üstünce 3 kez sicil tam notunun yüzde 60’ından daha düşük not alan personel, yetersizlik nedeniyle TSK’dan çıkarılacak. Subaylığa geçişte kararname uygulaması kaldırılıyor. Asteğmen-albay rütbeleri arasındaki terfiler kurmay başkanlarınca onaylanacak. Albaylıktan üst rütbelere geçişte ise Başbakan’ın imzalayıp Cumhurbaşkanı’nın onayladığı üçlü kararname devam edecek.

Milli Savunma Bakanlığı gibi Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıklarının karargâhlarında ‘Silahlı Kuvvetler Uzmanı’ unvanıyla kariyer grubu personel çalıştırılacak. Er ve erbaşların orduevleri ve gazinolarda çalıştırılmasını ortadan kaldırmak amacıyla ‘hizmet alımı’ yöntemiyle taşeron personel çalıştırılacak. Orduevleri, gazinolar, askeri müzeler, vardiya yatakhaneleri ve özel merkezlerdeki pastane gibi hizmetleri taşeron işçiler yapacak. Kışla, karargâh ve lojmanlardaki kantinlerin bazı şubeleri ve reyonları da kiraya verilip işlettirilecek. Subay, astsubay ve uzman erbaşlar her ay 100 lira emeklilik tazminatı lacak. Hava Kuvvetleri’ndeki pilot istifalarına da yeni düzenleme ile tedbir alınması amaçlanıyor. Yeni düzenleme ile pilotlara verilen uçuş eğitiminin üç katı, mecburi görev süreleri olan 10 yılın üzerine eklenecek. Mevcut sistemde uçuş eğitimi süresinin 2 katı, mecburi hizmet yılı olan 10 yılın üzerine ekleniyordu.

İzin süresi azalıyor

Hava değişimi ve istirahat sürelerinin askerlikten sayılacak bölümü, 12 aylık hizmete tabi olanlar için 90 günden 30 güne, 6 aylıklar için 45 günden 15 güne düşürülüyor.

BÜLENT SARIOĞLU | Radikal

Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarına görevleriyle ilgili suçlardan Yüce Divan yolunu açan ancak bu suçlardan dolayı soruşturma açma yetkisini Başbakan'a veren yasa tasarısı Meclis Başkanlığı'na sunuldu. Genelkurmay başkanı ve komutanlara dokunulmazlık zırhı sağlayan tasarıya göre, başbakanın izin vermediği hiçbir paşa ne soruşturulabilecek, ne yargılanabilecek. Dahası bu kararlara itiraz da edilemeyeceği gibi Roboski vb. katliamlar nedeniyle en süt rütbeli paşalarla ilgili ihbar ve şikayetler de örtbas edilebilecek, paşalarla ilgili soruşturma açılması halinde ise bunu savcılar değil özel kurullar yapacak. Askerlik Kanunu Tasarıda şu düzenlemeler yer alıyor:

ASKERE DOKUNULMAZLIK Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutam, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan'da yargılanacak. Ancak, bu suçlardan dolayı araştırma veya inceleme sonucu soruşturma açılmasına karar verme yetkisi, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında Başbakan'a ait olacak. Jandarma Genel Komutanı hakkında soruşturma açılıp açılmayacağına ise İçişleri Bakam karar verecek

GEÇİCİ GÖREVDEN ALMA Haklarında soruşturma izni verilmiş bulunan komutanlar, izin vermeye yetkili merci tarafından soruşturmanın emniyeti için geçici süreyle görevden uzaklaştırılabilecek.

CUMHURBAŞKANI DEVREDE Genelkurmay Başkanı ve dört kuvvet komutanıyla ilgili alınacak soruşturma vd. kararlara karşı ilgililer on gün içinde Cumhurbaşkanlığı'na itiraz edebilecek. İtiraz üzerine Cumhurbaşkanı tarafından verilen karar kesin nitelik taşıyacak.

ÖZEL KURUL Araştırma veya ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği denetim elemanları eliyle de yaptırılabilecek. Denetim elemanlarından üç kişilik bir soruşturma kurulu oluşturulacak.

BAŞBAKANA İTİRAZ YASAK Kurul, savcılara tanınan bütün yetkilere sahip olacak, soruşturma sırasında hakim kararı alınması gereken hususlarda yetkili mahkemelere başvurabilecek. İzin vermeye yetkili merci, yani başbakanlık kamu davası açılmasına gerek görürse soruşturma dosyası Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesi'ne gönderilecek.

İHBAR-ŞİKAYETLERE ÖRTBAS Komutanlar hakkındaki ihbar ve şikayetler 'isimsiz, imzasız, belli bir olayı konu içermiyor, delil ve dayanak gösterilmemiş' denilerek işleme konulmayabilecek.

PAŞAYA ÖMÜRBOYU KOLTUK Mevcut sistemde kuvvet komutanlarının görev süresi bir kereye mahsus bir yıl uzatılabilirken, tasarıda bu sistem siyasi iktidarın kendi ordu kademesini kurmaya elverişli hale getiriliyor.

YAŞ’A ÖZEL YETKİLER Yüksek Askeri Şura (YAŞ) bugünkü sistemden farklı olarak 'Korgeneral- Koramiral' rütbe kontenjanlarında da değişiklik yapabilecek.

ÇETELERE SİLAH YARDIMI Tasarının komutanlara dokunulmazlık zırhı dışında en dikkat çeken ikinci düzenleme, dost müttefik ülkelerle silah-mühimmat alışverişini kapsıyor ve Suriye'deki tartışmalı durumu akla getiriyor.

MİT'E SİLAH NAKLİ İÇİN YETKİ Tasarıya göre; dost veya müttefik devletlere ve bu devletlerde bulunan kurum ve kuruluşlara mal veya hizmetin hibesi veya mübadelesi işlemleri ile ilgili antlaşmaları imzalamaya; Cumhurbaşkanı ve Başbakanın yetkileri saklı kalmak kaydıyla, Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecek kişi ve kuruluşlar da (örneğin MİT) yetkili olacak. Böylece Suriye’deki muhaliflere silah yardımı yasal nitelik kazanacak.

ORDUYA VERGİ MUAFİYETİ Tasarıdan çıkan diğer sürpriz OYAK başta olmak üzere büyük bir ekonomik güce erişmesi hep eleştirilen TSK’ya yeni önemli ekonomik ayrıcalıklar tanınması oldu.

ORDU MALI DENİZ Orduevleri ordu işletmeleri, KDV ve kurumlar vergisinden muaf tutuluyor. Luzum görülen yerlerde yeni tesisler açılabilecek.

ADNAN KESKİN | Taraf

Genelkurmay Başkanı ile kuvvet komutanlarının yargılanma usullerini yeniden belirleyen kanun tasarısı, dün TBMM’ye sunuldu. TSK’da köklü değişiklikler öngören tasarı kabul edilirse, komutanlar Yüce Divan’da yargılanacak...

Dün TBMM Başkanlığı’na sunulan kanun tasarısı, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde neredeyse her şeyi değiştiriyor. Bu değişikliklerden en önemlisi ise ‘yüce divan’la ilgili. 2010 referandumunda kabul edilen Anayasa’daki “Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan’da yargılanacak” hükmünün, uygulama usulleri de Askerlik Kanunu ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’nda yerini aldı.

Yetki Başbakan’da

Yarın TBMM Milli Savunma Komisyonu’nda görüşülecek tasarıya göre, bu suçlardan dolayı soruşturma açılmasına, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında Başbakan; Jandarma Genel Komutanı hakkında İçişleri Bakanı karar verecek. Bu suçlara ilişkin herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu öğrendiklerinde, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları hakkında Başbakan, Jandarma Genel Komutanı hakkında İçişleri Bakanı, araştırma, gerekiyorsa ön inceleme yaptırarak, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine karar verecek.

İtiraz Cumhurbaşkanı’na

Soruşturma izni verilmiş bulunanlar izin vermeye yetkili merci tarafından soruşturmanın emniyeti ve sıhhatli olarak devam etmesi amacıyla geçici süre ile görevden uzaklaştırılabilecek. Anılan kararlara karşı ilgililer 10 gün içinde Cumhurbaşkanlığı’na itiraz edebilecekler. İtiraz üzerine Cumhurbaşkanı tarafından verilen karar kesin olacak.

Cumhuriyet savcısı gibi

İtirazın Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilmesi veya soruşturma izni verilmesi kararına karşı süresi içinde itiraz edilmemesi ya da bu itirazın Cumhurbaşkanı tarafından reddedilmesi üzerine, denetim elemanlarından üç kişilik bir soruşturma kurulu oluşturulacak. Kurul, soruşturma sırasında Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Cumhuriyet savcısına tanıdığı bütün yetkilere sahip olacak ve soruşturma sırasında hakim kararı alınması gereken hususlarda yetkili mahkemelere başvuracak.

Dosya AYM’ye gidecek

Kurul, yaptığı soruşturma sonucunu bir raporla tespit ederek izin vermeye yetkili mercie sunacak. İzin vermeye yetkili merci kamu davasının açılmasına gerek görmezse, kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verecek. Bu karar kesin olacak. İzin vermeye yetkili merci kamu davasının açılmasına gerek görürse, soruşturma dosyasını Yüce Divan sıfatıyla yargılama yapmak üzere Anayasa Mahkemesi’ne gönderecek.

İŞTE DİKKAT ÇEKEN YENİLİKLER

Hava değişimi askerlikten sayılmayacak

• Hava değişimi ve istirahat süreleri askerlikten sayılmayacak

• Bakaya üniversite mezunları şubeye müracaatları halinde derhal eğitim merkezi, birlik veya sınıf okullarına sevk edilecek

• Asker emeklilerine mahalle bekçisi tazminatı geldi. Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına mensup emekli personel ile çarşı ve mahalle bekçilerinin emeklilerine her ay ödenmekte olan 100 TL’den, makam tazminatı almayan subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaş emeklileri de yararlandırılacak.

• Askeri kimlik kartları resmi belge oldu. Kimlik kartları, özlük dosyaları, kişisel veriler ve posta gönderilerine ilişkin hususlar düzenlendi. Askeri kimlik kartının resmi belge oldu ve tüm resmi ve hususi işlerde kullanılabilmesine imkan sağlandı

• TSK bünyesinde amatör spor kulüpleri kurulabilecek

• Garnizon komutanlığı görevinin hangi kıta komutanı veya kurum amiri tarafından yerine getirileceği Genelkurmay Başkanlığınca belirlenecek.

• Lojman gibi kışla dışı alanlarda askeri kantin açılabilecek

• Askeri kantinler kiraya verilip işletilebilecek

Emeklilere konut zırhı

Tasarı emekli komutanlara ise konut zırhı geliyor. Korumaya alınmış emekli personelden, meskende korunmaları mutlak surette zorunlu bulunanlar, Başbakanlıkça belirlenecek konutlardan yararlandırılacak.

LEVENT İÇGEN / ANKARA | Vatan