Başkanlık Sistemi AKP'nin Seçim Vaadi

AK Parti, 'Başkanlık' sistemini 2015 seçim vaatleri arasına alıyor. AK Parti'nin seçim beyannamesinde 'tek meclisli başkanlık' modeli yer alacak. Buna göre Başkan yürütmenin başı olacak. Mevcut sistemdeki Meclis'in yetkileri ise devam edecek...

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Afrika ziyareti dönüşünde yeniden gündeme getirdiği 'Başkanlık' sistemi AK Parti'nin 2015 seçim beyannamesinde yer alacak. 

Sabah'ta yer alan habere göreABD ya da Fransa'da uygulanan iki meclisli modele, '1960 darbesini anımsatacağı düşüncesiyle' sıcak bakılmıyor. Bunun yerine 'tek meclisli başkalık sistemi' düşünülüyor. Başkanlık sisteminin tüm detayları 7 Haziran'da gerçekleştirilecek seçimlerin ardından çalışılarak netleştirilecek. Kaynaklar, yeni anayasa çalışmaları sırasında AK Parti'nin daha önce gündeme getirdiği başkanlık modelinin temel çerçeve olacağını belirtiyor.

 AK Parti'nin daha önce gündeme getirdiği Başkanlık modelinin detayları şöyle:

• Başkan yürütmenin başı olacak. Devlet Başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil edecek. Başkan 40 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip vatandaşlar arasından, halk tarafından seçilecek. Görev süresi 5 yıl olacak. En çok iki kez seçilebilecek. Başkan seçilen milletvekilinin vekilliği sona erecek.

• Mevcut Cumhurbaşkanı'nın görev ve yetkileri Başkan'a geçecek. Yani Başkan tıpkı Cumhurbaşkanı gibi kanunları onaylayacak, kanunların anayasa aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne dava açabilecek. Milletlerarası anlaşmaları yayımlayacak. Üst düzey kamu görevlilerini atayacak veya görevlerine son verebilecek. Sürekli hastalık ve kocama sebebiyle bazı kişilerin cezalarını kaldırabilecek. Bakanları Başkan atayacak, Başkan görevden alacak. Başkan genel siyasetin yürütülmesinde ihtiyaç duyduğu konularda Başkanlık kararnamesi çıkarabilecek. Kanunların uygulanmasını sağlamak üzere, yönetmelik çıkarabilecek.

• Mevcut parlamenter sistemdeki Meclis'in yetkileri devam edecek. Yani Meclis yasa çıkaracak, bütçeyi onaylayacak, para basılmasına ve savaş ilanına karar verecek, milletlerarası anlaşmaları onaylayacak. Yürütmeyi denetleyecek. Hükümet tasarısı tarih olacak. Yasalar milletvekillerinin teklifi ile Meclis'e sunulacak.

AK Parti içinde başkanlık sistemini en çok savunan isimlerden biri de Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Profesör Burhan Kuzu. 

Başkanlık sistemi tartışmalarıyla ilgili Al Jazeera'den Sibel Demirci Erdem'in sorularını yanıtlayan Burhan Kuzu, başkanlık sisteminin seçim beyannamesinde yer alacağını belirtti.

Beyannamede savunulan başkanlık modelinin ayrıntılarının yer almayabileceğini belirten Kuzu, 'Şu aşamada daha önce Meclis’e (TBMM Uzlaşma Komisyonu’na) sunduğumuz metin temel olarak kabul edilebilir. Bu metin üzerinde rötuşlar, çıkarmalar yapılabilir' dedi.

Parlamenter sistemde gerçek anlamda bir kuvvetler ayrılığı olmadığını savunan Burhan Kuzu 'Yürütme benim içimden yani benim partimden, parlamentodan çıkıyor. Böyle olunca denetim sağlıklı işlemiyor. Kuvvetler ayrımı olmadığı için Meclis’in gerçekte kanun yapma yetkisi de yok. Yasaların yüzde 98’i hükümetten geliyor. Bütçeyi hükümet hazırlıyor, Meclis görüşüyor. Parlamento usulen bulunmuş oluyor. Parlamenter sistem birçok açıdan sakat' değerlendirmesini yaptı.

Parlamenter sistemin yönetimde ikibaşlılık yarattığını da ifade eden Kuzu, şu andaki mevcut siyasi yapıda hükümetle Cumhurbaşkanı arasında bir çekişme olmasa da geçmişte Türkiye’nin bunu yaşadığını söyledi. Kuzu 'Özal- Demirel, Demirel- Çiller, Sezer ve Ecevit kavgalarını gördü bu ülke' diye konuştu.

Parlamenter sistemin koalisyonlara açık kapı bıraktığını ve koalisyon dönemlerinde ise siyasi istikrarın ve kalkınma hızının düştüğünü söyleyen Burhan Kuzu “Koalisyon dönemlerinde çeşitli güç odaklarının doğduğunu ve bu güç odaklarının hükümetleri kurup, yıkmakla tehdit ettiğini” belirtti.

Sabah ve Al Jazeera