Petroldeki Yükseliş 80 Kişinin Canına Mal Oldu: Akaryakıt Fiyatları 92 Ülkede Protesto Edildi
Dünyada yükselen enflasyonla birlikte artan hayat pahalılığı geçim sıkıntısını arşa çıkardı. Özellikle enflasyonla mücadelede ABD'nin hamleleri fakir ülkeleri zor sokarken, Rusya-Ukrayna gerilimiyle artan enerji giderleri de dünyada halkları sokağa döktü. Geçen yılın başından bu yana dünyada tüm ülkelerde yapılan protestolar devasa bir artış gösterdi.
Akaryakıt fiyatlarındaki artış hayatının her alanını etkilerken, dar gelirlerin önceliği ve insanların temel gideri olan gıda, aydınlatma, ısınma ve ulaşıma her alanda etkisini gösterdi.
Dünya çapında görülen artışlar halkaları zorlarken, çoğu ülkede gösteriler yapıldı. Protesto etme hakkını kullanan vatandaşlar, barışçıl bir şekilde hükümetleri eleştirerek temel ihtiyaçlarını daha ucuza karışlamak istiyor. Herkes için erişilebilir olması gereken ihtiyaçlar için gösteriler bazı ülkelerde şiddetle karşılık buluyor.
Akaryakıt fiyatlarında rekor yükselişe karşı Afrika ülkesi Sierra Leone'da başlayan protestolar, Ağustos ayında şiddetli çatışmalara dönüştü. 5 polis memuru ve 20 sivil hayatını kaybetti.
Yakıt fiyatları gıda fiyatlarını da tetiklerken, ülkede benzinin litresi 4 ay içinde 12 bin leoneden 22 bin leoneye çıktı. Temmuz ayında Merkez Bankası banknotlarından üç sıfır silerken, enflasyonla değer kaybeden para birimi güven kazanmaya çalıştı.
Şehirde protestolar, sokağa çıkma yasağı ve internetin kesilmesi gibi sert önlemlerle durdurulmaya çalışılırken, Devlet Başkanı Julius Maada Bio protestoları darbe girişimi olarak algıladıklarını açıkladı.
BBC'nin görüştüğü göstericilerse yaşam masraflarını protesto ettiklerini açıkladı.
Silahlı Çatışma Lokasyonu ve Olay Verileri Projesi adı veriler dünyadaki çatışma verilerini derleyen kuruluşlara göre 2022'nin ilk dokuz ayında 90'dan fazla ülke ve bölgede enerji fiyatları protesto edildi.
BBC'nin aktardığına göre, Afrika ülkesi Sierra Leone'nin başkenti Freetown'da evinden birkaç metre ötedeki yakıt fiyatlarını protesto eden kalabalığı izleyen 16 yaşındaki Hatice Bah, polisin protestoculara açtığı ateşle hayatını kaybetti.
2022'nin ilk 9 ayın yakıt fiyatlarının protesto edilmedi tek bir ülke bile yok.
2021 yılında hiç bir gösterinin yaşanamadığı bölgelerden İspanya, 2022 Mart ayında 335 protestoya sahne oldu.
Endonezya'da 2021 yılında gösteri sayısı 19 olurken, bu yıl 400 gösteri yapıldı.
2021'de sadece 2 protestoya ev sahipliği yapan İtalya, Ağustos ayına kadar 200 gösteriye ev sahipliği yaptı.
Ekvador'da sadece Haziran ayında protesto sayısı 1000'i aştı. Güvenlik ve istihbarat servisinden bir yetkili, protestoların gerçekleştiği bölgeler için de, 'sıra dışı' ve 'normalde eylemlerin görülmediği yerler' diyor.
Rusya'nın Ukrayna'ya açtığı savaş yakıt fiyatlarını artıran en önemli faktör olurken, bu konuda tek başına değil.
Pandeminin başında ham petrol fiyatlarındaki düşüklük, talepten kaynaklanıyordu. pandeminin sona ermesi enerji talebini artırdı.
ABD Doları'nın, sterlin, euro, yuan ve yeni gibi güçlü para birimlerine karşı zirveye çıkması, petrol ticaretini de etkiledi. Dolar karşısında ülkelerin para birimleri zayıfladıkça yakıt pahalı hale geldi.
Rusya-Ukrayna savaşı da bunlara tuz biber ekti. Rusya'dan petrol ithalatının sınırlaması arzı daraltırken, talebi artırmaya devam etti. Bu da fiyatlardaki yükseliş ivmesini güçlendirdi.
Akaryakıt fiyatlarını protesto eden 92 ülke ve bölge içinde Sri Lanka öne çıkmıştı. Asya'da en yüksek enflasyon oranlarından birine sahip olan Sri Lanka, halen büyük bir yaşam maliyeti krizi yaşamaya devam ediyor.
Ülkede yaşanan 48 yaşındaki bir esnaf, ailesinin kıt kanaat geçindiğini söylerken, hayatın giderek daha pahalı hale geldiğini ama gelirde artış olmadığını söylüyor. Üç çocuğu olduğunu belirten esnaf, çocuklarının okul ulaşımının her gün 600 rupi (1,65 dolar) tutuğunu açıklarken, ürünlerini pazara taşıdığı kamyonetine yakıt almaya gücünün yetmediğini söylüyor.
Hükümetler enflasyonla mücadele ederken, vatandaşların da protestoları sürüyor. Ancak bazı ülkelerde fatura ağır oluyor.
BBC'nin araştırmasına göre, 2022'de 9 ayda Arjantin, Ekvador, Gine, Haiti, Kazakistan, Panama, Peru, Güney Afrika ve Sierra Leone'deki protestolar da dahil olmak üzere 80'den fazla kişi gösterilerde hayatını kaybetti.
Yorum Yazın