Girişimcilik Çıtasını Mars’a Taşıyan Adam Elon Musk’ı Derinden Etkilemiş 13 Çok İyi Kitap
Kimisi onu çağımızın en büyük beyinlerinden biri olarak görüyor, kimi gezegenin müstakbel kurtarıcısı, kimi ise fazlasıyla şişirilmiş bir balon. Elon Musk'ın son derece cesur bir girişimci olduğu ise yadsınamaz bir gerçek. Üstelik de hayallerini dünyaya sığdıramayıp uzaya yönlendiren cinsten. Bu galeride sizlere, küçük yaşlarından itibaren en çok hangi kitapların etkisi altında kaldığını, vizyonunun hangi yazarlarca şekillendiğini listeledik.
1. Yüzüklerin Efendisi - J.R.R. Tolkien
'İnsanlar ikiye ayrılır' derler; 'Yüzüklerin Efendisi'ni okumuş olanlar ve okuyacak olanlar'. Yüzüklerin Efendisi yirminci yüzyılın en çok okunan yüz kitabı arasında en başta geliyor; bilimkurgu, fantezi, polisiye, best-seller ya da ana akım demeden, tüm edebiyat türleri arasında tartışmasız bir önderliğe sahip.
Musk, sessiz, zeki ve tuhaf bir çocuk olmasından kaynaklı, arkadaş ortamında biraz yalnız ve dışlanmış bir çocukluk geçirmiş. Bu esnada bol bol okumaya vakit bulduğu kurgu ve fantezi romanlar ise, geleceğe dair vizyonunu geliştirmesinde büyük rol oynamış.
Musk şöyle diyor: 'Okuduğum kitapların baş kahramanlarının daima dünyayı kurtarmakla ilgili bir takıntısı vardı.'
2. Otostopçunun Galaksi Rehberi - Douglas Adams
Dünyanın tüm dillerine çevrilmiş bir başyapıt olan Otostopçunun Galaksi Rehberi, BBC'de radyo oyunu olarak yayınlanışının hemen ardından büyük bir okur kitlesine ulaştı ve popülerliğini asla yitirmeyecek bir kült haline geldi.
Musk, 12 - 15 yaşları arasında ciddi bir varoluşsal bunalıma girdiğini, bu esnada Nietzsche'den Schopenhauer'a pek çok büyük filozofun eserlerinde hayatın anlamını arayıp eli boş çıktığını söylemiş.
Aradığı bazı cevapları bu kült kitapta bulan Musk, başka bir önemli şeyi daha bu sayede keşfetmiş: 'Soruyu doğru şekilde kurgulayarak sormayı öğrendiğinizde, cevabı bulmak çok daha kolay oluyor.'
3. Benjamin Franklin - Walter Isaacson
ABD'nin gelmiş geçmiş en önemli yayıncılarından, bilim insanlarından, mucitlerinden, siyasetçilerinden ve diplomatlarından biri olan Benjamin Franklin paratoneri, bifokal gözlük camını, temiz yanışlı sobayı icat etmiş, kendi adını taşıyan bir yazı fontu geliştirmişti. ABD’nin posta zincirini oluşturmuştu.
Franklin için Musk şöyle diyor: 'O benim kahramanlarımdan biri. Hayata sıfırdan başlamış, evden kaçmış bir çocuktu. Franklin kesinlikle büyük bir girişimciydi.'
4. Einstein, Yaşamı ve Evreni - Walter Isaacson
Einstein'ın zihni nasıl işliyordu? Onu dâhi kılan olgular nelerdi? Dahiliğinin özel yaşamına etkileri var mıydı? Tanrı kavramına yaklaşımı nasıldı? Einstein'ın bilimsel düş gücünde karakterinin isyankar doğasının da bir payı var mıydı?..
Bu sorulara yanıt arayan bir kitabın da Musk gibi birinin ilgisini çekmemesi garip olurdu asıl.
5. Structures: Or Why Things Don't Fall Down - J.E. Gordon
Bu kitabın Türkçe baskısı bulunmasa da, hala okullarda ve üniversitelerde yaygın olarak başvurulan bir kaynaktır.
Musk SpaceX'i kurmaya karar verdiğinde, öncelikle roket bilimini öğrenip anlamaya çalıştığını, İngiliz malzeme bilimcisi Gordon'un bu kitabının ise kendine malzemenin temelleri konusunda çok faydası dokunduğunu belirtiyor.
6. Ignition!: An Informal History of Liquid Rocket Propellants - John D. Clark
Roket biliminin biraz daha ilk yıllarında yayınlanmış, sıvı roket yakıtlarının tarihçesi ve kullanımı hakkındaki bu kitabın da Türkçe çevirisi olmadığı gibi, bulması da artık pek kolay değil.
'Roket işleriyle alakalı bir kitap buldum ve üstelik de hayli eğlenceliydi' diye tarif etmiş Musk bu eseri. 1960 - 1970 civarlarında roket bilimi ve roket yakıtları konusunda çalışmalar yürüten kimyacı Clark, kendisini roketler hakkında hayli heyecanlandıran ne varsa, aynen bu heyecanı ile kitaba yansıtmış.
7. Sıfırdan Bire: Startuplar Üzerine Notlar ya da Geleceği İnşa Etmenin Yolları -Peter Thiel
PayPal'ın kurucu ortaklarından ve Facebook'un yatırımcılarından biri olan girişimci Peter Thiel'a ait bu kitap, zaten ismini çokça duyduğumuz hemen hemen her girişimcinin başucu eserlerinden biridir.
Musk eski rakibi Thiel'ın bu kitapta ortaya koyduğu fikir ve yöntemlerden, girişimciliğin felsefesi hakkında epey şey öğrendiğini belirtiyor.
8. Howard Hughes: His Life and Madness - Donald L. Barlett & James B. Steele
Son derece egzantrik, bir o kadar da deli bir yönetmen, aynı zamanda uçak teknolojisi tutkunu olan Hughes'un bu biyografisi, kendisiyle pek çok ortak tutkusu olan Musk'ın da fazlasıyla ilgisini çekmiş. Havacılık konusunda kural, kaide tanımayan Hughes'un başka tuhaf huyları ve ilginçlikleri de vardı. Musk'ın Hughes'a kendini yakın hissetmesi pek şaşırtıcı değil.
9. Şüphe Tüccarları - Naomi Orestes & Erik M. Conway
Kitabın Türkçe baskısı olmasa da, belgeseli de çekilen bu eseri Türkçe olarak izleyebilirsiniz. İki bilim tarihçisi tarafından kaleme alınan kitap, siyasi ve endüstriyel bağlantıları olan bilim insanlarının sağlık konusunda bazı gerçekleri nasıl gizlediğini anlatıyor.
Musk bu kitap hakkında attığı bir tweet'inde şöyle demişti: 'Bir zamanlar sigaranın insanı öldürdüğünü inkar edenler, bugün küresel ısınmayı inkar ediyorlar.'
10. The 'Culture' series - Iain M. Banks
Musk bu seriyi 2014 yılından beri okuduğunu söylüyor. Öte yandan Türkçeye çevrilmiş çok sayıda kitabı bulunan Banks'in bu serisini dilimizde bulabilmek mümkün değil ne yazık ki. Seride the Culture (Kültür) adı verilen, humanoid, uzaylı ve yapay zekalardan oluşan bir yarı anarşist toplumun hikayesi işleniyor.
11. Vakıf - Isaac Asimov
Musk'ın bilim kurguya olan ilgisinin, çok erken yaşlarda okumaya başladığı kitaplarla yeşerip geliştiğini söylemiştik.
Musk insanlığı uzaya taşıma çalışmalarına ilk kafayı taktığı dönemlerinde, aslında 3 kitaplık bir seri olan Vakıf'ın zamanında kendisini ne derece aydınlattığının payı olduğunu ifade ediyor.
12. Our Final Invention -James Barrat
Musk yapay zekanın getirebileceği tehditler konusunda takıntılı derecede temkinli. Hatta 2014 yılında verdiği bir röportajında yapay zeka için, 'varoluşun en büyük tehdidi' ifadesini kullanmıştı. DeepMind isimli yapay zeka girişimiyle Musk, bu konudaki gelişmeler hakkında daima bir kulağının delik olmasını ve yapay zekadan doğabilecek riskleri kontrol altında tutabilmeyi hedefliyor. Bu kitabı da tam olarak bu sebeple çok sevdiğini söylemiş; yapay zekanın avantajlarını ve tehditlerini objektif bir biçimde tartabildiği için.
13. Ay Zalim Bir Sevgilidir - Robert Heinlein
Son olarak ödüllü bir bilim kurgu olan bu roman, distopyalara bir hayli meraklı Musk için de önemli kitaplardan biri. Romanda, ayda kolonileşerek libertaryen bir topluluk oluşturan bir grup dünyalının, kendilerine baş kaldıran robotik bir hizmetli ordusuyla olan mücadelesi soluksuz okunuyor.
Kitap Musk'a göre, Heinlein'ın en iyi romanı.